Zapach smoka, czyli o poetyce zmysłów w podróżopisarstwie na temat Chin

• Authors: Tomasz Ewertowski

Title variants

EN

Scent of the Dragon: On the Poetics of the Senses in Travel Writing on China

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest przekroczenie paradygmatu wzrokocentrycznego rozpowszechnionego w refleksji nad podróżopisarstwem. Głównym obiektem zainteresowania są reprezentacje wrażeń zapachowych: sposób ich tworzenia oraz funkcja w tekście. W tym celu analizowane są wybrane polskie i serbskie teksty podróżopisarskie na temat Chin z drugiej połowy XIX i pierwszej połowy XX wieku.

EN

The aim of this article is to disrupt the “optocentric” paradigm that dominates criticism on travel writing. The main focal points are scent-based impressions and their formulation and function in the text. To this end, the article analyzes a sampling of Polish and Serbian travel writing on China from the turn of the twentieth century.

Keywords

PL

poetyka zmysłów; zapach; postkolonializm; podróżopisarstwo; Chiny; antropologia zmysłów

EN

poetics of the senses; postcolonialism; scent; travel writing; China; anthropology of the senses; poetics of the senses; postcolonialism; scent; travel writing; China; anthropology of the senses

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Forum Poetyki
• Year: 2018
• Issue: 11-12
• Pages: 24-35

