„Jeśli rzeczy mają potoczyć się dalej…” – potencjalność i entropia we wczesnej prozie Magdaleny Tulli

• Authors: Bogumiła Kaniewska , Krzysztof Skibski

Title variants

EN

“If things are to go on…” – potentiality and entropy in Magdalena Tulli’s early prose

Abstracts

EN

The article concerns the specificity of the language in early prose works by Magdalena Tulli. The phenomena of literary grammar (a specific manner of operating abundance in the narrative, a particular type of arranging syntax and a creative use of colloquialism) allow one to consider this prose as an entropic story. Predominantly thanks to a characteristic dispersion of narrative energy, as well as chaotic moments, contrasting with readers’ expectations. Thanks to quoted examples and references to selected linguistic research concepts, yet another perspective on interpreting textual features in the works of the author of “Skaza”, which will in turn allow asking new questions about the exceptionality of stories included in this original poetic prose.

PL

Artykuł dotyczy specyfiki języka wczesnych utworów prozatorskich Magdaleny Tulli. Zjawiska z obszaru gramatyki literackiej – specyficznego operowania nadmiarem w narracji, osobliwym typem składni aranżującej, a także twórczym wykorzystaniem potoczności – pozwalają przyjrzeć się tej prozie jako opowieści entropicznej. Przede wszystkim ze względu na charakterystyczne rozproszenie energii narracyjnej, jak również kontrastujące z czytelniczymi oczekiwaniami nieuporządkowanie. Dzięki przytoczonym przykładom i odniesieniom do wybranych koncepcji badawczych z obszaru językoznawstwa uruchomić można kolejną perspektywę namysłu nad cechami tekstów autorki „Skazy”, a dzięki temu – zadać nowe pytania o wyjątkowość opowieści zawartych w tej oryginalnie poetyckiej prozie.

Keywords

EN

stylistic accommodation; literary grammar; redundancy; narrative; colloquialism; periphrasis

PL

akomodacja stylistyczna; gramatyka literacka; redundancja; narracja; potoczność; peryfraza

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Forum Poetyki
• Year: 2021
• Issue: 26
• Pages: 32-47

