Brudna transcendencja. Rudymenty sacrum a przemiany współczesnych ekopoetyk

• Authors: Joanna Soćko

Title variants

EN

Dirty transcendence: Remnants of the sacred and changes in contemporary ecopoetics

Abstracts

EN

The analysis of a number of late 20th-century nature poems allows the author to redefine the traditional concepts of transcendence and immanence in the context of post-secular studies and the broadly defined new materialism. The article argues that the reformulation of these categories allows one to map the dynamic changes in the 20th-century and 21st-century ecopoetics. The analysis of selected poems written by poets who are well aware of the limits of language, allows the author to draw attention to the debate around the concept of the Anthropocene, a significant turning point in itself. The article discusses current poetic tendencies, taking into account the impact of the Anthropocene.

PL

Wychodząc od lektury kilku – pochodzących z końca XX w. – wierszy odnoszących się do przyrody, autorka redefiniuje tradycyjnie rozumianą transcendencję i immanencję, osadzając te kategorie w kontekście studiów postsekularnych i szeroko rozumianego nowego materializmu. Główną tezę artykułu stanowi bowiem przekonanie, że przedstawione przeformułowanie tych kategorii pozwala w ciekawy sposób przedstawić dynamikę zmian ekopoetyk charakterystycznych dla XX i XXI wieku. Omawiając wybrane przykłady poezji twórców odznaczających się wyjątkową świadomością nieprzejrzystości języka, autorka zwraca uwagę na istotną cezurę, jaką okazała się debata wokół pojęcia antropocenu i omawia obecne tendencje poetyckie, uwzględniające implikowany przez to pojęcie światopogląd.

Keywords

EN

ecopoetics; immanence; transcendence; anthropocene; post-secularism

PL

ekopoetyka; immanencja; transcendencja; antropocen; postsekularyzm

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Forum Poetyki
• Year: 2021
• Issue: 24
• Pages: 26-41