Dates

published

2018-06-11

Contributors

author

Tomasz Ewertowski

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000-0002-1133-137X

References

• Achtelik, Aleksandra. Sprawcza moc przechadzki, czyli, Polski literat we włoskim mieście. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2015.
• Achtelik, Aleksandra. Wenecja mityczna w literaturze polskiej XIX i XX wieku. Katowice: Wydawnictwo Gnome, 2002.
• Bachórz, J. „Wacław Sieroszewski o Chińczykach i Chinach”. W Początki wiedzy o Chinach w Polsce, zredagowane przez Irena Kadulska i Józef Włodarski. Gdańsk: Wydawn. Uniwersytetu Gdańskiego, 2008.
• Bassin, Mark. Imperial Visions: Nationalist Imagination and Geographical Expansion in the Russian Far East, 1840-1865. Cambridge: Cambridge University Press, 2004.
• Bassin, Mark. „Inventing Siberia: Visions of the Russian East in the Early Nineteenth Century”. The American Historical Review The American Historical Review 96, nr 3 (1991): 763–94.
• Beller, Manfred, i Joseph Th Leerssen, red. Imagology: The Cultural Construction and Literary Representation of National Characters : A Critical Study. Amsterdam-New York: Rodopi, 2007.
• Benn, James A. Tea in China: A Religious and Cultural History. Hong Kong: Hong Kong University Press, 2015.
• Cabanowski, Marek. Tajemnice Mandżurii: Polacy w Harbinie. Warszawa: Muzeum Niepodległości, 1993.
• Cyrzyk, Leszek. „Literatura podroznicza o Chinach w Polsce XIXw.” Przegląd Orientalistyczny, 1966.
• Dawson, Raymond Stanley. The Chinese Chameleon an Analysis of European Conceptions of Chinese Civilization. London-New York: Oxford University Press, 1967. http://books.google.com/books?id=UYRxAAAAMAAJ.
• Ewertowski, T. „Chiny a polskie podniebienie ‒ reprezentacje chińskich kulinariów w polskich tekstach podróżopisarskich”. W Spotkania polonistyk trzech krajów ‒ Chiny, Korea, Japonia ‒ Rocznik 2014/2015, zredagowane przez K. Morita. Tokyo: Department of Polish Studies Tokyo University of Foreign Studies, 2015.
• Fajans, Roman. W Chinach znowu wojna ... Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze „Rój”, 1939.
• Fogel, Joshua A. The Literature of Travel in the Japanese Rediscovery of China: 1862-1945. Stanford: Stanford University Press, 1996.
• Forman, R. „Eating out East: Representing Chinese Food in Victorian Travel Literature and Journalism”. W A Century of Travels in China: A Collection of Critical Essays on Travel Writing from the 1840s to the 1940s, zredagowane przez Douglas Kerr i Julia Kuehn. Hong Kong: Hong Kong University Press, 2007.
• Forman, Ross G. China and the Victorian Imagination: Empires Entwined. Cambridge: Cambridge UniversityPress, 2013.
• Gieysztor, Józef. Na Dalekim Wschodzie. Warszawa: Nakł. tygodnika „Naokoło Świata”, 1904.
• Golik, Katarzyna. „Witold Jabłoński: niesłusznie zapomniany polski sinolog”. Azja-Pacyfik : społeczeństwo, polityka, gospodarka. 12 (2009): 218–29.
• Grąbczewski, Bronisław. Podróże po Azji Środkowej 1885-1890. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010.
• Grgurić, Hrvoje. Na Dalekom Istoku: uspomene našega dobrovoljca iz Sibirije, Mandžurije, Mongolije i Kine. Zagreb: Naklada zaklade tiskare Narodnih novina, 1931.
• Gvozden, Vladimir. Srpska putopisna kultura 1914-1940.: studija o hronotopičnosti susreta. Beograd: Službeni glasnik, 2011.
• Hameršak, F. „Nepoznati Hrvoje Grgurić”. Kolo: časopis Matice hrvatske 10, nr 4 (2010): 25–40.
• Hayot, Eric, Haun Saussy, i Steven G Yao, red. Sinographies: Writing China. Minneapolis-London: University of Minnesota Press, 2008.
• Ho, Virgil K. Y. Understanding Canton: Rethinking Popular Culture in the Republican Period. Oxford: Oxford university press, 2005.
• Horolets, Anna. Konformizm, bunt, nostalgia: turystyka niszowa z Polski do krajów byłego ZSRR. Kraków: Universitas, 2013.
• Huigen, Siegfried. Knowledge and Colonialism: Eighteenth-Century Travellers in South Africa. Leiden-Boston: Leiden Brill, 2009.
• Jabłoński, W. „Przed ćwierćwieczem po niezmierzonych obszarach Chin (1932)”. W Ze wspomnień podróżników, zredagowane przez Bolesław Olszewski i Jan Czekanowski. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1958.
• Jamieson, R. W. „The Essence of Commodification: Caffeine Dependencies in the Early Modern World”. Journal of Social History 35, nr 2 (2001): 269–94.
• Jankowski, Mieczysław. Mandżurja: wrażenia i wspomnienia. Warszawa: Księgarnia Polska, 1909.
• Janta, Aleksander. Na kresach Azji. Warszawa: Rój, 1939.
• Jezernik, Božidar. Dzika Europa: Bałkany w oczach zachodnich podróżników. Przetłumaczone przez Piotr Oczko. Kraków: Universitas, 2007.
• Jin, H. „Opis Kineza u putopisu Milutina Velimirovića «Kroz Kinu»”. W Ljubomir Nenadović i srpska putopisna tradicija: II međunarodna konferencija filološkog fakulteta u Prištini 19-20. maj, 1995. Priština: Univerzitet u Prištini : Filološki fakultet, 1995.