Dates

published

2021

Contributors

author

Bogumiła Kaniewska

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000000154482752

author

Krzysztof Skibski

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000000175481687

References

• Bińczyk, Ewa, Aleksandra Derra. „Wybrane problemy programu semantycznego Donalda Davidsona”. Przegląd Filozoficzny 2 (2006), 179–194.
• Bińczyk, Ewa. Obraz, który nas zniewala. Współczesne ujęcia języka wobec esencjalizmu i problemu referencji. Kraków: Universitas, 2007.
• Chrzanowska-Kluczewska, Elżbieta. Language-games: pro and against. Kraków: Universitas, 2004.
• Czapliński, Przemysław. „Wobec literackości (2): Metafikcja i nieepicki model prozy”. W tegoż: Ślady przełomu. O prozie polskiej 1976–1996, 139–164. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1997.
• Davidson, Donald. Inquires into Truth and Interpretation. Oxford University Press, 1991.
• Dobrzyńska, Teresa. Mówiąc przenośnie… Studia o metaforze. Warszawa: Wydawnictwo IBL, 1994.
• Dutka, Elżbieta. „Historyjki czy historie? Parabole czy alegorie?: o prozie Magdaleny Tulli”. W: Skład osobowy: szkice o prozaikach współczesnych. Cz. 1. Zredagowali Agnieszka Nęcka, Dariusz Nowacki i Jolanta Pasterska, 525–550. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2014.
• Gawroński, Alfred. Dlaczego Platon wykluczył poetów z Państwa? U źródeł współczesnych badań nad językiem. Warszawa: Biblioteka „Więzi”, 1984.
• Głowiński, Michał. Nowomowa po polsku. Warszawa: Wydawnictwo Open, 1990.
• Ingarden, Roman. „Z teorii dzieła literackiego”. W: Problemy teorii literatury. Seria 1. Zredagował Henryk Markiewicz. Wrocław: Ossolineum, 1987.
• Izdebska, Agnieszka. „Proza Magdaleny Tulli – w kręgu wieloznacznej referencji”. W: Inna literatura? Dwudziestolecie 1989–2009. Zredagowali Zbigniew Andres, Janusz Pasterski, t. 1, 303–322. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2010.
• Kula, Agnieszka. Redundancja w mediach. Studium pragmalingwistyczne. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2017.
• Maciaszek, Janusz. „Filozofia Donalda Davidsona. Podstawy semantyki”. Bibliotheca Philosophica 4 (2019): 111–170.
• Mizerkiewicz, Tomasz. „Dezautomatyzacja skojarzeń kulturowych i wolność literatury – Sny i kamienie Magdaleny Tulli”. W tegoż: Stylizacje mityczne w prozie polskiej po 1968 roku. Poznań: Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, 2001.
• Morawiec, Arkadiusz. „Sny i kamienie Magdaleny Tulli – płaszczyzny odczytań”, W: Literatura polska 1990–2000. Zredagował Tomasz Cieślak, Krystyna Pietrych, t. 2, 309–326. Kraków: Zielona Sowa, 2002.
• Nycz, Ryszard. „Tropy «ja»: koncepcje podmiotowości w literaturze polskiej ostatniego stulecia. Teksty Drugie 2 (1994): 7–27.
• Osiewicz, Marek, Krzysztof Skibski. „Struktura statystyczna polskiego systemu graficznego. Analiza historyczno-porównawcza”. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza 2 (2012): 87–116.
• Saloni, Zygmunt i Marek Świdziński. Składnia współczesnego języka polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007.
• Skubalanka, Teresa. Podstawy analizy stylistycznej. Rozważania o metodzie”. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2001.
• Sławkowa, Ewa. „Sny i kamienie – traktat o języku: Magdaleny Tulli ćwiczenia z semantyki”. W tejże: Tekst literacki w kręgu językoznawstwa, t. 1, 15–38. Katowice: Wydawnictwo Gnome, 2012.
• Wiegandt, Ewa. „Postmodernistyczne alegorie Magdaleny Tulli”. W: Nowe dwudziestolecie. Szkice o wartościach i poetykach prozy i poezji lat 1989–2009. Zredagował Piotr Śliwiński. Poznań: Wydawnictwo WBPiCAK, 2011.
• Wołos, Marta. Koncepcja „gry językowej” Wittgensteina w świetle badań współczesnego językoznawstwa. Kraków: Universitas, 2002.
• Zaleski, Marek. „Niczym mydło w grze w scrabble”. Teksty Drugie 6 (2013): 33–47.
• Zaleski, Marek. „Za plecami narratora. Rozmowa z Magdaleną Tulli”. Res Publica Nowa 5–6 (1999): 79.
• Zieniewicz, Andrzej. „Przedmiot (w) opowieści. Relacja jako stwarzanie wydarzeń w prozie współczesnej (na przykładzie powieści Magdaleny Tulli)”. W: Narracje po końcu (wielkich) narracji. Kolekcje, obiekty, symulakra..., red. H. Gosk, A. Zieniewicz. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa, 2007.
• Ziomek, Jerzy. „Fikcyjne pole odniesienia a problem quasi-sądów”. W: Wypowiedź literacka a wypowiedź filozoficzna. Zredagowali Michał Głowiński, Janusz Sławiński. Wrocław: Ossolineum, 1982.
• Zygan, Ewelina. „Literacka (?) rzeczywistość Trybów Magdaleny Tulli”. W: Literackie obrazy świata 3. Fikcje urealnione. Zredagowali Arkadiusz Luboń, Monika Karpińska, 109–121. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019.

Identifiers

DOI

10.14746/fp.2021.26.30846

Biblioteka Nauki

1954109