Realpoetik w Polszcze

• Authors: Wojciech Hamerski

Title variants

EN

Realpoetik in Poland

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Paul Hamilton przedstawił w książce Realpoetik… pomysłową próbę rewizji europejskiego romantyzmu. W swoim komparatystycznym studium zinterpretował twórczość niemieckich, francuskich i włoskich romantyków jako silnie, choć aluzyjnie upolitycznione (uwarunkowania i konsekwencje kongresu wiedeńskiego stanowią najważniejszy kontekst dla wywodów brytyjskiego badacza) rozwinięcie dawniejszego etosu republiki uczonych, a zarazem świadectwo polemicznej lektury filozofii Immanuela Kanta, przede wszystkim zaś Krytyki władzy sądzenia. Artykuł podejmuje próbę przetestowania poręczności koncepcji Hamiltona w refleksji nad literaturą polskiego romantyzmu. Istnieje wiele przeszkód w łatwej asymilacji tytułowej idei Realpoetik. Są nimi m.in. słaba i z reguły nieufna recepcja pism Kanta, ograniczona żywotność brytyjskich kontekstów literackich, stanowiących dla Hamiltona kluczowy, negatywny punkt odniesienia, oraz, być może przede wszystkim, naturalna i niewymagająca szerokich uzasadnień polityczność rodzimego romantyzmu. Na przykładzie twórczości Maurycego Mochnackiego można wykazać, że pomimo trudności w zastosowaniu tez z książki Realpoetik… na rodzimym gruncie, mogą się one okazać inspirujące w lekturze dzieł polskich romantyków, a nawet więcej, uzupełniają obraz nakreślony przez Hamiltona o ważną, a przemilczaną słowiańską perspektywę.

EN

In his book Realpoetik... Paul Hamilton presents an ingenious attempt at a revision of European Romanticism. This comparative study interprets the works of German, French, and Italian romanticists as a strong, allusively politicized (for Hamilton the conditions and consequences of the Congress of Vienna are the most important context) development of the former ethos of the republic of letters, and at the same time evidence of polemic reading of Kant’s philosophy, especially Critique of Judgment. The paper attempts to present the usefulness of Hamilton’s concepts in the reflection on the Polish romantic literature. There are many obstacles that prevent an easy assimilation of Realpoetik, the title idea, such as poor and typically distrustful reception of Kant’s philosophy, the limited liveliness of the British literary contexts (which are Hamilton’s major negative point of reference), and, perhaps most importantly, the heavily political Polish Romanticism. The example of Maurycy Mochnacki allows to show that despite the difficulties with applying the theses from Realpoetik… on the Polish ground, they can still prove to be inspiring in reading the works of the Polish romanticists, and moreover, they complete the picture presented by Hamilton with an important, Slavonic perspective.

Keywords

PL

polityka; Mochnacki; romantyzm; estetyka; Hamilton

EN

politics; Mochnacki; romanticism; aesthetics; Hamilton; politics; Mochnacki; romanticism; aesthetics; Hamilton

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Forum Poetyki
• Year: 2019
• Issue: 15-16
• Pages: 36-51

