Dotykanie minionego. Fortepian Jane Campion jako przykład adaptacji auratycznej

• Authors: Marcin Jauksz

Title variants

EN

Touching the Past: Jane Campion’s The Piano as an Example of an Auratic Adaptation

Abstracts

EN

In this article, I attempt to define a new phenomenon in world contemporary cinema. Thanks to new visual means of expression, with a focus on their haptic nature, film tries to recreate moods and sensitivities associated with the past. As an informed reading of Emily Dickinson’s poetry and Emily Brontë’s Wuthering Heights, Jane Campion’s The Piano becomes an example of a plot that is, on the one hand, filled with perspectives, motifs and situations from these works and, on the other hand, thanks to the stylistic multisensory nature of cinema, recreates the nineteenth-century dynamics of relations and moods recorded in historical sources in specific characters and objects. Thus, it becomes an auraptation (auraptation: auratic adaptation), an adaptation of the aura found in the literary testimonies of a given epoch. It translates a story that was not created in the nineteenth century into the present and the contemporary media.

PL

Artykuł jest próbą zdefiniowania zjawiska w światowym kinie współczesnym, które wykorzystując nowe sposoby komunikacji w obrębie sztuk wizualnych i ich haptyczności, stara się rekreować nastroje i wrażliwości konotowane z kulturą minionych czasów. Fortepian Jane Campion, jako świadectwo zaangażowanej lektury przede wszystkim poezji Emily Dickinson, ale też Wichrowych Wzgórz Emily Brontë, staje się tu przykładem fabuły z jednej strony nasyconej perspektywami, motywami i sytuacjami zaczerpniętymi z tych utworów, z drugiej wykorzystuje stylistyczną multisensoryczność kina, by w przedstawionych bohaterach i przedmiotach ich otaczających odtwarzać dynamikę relacji i nastroje znane z przekazów o kulturze połowy XIX wieku. Dzięki temu staje się auraptacją (adaptacją auratyczną; ang. auraptation – auratic adaptation), adaptacją aury wyczytanej spomiędzy literackich świadectw epoki, przeniesieniem w dzisiejsze czasy i właściwe im media niepowstałej w wieku XIX opowieści.

Keywords

EN

adaptation; aura; materiality; intertextuality; 19th century; fetish; women’s film and writing

PL

adaptacja; aura; materialność; intertekstualność; wiek XIX; fetysz; film i pisarstwo kobiece

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Forum Poetyki
• Year: 2021
• Issue: 23
• Pages: 174-189

Dates

published

2021

Contributors

author

Marcin Jauksz

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000000283373640

References

• Baecque, Antoine de. „Ekrany. Ciało w kinie”. W Historia ciała. Tom 3. Różne spojrzenia. Wiek XX. Zredagowane przez Jean-Jacques Courtine. Przetłumaczone przez Krystyna Belaid i Tomasz Stróżyński, 347–367. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2014.
• Benjamin, Walter. Twórca jako wytwórca. Eseje i rozprawy. Przetłumaczone przez Robert Reszke. Warszawa: KR, 2011.
• Bologne, Jean Claude. Historia uwodzenia. Od Antyku do dziś. Przetłumaczone przez. Katarzyna Marczewska. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2012.
• Bruzzi, Stella. Undressing Cinema. Clothing and Identity in the Movies. London: Routledge, 1997
• Dickinson, Emily. Wiersze wybrane. Przetłumaczone przez Stanisław Barańczak. Kraków: Znak, 2000.
• Homans, Margaret. Women Writers and Poetic Identity. Dorothy Wordsworth, Emily Brontë and Emily Dickinson. New Jersey: Princeton University Press, 1980.
• Jacobs, Carol. „Playing Jane Campion’s Piano: Politically”. MLN vol. 109, nr 5 (1994): 757–785.
• Jane Campion Interviews. Zredagowane przez Virginia Wright Wexman, Jackson: University Press of Missisipi, 1999.
• Luhmann, Niklas. „Semantyka miłości”. Przetłumaczone przez Jerzy Łoziński. W Amtropologia ciała. Wybór tekstów. Zredagowane przez Małgorzata Szpakowska, 242–247. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2008.
• Łuczak, Dorota. Foto-oko. Wizja fotograficzna wokół okulocentryzmu w sztuce I połowy XX wieku. Kraków: Universitas, 2018.
• Margolis, Harriet. „«A Strange Heritage»: From Colonization to Transformation?”. W Jane Campion’s „The Piano”. Zredagowane przez Harriet Margolis, 1–41. Cambridge: Cambridge University Press, 2000.
• Marks, Laura U. The Skin of the Film. Intercultural Cinema, Embodiment, and the Senses, Durham: Duke University Press, 2000.
• Puis, Reshela du. „Romanticizing Colonialism. Power and Pleasure in Jane Campion’s The Piano”, The Contemporary Pacific vol. 8, nr 1 (1996): 51–79.
• Reeves, James. „Preface”. W Emily Dickinson. Selected Poems. Zredagowane przez James Reeves, vii–lii. London: Heinemann, 1959.
• Riu, Carmen Pérez. „Two Gothic Feminist Texts: Emily Brontë’s Wuthering Heights and the film, The Piano, by Jane Campion”. Atlantis vol. XXII, nr 1 (2000): 163–173.
• Roux, Jean-Paul. Kobieta w historii i micie. Przetłumaczone przez Barbara Szczepańska, Warszawa: Volumen, 2010.
• Różanowski, Ryszard. Pasaże Waltera Benjamina. Studium myśli. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1997.
• Sanders, Julie. Adaptation and appropriation. Abington–New York: Routledge, 2006.
• Stocks, Kenneth. Emily Dickinson and the Modern Consciousness. Houndmills: Macmillan, 1988.
• Wagner-Martin, Linda. Emily Dickinson. A Literary Life. London: Palgrave Macmillan, 2013.
• Zerner, Henri. „Spojrzenie artystów”. W Historia ciała. T. 2. Od rewolucji do I wojny światowej. Zredagowane przez Alain Corbin. Przetłumaczone przez Krystyna Belaid i Tomasz Stróżyński, 79–108. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2013

Identifiers

DOI

10.14746/fp.2021.23.28903

Biblioteka Nauki

1395611