„Poetyka poetycka” Friedricha Schlegla

• Authors: Wojciech Hamerski

Title variants

EN

The “Poetical Poetics” of Friedrich Schlegel

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Stworzenie „poetyckiej poetyki” było jednym z licznych postulatów Friedricha Schlegla, które nigdy nie doczekały się realizacji. Myśl romantyka, fragmentaryczna i skrząca się od paradoksów, nie poddaje się łatwej syntezie. Celem artykułu jest zaprezentowanie refleksji poetologicznej autora Fragmentów jako konstelacji niesystemowo powiązanych pojęć, które w ujęciu historycznym stanowią pośrednią replikę na poetykę normatywną klasycyzmu. Refleksja teoretyczna jenajczyków, zgodnie z duchem „poezji progresywnej”, przyjmowała formę prowokacyjnie niedomkniętą. Myśli dotyczące samej literatury (ideał powieści-mieszaniny), jak i języka opisu tejże literatury (ideał „czystej poetyki”), zamiast dążyć do konkluzji, manifestują swoją niekonkluzywność. Na straży poetyki otwartej, pozostającej w nieustannym ruchu, stoi „najbardziej wolna ze wszystkich licencji”, czyli ironia, będąca nie tylko tematem wielu fragmentów Schlegla, ale i samą zasadą ich konstrukcji.

EN

The creation of a “poetical poetics” was one of the personal postulates of Friedrich Schlegel that never achieved full execution. The Romantic thinker’s fragmentary thought, sparkling with paradoxes, does not easily submit to synthesis. The purpose of this article is to present the poetological reflections of the author of Fragments as a constellation of concepts interconnected non-systematically, which in a historical sense represent an indirect response to the normative poetics of classicism. The theoretical reflection of the Jena Romantics, in accordance with the spirit of “progressive poetry,” adopted a provocatively open form. Thoughts concerning literature itself (the ideal of the mixture-novel), like the language of description of that same literature (the ideal of a “pure poetics”), instead of striving to reach conclusions, manifest their own inconclusiveness. In defense of an open poetics, remaining in constant motion, stands “the freest of all licenses”, irony, which not only forms the subject of many of Schlegel’s fragments, but also functions as the very principle of their construction.

Keywords

PL

romantyzm; ironia romantyczna; romantyzm jenajski; Friedrich Schlegel

EN

Romanticism; Romantic Irony; Jena Romanticism; Friedrich Schlegel; Romanticism; Romantic Irony; Jena Romanticism; Friedrich Schlegel

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Forum Poetyki
• Year: 2016
• Issue: 3
• Pages: 6-17

Dates

published

2016-02-10

Contributors

author

Wojciech Hamerski

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000-0001-5547-798X

References

• Behler, Ernst. „The Theory of Irony in German Romanticism”. W Romantic Irony, zredagowane przez Frederick Garber. Budapest: Akad. Kiadó, 1988.
• Bielik-Robson, Agata. Duch powierzchni. Rewizja romantyczna i filozofia. Kraków: Universitas, 2004.
• Booth, Wayne Clayson. A Rhetoric of Irony. Chicago-London: The Univ. of Chicago Press, 1975.
• Corby, James. „Emphasising the Positive: The Critical Role of Schlegel’s Aesthetics”. The European Legacy. Toward New Paradigms 16, nr 6 (2010): 751–68.
• De Man, Paul. „O pojęciu ironii”. W Ideologia estetyczna, przetłumaczone przez Artur Przybysławski. Gdańsk: Słowo/obraz terytoria, 2000.
• De Man, Paul. „Retoryka czasowości”. Przetłumaczone przez Andrzej Sosnowski. Literatura na Świecie 1999 (1999): 191–241.
• Dilthey, Wilhelm. Budowa świata historycznego w naukach humanistycznych. Przetłumaczone przez Elżbieta Paczkowska-Łagowska. Gdańsk: Słowo/obraz terytoria, 2004.
• Finaly, Marike. The Romantic Irony of Semiotics. Friedrich Schlegel and the Crisis of Representation. Berlin-New York-Amsterdam: Walter de Gruyter, 1988.
• Frank, Manfred. The Philosophical Foundations of Early German Romanticism. Przetłumaczone przez Elizabeth Millan-Zaibert. New York: State University of New York Press, 2004.
• Hegel, Georg Wilhelm Friedrich. Wykłady o estetyce. Przetłumaczone przez Janusz Grabowski i Adam Landman. T. 1. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1964.
• Jauss, Hans Robert. „Replika Schlegla i Schillera na Querrelle des anciens et des modernes”. W Historia literatury jako prowokacja, przetłumaczone przez Małgorzata Łukasiewicz. Warszawa: IBL, 1999.
• Kierkegaard, Søren. Albo-albo. Przetłumaczone przez Jarosław Iwaszkiewicz. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982.
• Kierkegaard, Søren. O pojęciu ironii z nieustającym odniesieniem do Sokratesa. Przetłumaczone przez Alina Djakowska. Warszawa: Wydawnictwo KR, 1999.
• Lacoue-Labarthe, Philippe, i Jean-Luc Nancy. The Literary Absolute. The Theory of Literature in German Romanticism. Przetłumaczone przez Philip Barnard i Cheryl Lester. New York, 1988.
• Markiewicz, Henryk. Teorie powieści za granicą. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992.
• Namowicz, Tadeusz, red. „O niezrozumiałości”. W Pisma teoretyczne niemieckich romantyków. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2000.
• Namowicz, Tadeusz, red. , red. „Rozmowa o poezji”. W Pisma teoretyczne niemieckich romantyków. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2000.
• Novalis. Henryk von Ofterdingen. Przetłumaczone przez Ewa Szymani i Wojciech Kunicki. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2003.
• Okopień-Sławińska, Aleksandra. „Ironia romantyczna”. W Słownik terminów literackich, zredagowane przez Janusz Sławiński. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2000.
• Ososiński, Tomasz. Ironia a jednostka. Koncepcja ironii u Friedricha Schlegla i Sokratesa. Warszawa, 2014.
• Schlegel, Friedrich. Literarische Notizen 1797-1801. Zredagowane przez Hans Eichner. Frankfurt-Berlin-Wien: Ullstein, 1980.
• Schlegel, Friedrich von. Fragmenty. Zredagowane przez Michał P Markowski. Przetłumaczone przez Carmen Bartl. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009.
• Schlegel, Friedrich von, i Michał P Markowski. „Poiesis. Friedrich Schlegel i egzystencja romantyczna”. W Fragmenty, przetłumaczone przez Carmen Bartl. LII. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009.
• Szturc, Włodzimierz. Ironia romantyczna. Pojęcie, granice i poetyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992

Identifiers

DOI

10.14746/fp.2016.3.26701