Między tradycją a postępem, historią a nowoczesnością, morzem a lądem

• Authors: Urszula Kowalska-Nadolna

Title variants

EN

Between Tradition and Progress: History and Modernity, Land and Sea

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Recenzja prezentuje monografię Travel, Modernism and Modernity, autorstwa brytyjskiego badacza Roberta Burdena, wydaną w 2015 roku. Głównym celem omawianej pracy jest ponowne odkrycie i dogłębne przeanalizowanie modernistycznego pisarstwa podróży. Podstawą rozważań Burdena są literackie i nieliterackie teksty brytyjskich i amerykańskich pisarzy: Josepha Conrada (1957–1924), Edwarda Morgana Forstera (1879–1970), Davida Herberta Lawrence’a (1885–1930), Henry’ego Jamesa (1843–1916) i Edith Wharton (1862–1937). Ich dzieła stawały się już wielokrotnie przedmiotem analizy historyków i teoretyków literatury – to, co odróżnia pracę Burdena od rozważań innych badaczy, to przede wszystkim szerokie, kontekstowe ujęcie ich twórczości. Burden prezentuje sylwetki pisarzy, podkreśla rolę inspiracji autobiograficznych w ich pisarstwie, analizuje je w kontekście historycznym, społecznym i psychologicznym. Motyw podróży nie jest jedynym elementem łączącym poszczególne teksty omawiane przez Burdena – cała jego książka poświęcona jest wyszukiwaniu paraleli i korespondencji, a także elementów oryginalnych, wyróżniających twórczość każdego z pięciorga anglojęzycznych autorów. Omawiane studium należy potraktować jako doskonałe podsumowanie wcześniejszych ujęć, jednocześnie oferujące interesujące rozważania m.in. na temat archetypicznego motywu podróży, wędrówki i poszukiwania – zarówno miejsca, jak i tożsamości (indywidualnej oraz narodowej). Pomimo że teksty omawiane przez Burdena powstawały na początku XX wieku, trudno oprzeć się wrażeniu, iż rozważania autora omawianej monografii są niezwykle aktualne również współcześnie.

EN

The review presents the monograph Travel, Modernism and Modernity, written by British scientist Robert Burden, published in 2015. The purpose of Burden’s book was mainly to develop and analyze meanings of modernistic travel writing. Fundamental for his studies were literary and non-literary works written by five British and American writers: Joseph Conrad (1957–1924), Edward Morgan Forster (1879–1970), David Herbert Lawrence (1885–1930), Henry James (1843–1916) and Edith Wharton (1862–1937). Their works have repeatedly been the object of interest of literary scholars. However, what distinguishes Burden’s work from the other analyzes, is very broad contextual perspective. Burden elaborately presents the main characters of his book, emphasizes the importance of autobiographical themes in their texts (not only those related to traveling), contextually analyzes their works in historical, sociological and psychological context. What is connecting selected texts is not only the journey – in fact, the whole study is devoted to pointing out parallels, correspondences, as well as original features, specific, significant differences in the writing of five English-language authors. The discussed book appears as a great summary of previous views, at the same time it offers an interesting thoughts about the archetypical motif of traveling, wandering, searching for a place and human identity (both: individual and national). Although the texts described in Burden’s work were written at the beginning of the twentieth century, it seems that the author’s investigations are extremely relevant also nowadays.

Keywords

PL

podróż; turystyka; modernizm; praktyki przestrzenne w literaturze modernistycznej; pisarstwo podróży; nowoczesność

EN

travel writing; modernism; spacial practices in modernistic literature; travel and tourism; modernity; travel writing; modernism; spacial practices in modernistic literature; travel and tourism; modernity

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Forum Poetyki
• Year: 2018
• Issue: 11-12
• Pages: 136-143