• Kajdański, Edward. Długi cień wielkiego muru: jak Polacy odkrywali Chiny. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2005.
• Kałuski, Marian. Polacy w Chinach. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 2001.
• Kerr, Douglas, i Julia Kuehn, red. A Century of Travels in China: A Collection of Critical Essays on Travel Writing from the 1840s to the 1940s. Hong Kong: Hong Kong University Press, 2010.
• Kijak, Aleksandra. Odkrywca innej Syberii i Dalekiego Wschodu: o prozie Wacława Sieroszewskiego. Kraków: Wydawn. Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2010.
• Korolec-Bujakowska, Halina. Mój chłopiec, motor i ja: z Druskiennik do Szanghaju 1934-1936. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2011.
• Kuczyński, Antoni. Polskie opisanie świata: studia z dziejów poznania kultur ludowych i plemiennych. T. 1. Wrocław: Wydaw. Uniwersytetu Wrocławskiego, 1994.
• Lanckoroński, Karol. Na około ziemi 1888-1889: wrażenia i poglądy. Lwów: Gebethner i Spółka, 1893.
• Lukin, Alexander. Медведь наблюдает за драконом: образ Китая в России в XVII-XXI веках. Moskwa: АСТ : Восток-Запад, 2007.
• Mackerras, Colin. Western Images of China. Oxford-New York: Oxford University Press, 1989.
• Palowski, Franciszek. Aleksander Janta-Połczyński: ballada o wiecznym szukaniu. Warszawa; Kraków: Państ. Wydaw. Naukowe, 1990.
• Podemski, K. Socjologia podróży. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2005.
• Posadzy, Ignacy. Przez tajemniczy Wschód: wrażenia z podróży. Potulice: Seminarium Zagraniczne, 1939.
• Pratt, Mary Louise. Imperialne spojrzenie: pisarstwo podróżnicze a transkulturacja. Przetłumaczone przez Ewa Elżbieta Nowakowska. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2011.
• Pušić, Radosav, red. Kapija od žada: putopisi Srba o Kini 1725-1935. Beograd: Biblioteka Grada Beograda, 1998.
• Pušić, Radosav, red. Podnebesko carstvo: Srbi o Kini 1725-1940 ; (putopisi i članci). Biblioteka Grada Beograda. Beograd, 2006.
• Said, Edward W. Orientalizm. Przetłumaczone przez Monika Wyrwas-Wiśniewska. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, 2005.
• Samii, D. „Ozren Subotić - novosadski istraživač Dalekog istoka”. Sveske za istoriju Novog Sada, nr 17 (2016): 41–45.
• Schönbauer Thurin, Susan. Victorian Travelers and the Opening of China: 1842-1907. Athens: Ohio University Press, 1999.
• Sieroszewski, Wacław. Na daleki wschód kartki z podróży. Warszawa: Gebethner, Biblioteka Polska, 1904.
• Smolik, Przecław. Przez lądy i oceany: (sześć lat na Dalekim Wschodzie). Warszawa; Kraków: J. Czernecki, 1922.
• Some, Klimburg A. „Research Notes on Carl A. Trocki’s Publication “Opium, Empire and the Global Political Economy””. Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London 64, nr 2 (2001): 260–267.
• Spence, Jonathan D. The Chan’s great continent: China in western minds. London: Penguin Press, 1998.
• Spurr, David. The Rhetoric of Empire: Colonial Discourse in Journalism, Travel Writing, and Imperial Administration. Durham: Duke University Press, 1993.
• Subotić, O. Iz žutog carstva. Novi Sad, 1921.
• Szczygieł, Mariusz, i Kazimierz Wolny-Zmorzyński, red. 100/XX+50: antologia polskiego reportażu XX wieku. T. 3. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2015.
• Thompson, C. Travel writing. London - New York: Routledge, 2011.
• Todorova, Mariâ. Bałkany wyobrażone. Przetłumaczone przez Piotr Szymor i Magdalena Budzińska. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2008.
• Trocki, Carl A. Opium and Empire: Chinese Society in Colonial Singapore, 1800-1910. Itaha: Cornell University Press, 1990. https://doi.org/10.7591/9781501746352.
• Trocki, Carl A. „Opium as a Commodity in the Chinese Nanyang Trade”. W Chinese Circulations: Capital, Commodities, and Networks in Southeast Asia, zredagowane przez Eric Tagliacozzo i Wen-Chin Chang, 84–104. Durham–London: Duke University Press, 2011.
• Trocki, Carl A. Opium, Empire and the Global Political Economy: A Study of the Asian Opium Trade. London-New York: Routledge, 1999.
• Urbanowicz, Witold. Latające tygrysy. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1983.
• Velimirović, M. Kroz Kinu: putopis. Beograd: Biblioteka Grada Beograda, 1930.
• Wasilewski, W. Z krańców Sybiru: zapiski myśliwego-turysty poświęca myśliwym. Warszawa: nakł. Księgarni A. Gruszeckiego, 1886.
• Wieczorkiewicz, Anna. Apetyt turysty: o doświadczaniu świata podróży. Kraków: Universitas, 2012.
• Wolff, Larry. Inventing Eastern Europe: The Map of Civilization on the Mind of the Enlightenment. Stanford: Stanford University Press, 1994

Identifiers

DOI

10.14746/fp.2018.11-12.26803