Pogranicze wiersza wolnego i prozy w perspektywie wersologicznej. Próba diagnozy

• Authors: Wojciech Pietras

Title variants

EN

Ambiguous free verse/prose forms in versification studies: An attempt at diagnosis

Abstracts

EN

The aim of the article is to identify the reasons behind excluding ambiguous free verse/prose forms from contemporary versification studies, and to outline the perspectives for their reinstatement. This absence seems to be the result of the following assumptions: looking for a precise definition of the free verse poem, focusing on the sound and the rhythm, and thinking in terms of the binary logic and divisions between free verse and prose and between poetry and prose. The theory of free verse as a graphic text may be employed in the study of ambiguous works but it must be modified to eliminate the above-mentioned constrictions.

PL

Celem artykułu jest rozpoznanie przyczyn, które przesądziły o nieobecności pogranicza wiersza wolnego i prozy w dotychczasowych badaniach wersologicznych, oraz nakreślenie perspektywy pozwalającej włączyć utwory pograniczne do zakresu wersologii. Nieobecność ta wydaje się skutkiem przyjęcia następujących założeń: poszukiwania precyzyjnej formuły wiersza wolnego, skupienia na jego aspekcie brzmieniowo-rytmicznym i ujmowania go jednocześnie w opozycje wiersz wolny–proza oraz poezja–proza. Wizualnej specyfice utworów pogranicznych najbliższa jest teoria wiersza wolnego jako tekstu graficznego, wymaga ona jednak modyfikacji, które uniezależnią ją od wymienionych, ograniczających założeń.

Keywords

EN

ambiguous free verse/prose forms; textual prosody; graphic delimitation; theory of free verse

PL

pogranicze wiersza wolnego i prozy; prozodia zapisu; delimitacja graficzna; teoria wiersza wolnego

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Forum Poetyki
• Year: 2021
• Issue: 25
• Pages: 42-59

