Moralność zwierząt - wokół Dzikiej sprawiedliwości Marca Bekoffa i Jessiki Pierce. Analizy wstępne

• Authors: Przemysław Strzyżyński

Title variants

EN

Animal morality - around Wild Justice by Marc Bekoff and Jessica Pierce. Preliminary analyses

Abstracts

EN

The article analyzes the concept of morality proposed by Bekoff and Pierce in the context of animal morality in the book Wild Justice. Differences are shown in comparison to the understanding of morality in the human context. On this basis, it is suggested to use the name (proto)morality for animal behavior similar to the moral behavior of humans. Part of the article analyzes the concept of empathy used in the context of animals. The article also argues to use the third type of moral status of moral (proto)subjectivity.

PL

W artykule analizuje się pojęcie moralności zaproponowanego przez Bekoffa i Pierce w kontekście moralności zwierząt w książce Dzika sprawiedliwość. Wykazuje się różnice w porównaniu do rozumienia moralności w kontekście ludzkim. Na tej podstawie sugeruje się używanie nazwy (proto)moralność na zwierzęce zachowania zbliżone do zachowań moralnych ludzi. Część artykułu analizuje pojęcie empatii używane w kontekście zwierząt. W artykule argumentuje się też, aby używać trzeciego rodzaju moralnego statusu (proto)podmiotowości moralnej.

Keywords

EN

animal morality; human morality; empathy; (proto)morality; moral (proto)subject; Bekoff; Pierce

PL

moralność zwierząt; moralność ludzka; empatia; (proto)moralność; (proto)podmiot moralny; Bekoff; Pierce

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Filozofia Chrześcijańska
• Year: 2023
• Volume: 20
• Pages: 93-112

Dates

published

2023

Contributors

author

Przemysław Strzyżyński

• Adam Mickiewicz University in Poznań

• https://orcid.org/0000000270581846

References

• Arystoteles, Polityka, Księga I, 1253 a., w: Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. 6., tłum. L. Piotrowicz, PWN, Warszawa 2001.
• Ayala F.J., The difference of being human: morality, „The Proceedings of the National Academy of Sciences of USA”, t. 107, Washington 2010, s. 9015-9022.
• Bekoff M., Pierce J., Dzika sprawiedliwość. Moralne życie zwierząt, tłum. S. Szymański, Copernicus Center Press, Kraków 2018.
• Breczko J., Cztery odmiany empatii, „Kwartalnik Filozoficzny”, t. XLII, z. 3, 2014, s. 155-169.
• Donaldson S., Kymlicka W., Zoopolis. Teoria polityczna praw zwierząt, tłum. M. Wańkowicz, M. Stefański, Oficyna 21, Warszawa 2018.
• Fitzpatrick S., Animal morality: What is the debate about?, „Biology and Philosophy” 32 (2017), s. 1151-1183.
• Griffin D.R., Umysły zwierząt, tłum. M. Ślósarska, A. Tabaczyńska, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2004.
• Heinrich B., Umysł kruka. Badania i przygody w świecie wilczych ptaków, tłum. M. Szczubiałka, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2018.
• Hume D., Badania dotyczące zasad moralności, tłum. M. Filipczuk, T. Tesznar, Wydawnictwo „Zielona Sowa”, Kraków 2005.
• King B.J., Osobowość na talerzu. Kim są zwierzęta, które zjadamy?, tłum. A. Pluszka, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2018.
• Korsgaard C.M., Morality and the distinctiveness of human action, w: Primates and philosophers: how morality evolved, red. J. Ober, S. Macedo, Princeton University Press, Princeton 2006, s. 98-120.
• Primates and philosophers: how morality evolved, red. J. Ober, S. Macedo, Princeton University Press, Princeton 2006.
• Piłat R., Kategoria [Ty]. Samoodniesienie i perspektywa drugoosobowa, w: W poszukiwaniu osobliwości natury ludzkiej, red. A. Gut, Z. Wróblewski, KUL, Lublin 2015, s. 37-58.
• Scheler M., Istota i formy sympatii, tłum. A. Węgrzecki, PWN, Warszawa 1980.
• Smith A., Teoria uczuć moralnych, tłum. D. Petsch, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1989.
• Stirner M., Jedyny i jego własność, tłum. J. i A. Gajlewiczowie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995.
• Waal F.B.M. de, Ostatni uścisk mamy: emocje zwierząt i co one mówią o nas samych, tłum. R. Kosarzycki, Copernicus Center Press, Karów 2019.
• Waal F.B.M. de, Wiek empatii: jak natura uczy nas życzliwości, tłum. Ł. Lamża, Copernicus Center Press, Kraków 2019.
• Waren M.A., Status moralny. Obowiązki wobec osób i innych istot żywych, tłum. S. Tokariew, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2019.
• Wohlleben P., Duchowe życie zwierząt, tłum. E. Kochanowska, Otwarte, Kraków 2017.
• Willows A.M., Baynes-Rock M., Two Perspectives on Animal Morality, „Zygon. Journal of Religion and science”, t. 53, z. 4, 2018, s. 953-970.
• Wilson E.O., O naturze ludzkiej, tłum. B. Szacka, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1988.
• Wilson E.O., Socjobiologia, tłum. M. Siemiński, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań 2000.
• Zarosa U., Status moralny zwierząt, PWN, Warszawa 2016.

Identifiers

DOI

10.14746/fc.2023.20.4

Biblioteka Nauki

27837916