Dates

published

2019-07-25

Contributors

author

Wojciech Hamerski

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000-0001-5547-798X

References

• Andrzejewski, Bolesław, i Jan Garewicz. Dziedzictwo Kanta materiały z sesji kantowskiej. Warszawa: Panstwowe Wydawnictwo Naukowe, 1976.
• Borowczyka, Jerzego, Wojciecha Hamerskiego, i Piotra Sniedziewkiego. Sila komentarza: romantyzmy literaturoznawcow. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2011.
• Brzozowski, Stanisław. Głosy wśród nocy: studia nad przesileniem romantycznym kultury europejskiej. Zredagowane przez Ostap Ortwin, Cezary Michalski, i Agata Bielik-Robson. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2007.
• Garczyński, Stefan. Wacława dzieje: poema Stefana Garczyńskiego. Paryż: Księgarnia Luxemburgska, 1868.
• Hamilton, Paul. Realpoetik European Romanticism and Literary Politics. Oxford: Oxford University Press, 2014.
• Janion, Maria. Gorac̨zka romantyczna. Warszawa: Państwowy Instytut wydawniczy, 1975.
• Kant, Immanuel. Krytyka czystego rozumu. T. 1 T. 1. Przetłumaczone przez Roman Ingarden. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010.
• Kierkegaard, Søren. O pojęciu ironii z nieustającym odniesieniem do Sokratesa. Przetłumaczone przez Alina Djakowska. Warszawa: Wydaw. KR, 1999.
• Krzemień-Ojak, Krystyna. Maurycy Mochnacki: Program kulturalny i myśl krytycznoliteracka. Warszawa: PIW, 1975.
• Lacoue-Labarthe, Philippe, Jean-Luc Nancy, Philip Barnard, i Cheryl Lester. The Literary Absolute: The Theory of Literature in German Romanticism. New York: State University of New York Press, 1988.
• Łagowski, Bronisław. Filozofia polityczna Maurycego Mochnackiego. Kraków: Wydawn. Literackie, 1981.
• Markiewicz, Henryk. Tradycje i rewizje. Kraków: Wydawn. Literackie, 1957.
• Mickiewicz, Adam. Dzieła. T. 4. Warszawa: Czytelnik, 1998.
• Mickiewicz, Adam. Dzieła. część pierwsza: 1815-1829 T.14, T.14,. Warszawa: Czytelnik, 1998.
• Mochnacki, Maurycy. Pisma krytyczne i polityczne. Zredagowane przez Zbigniew Przychodniak, Jacek Kubiak, i Elżbieta Nowicka. Kraków: Tow. Autorów i Wydawców Prac Nauk. UNIVERSITAS, 1996.
• Mochnacki, Maurycy. Pisma krytyczne i polityczne 2. 2. Kraków: Tow. Autorów i Wydawców Prac Nauk. UNIVERSITAS, 1996.
• Mochnacki, Maurycy. Powstanie narodu polskiego w roku 1830 i 1831 1. 1. Warszawa: Państw. Inst. Wydawn., 1984.
• Mochnacki, Maurycy. Powstanie narodu polskiego w roku 1830 i 1831 2. 2. Warszawa: Państw. Inst. Wydawn., 1984.
• Mochnacki, Maurycy. Rozprawy literackie. Zredagowane przez Mirosław Strzyżewski. Wrocław; Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydaw. ; De Agostini Polska, 2004.
• Mucignat, Rosa. „Paul Hamilton, Realpoetik: European Romanticism and Literary Politics (Oxford: Oxford University Press, 2013). 256pp., ISBN 9780199686179, £60.00.” Comparative Critical Studies 11, nr 2–3 (2014): 358–62.
• Novalis. Henryk von Ofterdingen. Przetłumaczone przez Ewa Szymani i Wojciech Kunicki. Wrocław; Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2003.
• Uczniowie z Sais: proza filozoficzna, studia, fragmenty. Przetłumaczone przez Jerzy Prokopiuk. Warszawa: Czytelnik, 1984.
• Pieróg, Stanisław. Maurycy Mochnacki: studium romantycznej świadomości. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1982.
• Schelling, Friedrich Wilhelm Joseph von. Filozofia sztuki. Przetłumaczone przez Krystyna Krzemieniowa. Warszawa: Państwowe Wydawn. Naukowe, 1983.
• Schmitt, Carl. Political Romanticism. New Brunswick (N.Y.); Abingdon: Routledge, 2017.
• Strohschneider-Kohrs, Ingrid. Die romantische Ironie in Theorie und Gestaltung. Tübingen: Max Niemeyer Verlag, 2012.
• Szacki, Jerzy. Ojczyzna naród rewolucja. Problematyka narodowa w polskiej mysli szlacheckorewolucyjnej. Warszawa: PIW, 1962.
• Urbankowski, Bohdan. Myśl romantyczna. Warszawa: Krajowa agencja wydawnicza, 1979.
• Weintraub, Wiktor, i Zofia Stefanowska. Mickiewicz: mistyczny polityk i inne studia o poecie. Warszawa: Instytut Badań Literackich, 1998.
• Wyka, Kazimierz. „O realizmie romantycznym”. Pamiętnik Literacki, nr 3–4 (1952).
• Żmigrodzka, Maria. Przez wieki idąca powieść: wybór pism o literaturze XIX i XX wieku. Zredagowane przez Maria Kalinowska i Elżbieta Kiślak. Warszawa: „Pro Cultura Litteraria” : Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, 2002

Identifiers

DOI

10.14746/fp.2019.15-16.26836