„Jest nas już trzysta tysięcy”. Autotematyczne spojrzenie na słuchaczy i wykonawców w polskich piosenkach bigbeatowych z lat 60. i początku lat 70. XX wieku

• Authors: Patryk Mamczur

Title variants

EN

“There are already three hundred thousand of us:” A self-referential look at fans and performers in Polish big-beat songs from the 1960s and early 1970s

Abstracts

EN

The author focuses on Polish big-beat music from the 1960s and early 1970s. He analyzes the lyrics of selected songs from that period, pointing to their self-referential nature and explaining how big beat performers described their fans, themselves, and teenage music in their songs. Songs by both popular and less known local bands are analyzed. The analysis functions in a broader social and political context, and the study of lyrics is further supplemented with quotations from the contemporary press and statements by politicians, journalists, and managers. The author shows that the self-referentiality present in the lyrics of big-beat songs proves that Polish artists in the 1960s and early 1970s were aware of their lyrical and musical strategies.

PL

Autor skupia się na polskiej muzyce bigbeatowej z lat 60. i początku lat 70. XX wieku. Analizując teksty wybranych utworów z tego okresu, wskazuje na występujący w nich autotematyzm – prezentuje różne sposoby, na jakie wykonawcy bigbeatowi wypowiadali się w piosenkach o swoich słuchaczach, o samych sobie i o muzyce młodzieżowej jako zjawisku. Wykorzystuje przy tym zarówno utwory popularnych zespołów, jak i mniej znanych, lokalnych grup. Rozważania umieszczone są w szerszym kontekście społecznym i politycznym, a źródła muzyczne uzupełniono cytatami z ówczesnej prasy, wypowiedziami polityków oraz organizatorów życia kulturalnego. Autor wykazuje, że autotematyzm obecny w tekstach piosenek bigbeatowych świadczy o sporej samoświadomości polskich artystów w omawianym okresie.

Keywords

EN

popular music; rock; big beat; Polish music; history of the People’s Republic of Poland

PL

muzyka popularna; muzyka młodzieżowa; big beat; muzyka polska; historia PRL

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Forum Poetyki
• Year: 2022
• Issue: 27
• Pages: 8-27

Dates

published

2022

Contributors

author

Patryk Mamczur

• Uniwersytet Jagielloński

• https://orcid.org/0000000178339694

References

• Beylin, Paweł. O muzyce i wokół muzyki. Felietony. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1973.
• Cooper, B. Lee. „A Popular Music Perspective. Challenging Sexism in the Social Studies Classroom”. The Social Studies 2 (1980).
• Doroszewski, Witold. O kulturę słowa. Tom II. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1968.
• Erhardt, Ludwik. „Niesmaczny przekładaniec”. Ruch Muzyczny 12 (1963): 7.
• Frith, Simon. Facing the Music. New York: Pantheon Books, 1988.
• Gaszyński, Marek. Cudowne lata. Moja historia rock and rolla w Polsce. Ożarów Mazowiecki: Wydawnictwo Olesiejuk, 2012.
• Gierek, Edward. Jesteście wielką szansą. Wybór przemówień 1971–1972. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, 1978.
• Gradowski, Mariusz. Big beat. Style i gatunki polskiej muzyki młodzieżowej, 1957–1973. Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, 2018.
• Grądziel-Wójcik, Joanna, „Perpetuum mobile, czyli kilka uwag o autotematyzmie”. Forum Poetyki 2 (2015): 108–117.
• Kopaliński, Władysław. „Autentyczny widz”. Życie Warszawy. 2.05.1959.
• Kosiński, Krzysztof. Oficjalne i prywatne życie młodzieży w czasach PRL. Warszawa: Rosner & Wspólnicy, 2006.
• Mamczur, Patryk. „Big beat z domów kultury. PRL-owski garage rock lat 60.”. Piosenka. Rocznik kulturalny 8 (2020): 186–195.
• Matulewicz, Tadeusz. „Wyniki prywatnej ankietki”. Jazz 4 (1966): 7.
• „Mniej giełd i plebiscytów w radio”. Jazz 9 (1970): 16.
• Panek, Wacław. Jazz, beat i rozrywka. Warszawa: Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury, 1973.
• Passent, Daniel. „A rachunki odrobione?”. Polityka 39 (1959): 2.
• Pelka, Anna. Teksas-land. Moda młodzieżowa w PRL. Warszawa: Trio, 2007.
• Sadowska, Joanna. „Młodzież polska lat 60. i 70. Próba charakterystyki postaw, dążeń, obszarów zainteresowań i aktywności”. Społeczeństwo PRL. Historia, kultura, pamięć, t. 1, red. Stanisław Jankowiak. Poznań: Instytut Historii UAM, 2011.
• Stańczak-Wiślicz, Katarzyna, Piotr Perkowski, Małgorzata Fidelis, Barbara Klich-Kluczewska. Kobiety w Polsce 1945–1989. Nowoczesność, równouprawnienie, komunizm. Kraków: Universitas, 2020.
• Stinzing, Roman, Andrzej Icha. Motława-Beat. Trójmiejska scena big-beatowa lat 60-tych. Gdańsk: Gdański Kantor Wydawniczy, 2009.
• Szabłowska, Maria. Cały ten big beat. Łódź: Opus, 1993.
• Szary-Matywiecka, Ewa. „Autotematyzm”. W: Słownik literatury polskiej XX wieku, red. Alina Brodzka et al. Wrocław–Warszawa–Kraków: Ossolineum, 1995. 54–62.
• Terpiłowski, Lech. „Co nam zostanie z tamtych lat?”. Jazz 3 (1969): 9.
• Tracz, Bogusław. „Powstrzymać dywersję moralną Zachodu. Partia komunistyczna wobec przemian kultury młodzieżowej w Polsce lat 60. i 70. XX wieku”. W: To idzie młodość. Młodzież w ideologii i praktyce komunizmu, red. Dariusz Magier. Lublin–Radzyń Podlaski: Libra, 2016.
• Walicki, Franciszek. Szukaj, burz, buduj. Warszawa: TRZ, 1995

Identifiers

DOI

10.14746/fp.2022.27.34889

Biblioteka Nauki

2143256