Dates

published

2021

Contributors

author

Wojciech Pietras

• Uniwersytet Warszawski

• https://orcid.org/0000000230795137

References

• Bernsztejn, Siergiej. „Wiersz a recytacja”. W Rosyjska szkoła stylistyki. Zredagowane przez Maria Renata Mayenowa i Zygmunt Saloni, przetłumaczone przez Zygmunt Saloni, 180–219. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1970.
• Dłuska, Maria. „Drugi szkic o pograniczu prozy i wiersza”. W Prace wybrane 3. Poezja wierszem i prozą. Zredagowane przez Stanisław Balbus, 367–87. Klasycy Współczesnej Polskiej Myśli Humanistycznej. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 2001.
• Dłuska, Maria. „Między prozą a wierszem”. W Prace wybrane 3. Poezja wierszem i prozą. Zredagowane przez Stanisław Balbus, 357–66. Klasycy Współczesnej Polskiej Myśli Humanistycznej. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 2001.
• Dłuska, Maria. „Modernistyczny barok Żeromskiego. Studium prozy poetyckiej pisarza”. W Prace wybrane 3. Poezja wierszem i prozą. Zredagowane przez Stanisław Balbus, 291–357. Klasycy Współczesnej Polskiej Myśli Humanistycznej. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 2001.
• Dłuska, Maria. Prace wybrane 2. Próba teorii wiersza polskiego. Zredagowane przez Stanisław Balbus. Klasycy Współczesnej Polskiej Myśli Humanistycznej. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 2001.
• Dłuska, Maria. Studia z historii i teorii wersyfikacji polskiej. T. 2. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1978.
• Domagała-Jakuć, Szymon. „Ulica Zarzewska”. W Zebrało się śliny. Zredagowane przez Tomasz Bąk i Marta Koronkiewicz, 121–23. Stronie Śląskie: Biuro Literackie, 2016.
• Głuszak, Jakub. „Ma osoba odkryła swą męską stronę”. W Moje przesłanie do pokolenia współczesnych trzydziestolatków, 29. Warszawa: Staromiejski Dom Kultury, 2013.
• Głuszak, Jakub. „Wprowadzać pin tak, że każdy przycisk innym palcem”. W Moje przesłanie do pokolenia współczesnych trzydziestolatków, 15. Warszawa: Staromiejski Dom Kultury, 2013.
• Grabowski, Artur. Wiersz: forma i sens. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 1999.
• Grześczak, Marian. „Karzeł”. W Lumpenpoezje, 67–68. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1960.
• Kamińska, Aneta. „rozdział 2. / dzień 2.” W Gada !zabić?: pan(n)tologia neolingwizmu. Zredagowane przez Maria Cyranowicz i Paweł Kozioł, 264. Warszawa: Staromiejski Dom Kultury, 2005.
• Kremer, Aleksandra. Przypadki poezji konkretnej: studia pięciu książek. Warszawa: Stowarzyszenie Pro Cultura Litteraria, Instytut Badań Literackich PAN, 2015.
• Kulawik, Adam. Wersologia: studium wiersza, metru i kompozycji wersyfikacyjnej. Kraków: Antykwa, 1999.
• Kulawik, Adam. Wprowadzenie do teorii wiersza. Warszawa: Państwowe wydawnictwo naukowe, 1988.
• Lipszyc, Jarosław. „Jałowe obroty”. W Gada!zabić?: pan(n)tologia neolingwizmu. Zredagowane przez Maria Cyranowicz i Paweł Kozioł, 43. Warszawa: Staromiejski Dom Kultury, 2005.
• Lipszyc, Jarosław. „Się”. W Gada !zabić?: pan(n)tologia neolingwizmu. Zredagowane przez Maria Cyranowicz i Paweł Kozioł, 42. Warszawa: Staromiejski Dom Kultury, 2005.
• Łotman, Jurij. Struktura tekstu artystycznego. Przetłumaczone przez Anna Tanalska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1984.
• Mayenowa, Maria Renata. Poetyka teoretyczna: zagadnienia języka. Wyd. 3., popr., uzup. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo, 2000.
• Pietras, Wojciech. „Wers na pograniczach wersologii”. Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo, nr 11 (14) (2021): 259–73. https://doi.org/10.32798/pflit.541.
• Poliwanow, Jewgienij. „Ogólna zasada fonetyczna wszelkiej techniki poetyckiej”. W Rosyjska szkoła stylistyki. Zredagowane przez Maria Renata Mayenowa i Zygmunt Saloni, przetłumaczone przez Zygmunt Saloni, 113–32. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1970.
• Sadowski, Witold. Tekst graficzny Białoszewskiego. Zredagowane przez Eugeniusz Czaplejewicz. Warszawa: Uniwersytet Warszawski. Wydział Polonistyki, 1999.
• Sadowski, Witold. Wiersz wolny jako tekst graficzny. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 2004.
• Siedlecki, Franciszek. „Studia z metryki polskiej”. W Pisma. Zredagowane przez Maria Renata Mayenowa i Stefan Żółkiewski, 271–616. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1989.
• Szabłowski, Witold. Sprawiedliwi zdrajcy: sąsiedzi z Wołynia. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 2016.
• Tynianow, Jurij. „Zagadnienie języka wierszy”. W Rosyjska szkoła stylistyki. Zredagowane przez Maria Renata Mayenowa i Zygmunt Saloni, przetłumaczone przez Franciszek Siedlecki i Zygmunt Saloni, 67–112. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1970.
• Urbańska, Dorota. Wiersz wolny: próba charakterystyki systemowej. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 1995.
• Wóycicki, Kazimierz. Forma dźwiękowa prozy polskiej i wiersza polskiego. Warszawa: Skład główny w Księgarni E. Wende i Spółka, 1912.

Identifiers

DOI

10.14746/fp.2021.25.30600

Biblioteka Nauki

1954098