Nastrój

• Authors: Gerard Ronge

Title variants

EN

Mood

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Hasło „nastrój” stanowi próbę zdefiniowania tej kategorii na gruncie poetologicznym. Choć sam termin pojawiał się często w dyskusjach o literaturze już w epoce romantyzmu i symbolizmu, jego znaczenie odczytywano raczej intuicyjnie i arbitralnie i stanowił on bardziej środek estetycznego wartościowania dzieł literackich niż ściśle określone pojęcie z zakresu literaturoznawstwa. Postulowane przez H. U. Gumbrechta nowe spojrzenie na nastrój i zaproszenie do rozważania go w kategoriach teorii literatury i kultury oraz poetyki wymaga jasnego określenia jego pozycji w repertuarze pojęć poetologicznych i podjęcia próby zdefiniowania naukowych funkcji, które ta tradycyjna, ale odczytywana przez Gumbrechta w zupełnie nowy sposób, kategoria mogłaby realizować.

EN

This text on the keyword “mood” offers an attempt to define that category in the context of poetics. Though the term itself frequently appeared in discussions of literature in the eras of Romanticism and Symbolism, its meaning was then understood more intuitively and arbitrarily and it constituted rather a means of aesthetic evaluation of literary works than a strictly defined concept in the field of literary studies. A new approach to the idea of mood proposed by Hans Ulrich Gumbrecht and his simultaneous exhortation to examine it within the categories of literary and cultural theory and poetics demands a clear definition of its position among poetics concepts and an effort to define the function in scholarly discourse that could be performed by this category-a traditional one, but read by Gumbrecht in a completely new fashion.

Keywords

PL

estetyka; nastrój; kategoria; Stimmung; teoria literatury; H. U. Gumbrecht; David Wellbery; czytanie nastrojów; zestrojenie; całość; Leo Spitzer; nastrojowość; harmonia

EN

aesthetics; mood; category; Stimmung; literary theory; David Wellbery; feeling; Leo Spitzer; H. U. Gumbrecht; mood reading; wholness; nastrojowość; harmony; aesthetics; mood; category; Stimmung; literary theory; David Wellbery; feeling; Leo Spitzer; H. U. Gumbrecht; mood reading; wholness; nastrojowość; harmony

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Forum Poetyki
• Year: 2016
• Issue: 3
• Pages: 78-83

Dates

published

2016-02-10

Contributors

author

Gerard Ronge

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000-0001-6487-117X

References

• Baranowski, Paweł, i Fred Hatt. Światło w malarstwie. Poznań, 2013.
• Gumbrecht, Hans Ulrich. Atmosphere, Mood, Stimmung. On a Hidden Potential of Literature. Przetłumaczone przez Erik Butler. Stanford: Stanford University Press, 2012.
• Gumbrecht, Hans Ulrich. „«Czytanie nastrojów». Jak można pomyśleć dziś rzeczywistość literatury”. W Teoria - literatura - życie. Praktykowanie teorii w humanistyce współczesnej, zredagowane przez Anna Legeżyńska i Ryszard Nycz, przetłumaczone przez Andrzej Żychliński. Warszawa, 2012.
• Kant, Immanuel. Krytyka Władzy Sądzenia. Przetłumaczone przez Jerzy Gałecki. Warszawa, 1986.
• Ronge, Gerard. „«Czytanie nastrojów» Hansa Ulricha Gumbrechta jako «anty-metoda» analizy tekstów literackich”. W Tematy modne w humanistyce. Studia interdyscyplinarne., zredagowane przez Łukasz Grajewski, Jakub Osiński, Aleksandra Szwagrzyk, i Paweł Tański, 142–56. Toruń, 2015.
• Sobol, Elżbieta, red. „Nastrój”. W Słownik języka polskiego PWN. Warszawa, 2002.
• Spitzer, Leo. „Classical and Christian Ideas of World Harmony. Prolegomena to an Interpretation of the Word «Stimmung»”. Przetłumaczone przez Gerard Ronge. Traditio, nr 2 (1944): 409–64.
• Wellbery, David. „Stimmung”. W Ästhetische Grundbegriffe. Historisches Wörterbuch, zredagowane przez Karlheinz Barck, T. 5. Stuttgart-Weimar, 2003

Identifiers

DOI

10.14746/fp.2016.3.26708