Dates

published

2018-06-11

Contributors

author

Urszula Kowalska-Nadolna

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000-0002-7495-9236

References

• Achtelik, Aleksandra. Wenecja mityczna w literaturze polskiej XIX i XX wieku. Katowice: Wydawn. Gnome, 2002.
• Bassin, Mark. Imperial Visions: Nationalist Imagination and Geographical Expansion in the Russian Far East, 1840-1865. Cambridge: Cambridge University Press, 2006.
• Bassin, Mark. „Inventing Siberia: Visions of the Russian East in the early nineteenth century”. American Historical Review 96, nr 3 (1991): 763–794.
• Benn, James A. Tea in China: A Religious and Cultural History. Honolulu: University of Hawai’i Press, 2016. https://doi.org/10.21313/hawaii/9780824839635.001.0001.
• Cyrzyk, Leszek. „Literatura podroznicza o Chinach w Polsce XIX W.X”. Przegląd Orientalistyczny, nr 3 (1966): 205–216.
• Dawson, Raymond Stanley. The Chinese Chameleon an Analysis of European Conceptions of Chinese Civilization. London; New York: Oxford U.P., 1967.
• Fogel, Joshua A. The Literature of Travel in the Japanese Rediscovery of China: 1862-1945. Stanford (Calif.): Stanford University Press, 1996.
• Forman, Ross G. China and the Victorian Imagination: Empires Entwined. Cambridge: Cambridge University Press, 2016.
• Golik, Katarzyna. „Witold Jabłoński: niesłusznie zapomniany polski sinolog”. Azja-Pacyfik : społeczeństwo, polityka, gospodarka., nr 12 (2009): 218–29.
• Grąbczewski, Bronisław, i Zysk i S-ka Wydawnictwo. Podróże po Azji Środkowej: Pamir i Hindukusz. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, 2015.
• Grgurić, Hrvoje. Na Dalekom Istoku: uspomene našega dobrovoljca iz Sibirije, Mandžurije, Mongolije i Kine. Zagreb: Naklada zaklade tiskare Narodnih novina, 1931.
• Gvozden, Vladimir. Srpska putopisna kultura 1914-1940.: studija o hronotopičnosti susreta. Beograd: Službeni glasnik, 2011.
• Hayot, Eric, Haun Saussy, i Steven G Yao, red. Sinographies: Writing China. Minneapolis: University of Minnesota Press, 2008.
• Ho, Virgil K. Y. Understanding Canton: Rethinking Popular Culture in the Republican Period. Oxford; New York: Oxford University Press, 2009.
• Horolets, Anna. Konformizm, bunt, nostalgia: turystyka niszowa z Polski do krajów byłego ZSRR. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2013.
• Jamieson, R. „The Essence of Commodification: Caffeine Dependencies in the Early Modern World”. jsh Journal of Social History 35, nr 2 (2001): 269–94.
• Jankowski, Mieczysław. Mandżurja: wrażenia i wspomnienia. Warszawa: s.n., 1909.
• Jezernik, Božidar. Dzika Europa: Bałkany w oczach zachodnich podróżników. Przetłumaczone przez Piotr Oczko. Kraków: Universitas, 2013.
• Kadulska, Irena, i Józef Włodarski, red. Początki wiedzy o Chinach w Polsce. Gdańsk: Wydawn. Uniwersytetu Gdańskiego, 2008.
• Kajdański, Edward. Długi cień wielkiego muru: jak Polacy odkrywali Chiny. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2005.
• Kałuski, Marian. Polacy w Chinach. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 2001.
• Kerr, Douglas, i Julia Kuehn. A Century of Travels in China: A Collection of Critical Essays on Travel Writing from the 1840s to the 1940s. Hong Kong: Hong Kong University Press, 2007.
• Kijak, Aleksandra. Odkrywca innej Syberii i Dalekiego Wschodu: o prozie Wacława Sieroszewskiego. Kraków: Wydawn. Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2010.
• Lanckoroński, Karol. Na około ziemi 1888-1889: wrażenia i poglądy. Kraków: Gebethner i Spółka, 1893.
• Lukin, Alexander. Медведь наблюдает за драконом: образ Китая в России в XVII-XXI веках. Москва: АСТ : Восток-Запад, 2007.
• Mackerras, Colin. Western Images of China. Hong Kong: Oxford Univ. Press, 1999.
• Međunarodna konferencija filološkog fakulteta u Prištini, Universiteti i Prishtinës, i Fakulteti i Filologjisë, red. Ljubomir Nenadović i srpska putopisna tradicija: II međunarodna konferencija filološkog fakulteta u Prištini 19-20. maj, 1995. Priština: Univerzitet u Prištini : Filološki fakultet, 1995.
• Olszewicz, Bolesław, i Jan Czekanowski, red. Ze wspomnień podróżników. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1958.
• Palowski, Franciszek. Aleksander Janta-Połczyński: ballada o wiecznym szukaniu. Warszawa; Kraków: Państ. Wydaw. Naukowe, 1990.
• Posadzy, Ignacy. Przez tajemniczy Wschód: wrażenia z podróży. Potulice: Seminarium Zagraniczne, 1940.
• Pušić, Radosav. Kapija od žada: putopisi Srba o Kini 1725-1935. Beograd: Biblioteka Grada Beograda, 1998.
• Pušić, Radosav. Podnebesko carstvo: Srbi o Kini 1725-1940 : (putopisni članci). Beograd: Čigoja štampa, 2006.
• Said, Edward W. Orientalizm. Przetłumaczone przez Monika Wyrwas-Wiśniewska. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, 2018.
• Samii, D. „Ozren Subotić - novosadski istraživač Dalekog istoka”. Sveske za istoriju Novog Sada, nr 17 (2016): 41–45.
• Schönbauer Thurin, Susan. Victorian Travelers and the Opening of China: 1842-1907. Athens: Ohio Univ. Press, 1999.
• Smolik, Przecław. Przez lądy i oceany: (sześć lat na Dalekim Wschodzie). Warszawa; Kraków: J. Czernecki, 1922.
• Spence, Jonathan. The Chan’s Great Continent: China in Western Minds. New York: Penguin Books, 2000.
• Spurr, David. Rhetoric of Empire: Colonial Discourse in Journalism, Travel Writing, and Imperial Administration. Duke University Press, 2012. http://www.myilibrary.com?id=619078.
• Szczygieł, Mariusz. 100/XX: antologia polskiego reportażu XX wieku. Tom 3 Tom 3. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2015.
• Todorova, Mariâ. Bałkany wyobrażone. Przetłumaczone przez Piotr Szymor i Magdalena Budzińska. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2014.
• Tōkyō Gaikokugo Daigaku, i Gaikokugo Gakubu. Spotkania polonistyk trzech krajówChiny, Korea, Japonia, rocznik 2009: miedzynarodowa konferencja akademicka w Tokio. Tōkyō: Pōrandogo Senkō, Pōrando Bunka Kenkyūshitsu, 2010.
• Urbanowicz, Witold. Latające tygrysy. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1983.
• Wasilewski, W. Z krańców Sybiru: zapiski myśliwego-turysty poświęca myśliwym. Warszawa: nakł. Księgarni A. Gruszeckiego, 1886.
• Wieczorkiewicz, Anna. Apetyt turysty: o doświadczaniu świata w podróży. Kraków: TAiWPN Universitas, 2008

Identifiers

DOI

10.14746/fp.2018.11-12.26812