PL
Artykuł przedstawia propozycję alternatywnych założeń dla badań narratologicznych. Klasyczna narratologia została oparta na paradygmacie mentalistycznym, co oznaczało zamknięcie badań narracji w języku, tekście lub dyskursie, a także prowadziło do zlekceważenia roli różnych mediów czy pośredników w opowiadaniu. W artykule zaproponowano interpretację owych mediów bądź pośredników jako osobnej rzeczywistości, która odgrywa ważną w rolę w procesie budowy opowiadania. Nawiązanie do współczesnych badań nad poznaniem, szczególnie do enaktywizmu, a także do spekulatywnego realizmu i teorii aktora-sieci pozwoliły rozwinąć nową teorię opowiadania uwzględniającą istotną rolę obiektów, które współkształtują narrację. Jako przykład literackiego wykorzystania tej teorii przywołana została propozycja interpretacji Ulicy Krokodyli Brunona Schulza.
EN
In this article, I formulate new premises for narrative studies. Classical narratology was based on a mentalist paradigm. It reduced the study of narrative to the study of language, text or discourse, downplaying the role of media or intermediaries in the story. I propose to define media and intermediaries in terms of a separate reality that plays an important role in the process of constructing the story. I combine cognitive science, especially enactivism, speculative realism and the actor-network theory to build a foundation for a new theory of narratology. New narratology should take into account the narrative role which objects play in the narrative. I exemplify how this theory can be used in practice in my analysis of Bruno Schulz’s Street of Crocodiles.