Dates

published

2021

Contributors

author

Joanna Soćko

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

• https://orcid.org/0000000252974355

References

• Abram, David. The Spell of the Sensuous. Perception and Language in the More-Than-Human World. New York: Random House, 1997.
• Bartczak, Kacper. Pokarm suweren. Stronie Śląskie: Biuro Literackie, 2017.
• Bishop, Elizabeth. „Ryba”. W Santarém: wiersze oraz trzy małe prozy. Przetłumaczone przez Andrzej Sosnowski, 21–23. Stronie Śląskie: Biuro Literackie, 2018.
• Haynes, Patrice. Immanent Transcendence: Reconfiguring Materialism in Continental Philosophy. London: Bloomsbury, 2014.
• Jonas, Hans. Mortality and Morality: A Search for the Good after Auschwitz. Zredagowane przez Lawrence Vogel. Evanston, Ill.: Northwestern University Press, 1996.
• Jones, David. „Art and Sacrament”. W Epoch and Artist: Selected Writings. Zredagowane przez Harman Grisewood, Londyn: Faber and Faber, 2017.
• Kałuża, Anna. „Szacunki ryzyka”. https://www.dwutygodnik.com/artykul/8549-szacunki-ryzyka.html (dostęp: 15.04.2021).
• Keller, Lynn. Recomposing Ecopoetics. North American Poetry of the Self-Conscious Anthropocene. Charlottesville: University of Virginia Press, 2018.
• Knickerbocker, Scott. Ecopoetics. The Language of Nature, the Nature of Language. Amherst: University of Massachusetts Press, 2012.
• Leśmian, Bolesław. „Przemiany rzeczywistości”. W Szkice literackie. Zredagowane przez Jacek Trznadel. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2011.
• Leśmian, Bolesław. „Z rozmyślań o poezji”. W Szkice literackie. Zredagowane przez Jacek Trznadel. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2011.
• Lubińska, Monika. „-”. W Nareszcie możemy się zjadać. Łódź: Stowarzyszenie Pisarzy Polskich. Oddział: Dom Literatury, 2019.
• Lubińska, Monika. „niepokalane poczęcie”. W Nareszcie możemy się zjadać. Łódź: Stowarzyszenie Pisarzy Polskich. Oddział: Dom Literatury, 2019.
• Lubińska, Monika. „podaj liczbę”. W Nareszcie możemy się zjadać. Łódź: Stowarzyszenie Pisarzy Polskich. Oddział: Dom Literatury, 2019.
• Markowski, Michał Paweł. Polska literatura nowoczesna: Leśmian, Schulz, Witkacy. Kraków: Universitas, 2007.
• Morton, Timothy. „Lepkość”. Przetłumaczone przez Anna Barcz. Teksty Drugie, nr 2 (2018): 284–295.
• Nycz, Ryszard. „Poetyka epifanii a modernizm: od Norwida do Leśmiana”. Teksty Drugie, nr 4 (1996): 20–38.
• Pierotti, Raymond. Indigenous Knowledge, Ecology, and Evolutionary Biology. London: Routledge, 2012.
• Pietrzak, Wit. „Poezja poczłowiecza: Pokarm suweren Kacpra Bartczaka”. Er(r)go: Teoria – Literatura – Kultura, nr 38 (2019): 153–163.
• Reilly, Evelyn. „Wing/Span/Screw/Cluster (Aves)”. W Styrofoam. New York: Roof Books, 2009.
• Reilly, Evelyn. „Yet the Wor(l)d Can Still Be Very Pretty”. https://www.poetryproject.org/publications/poems-texts/yet-the-wor-l-d-can-still-be-very-pretty (dostęp: 15.04.2021).
• Scanlon, Michael J., John D. Caputo. Transcendence and Beyond: A Postmodern Inquiry. The Indiana Series in the Philosophy of Religion. Bloomington: Indiana University Press, 2007.
• Skurtys, Jakub. „Pieśń kopalin i tworzyw sztucznych (wokół Wierszy organicznych Kacpra Bartczaka)”. W Ekokrytyka. Zredagowane przez Krzysztof Wojciechowski. Poznań: Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury, 2018.
• Soćko, Joanna. Poezja (meta)fizyczna: materialność w twórczości R.S. Thomasa. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN Wydawnictwo, 2017.
• Szymborska, Wisława. „Milczenie roślin”. W Widok z ziarnkiem piasku: 102 wiersze, 27. Poznań: Wyd. a5, 1996.
• Szymborska, Wisława. „Obmyślam świat”. W Wołanie do Yeti, 15. Kraków: Wyd. Literackie, 1957.
• Szymborska, Wisława. „Rozmowa z kamieniem”. W Sól, 56–58. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1962.
• Taylor, Charles. A Secular Age. Cambridge (Mass.): Belknap Press of Harvard University Press, 2007.
• Taylor, Charles. „The Bulwarks of Belief”. W A Secular Age, 25–89. Cambridge (Mass.): Belknap Press of Harvard University Press, 2007.
• Thomas, Ronald Stuart. „Counterpoint”. W Collected Later Poems 1988–2000. Tarset, Northumberland: Bloodaxe Books, 2013.
• Thomas, Ronald Stuart. „Frequencies”. W Collected Poems: 1945–1990. London: Phoenix, 2004.
• Thomas, Ronald Stuart. „The Echoes Return Slow”. W Collected Later Poems 1988–2000. Tarset, Northumberland: Bloodaxe Books, 2013.
• Thurfjell, D., C. Rubow, A. Remmel, i H. Ohlsson. „The Relocation of Transcendence: Using Schutz to Conceptualize the Nature Experiences of Secular People”. Nature and Culture 14, nr 2 (2019): 190–214. https://doi.org/10.3167/nc.2019.140205 (dostęp: 10.07.2021).
• Tranströmer, Tomas. „7 marca 1797”. Gazeta Wyborcza, 7 października 2011

Identifiers

DOI

10.14746/fp.2021.24.30230

Biblioteka Nauki

1954134