The Classless Left. On a Certain Tradition of Politically Engaged Criticism from the Turn of the Century

• Authors: Paweł Kaczmarski

Title variants

PL

Lewica bez klasy. O pewnej linii zaangażowanej krytyki przełomu wieków

Abstracts

EN

The paper identifies (selected) reasons and strategies of removing the notion of class from Polish critical-literary discourse after 1989, especially a certain tradition of non-Marxist leftist criticism defined by Maria Janion, Kinga Dunin and Igor Stokfiszewski. The paper shows how a general vision of the world and politics implicitly outlined in the works of those critics excludes the possibility to meaningfully use the notion of class.

PL

Celem artykułu jest wskazanie (wybranych) przyczyn i strategii usuwania pojęcia klasy z polskiego dyskursu krytycznoliterackiego po roku 1989. Przedmiotem analizy jest przede wszystkim pewna tradycja niemarksistowskiej krytyki lewicowej, określona nazwiskami Marii Janion, Kingi Dunin i Igora Stokfiszewskiego. Artykuł wskazuje, w jaki sposób ogólna wizja świata i polityki implicytnie szkicowana w pracach wymienionych krytyków wyklucza możliwość znaczącego wykorzystania pojęcia klasy.

Keywords

EN

literary criticism; the left; Marxism; class; political transformation

PL

krytyka literacka; lewica; marksizm; klasa; transformacja ustrojowa

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Forum Poetyki
• Year: 2022
• Issue: 28-29

Dates

published

2022

Contributors

author

Paweł Kaczmarski

• Uniwersytet Wrocławski

• https://orcid.org/0000000294880816

References

• Czapliński, Przemysław. Powrót centrali. Literatura w nowej rzeczywistości. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2007.
• Dunin, Kinga. Czytając Polskę. Warszawa: WAB, 2004.
• Dunin, Kinga. Karoca z dyni. Warszawa: Sic!, 2000.
• „E.P. Thompson on Europe, from 1975”. https://kmflett.wordpress.com/2019/09/09/e-p-thompson-on-europe-from-1975/.
• Edwards, Jason. „The Materialism of Historical Materialism”. W: New Materialisms, red. Diana Coole, Samantha Frost. Durham-London: Duke University Press, 2010. DOI https://doi.org/10.1215/9780822392996-013
• Hoły-Łuczaj, Magdalena. „Czy «zwrot polityczny» to «zwrot marksistowski»? Projekt «Krytyki Politycznej» a marksistowska tradycja literaturoznawcza”. Literaturoznawstwo 6-7 (2012-2013): 11–26.
• Jameson, Fredric. The Political Unconscious. London: Methuen, 1981.
• Janicka, Katarzyna, Kazimierz Słomczyński. „Struktura społeczna w Polsce: klasowy wymiar nierówności”. Przegląd Socjologiczny 63 (2014): 55–72 .
• Janion, Maria. „Szanse kultur alternatywnych”. Res Publica 3 (1991): 107–110.
• Janion, Maria. Czy będziesz wiedział, co przeżyłeś? Warszawa: Sic!, 1996.
• Kaczmarski, Paweł, Marta Koronkiewicz. „Literatura ludowa jako projekt”. Mały Format 7-9 (2021). http://malyformat.com /2021/10/literatura-ludowa/.
• Kaczmarski, Paweł. „Trzy opowieści o awansie klasowym”. Mały Format 6 (2019). http://malyformat.com/2019/06/opowiesci-o-awansie-klasowym/.
• Knapek, Ryszard. „Ustanowienie uniwersalizmu”. ArtPapier 5 (2010). http://artpapier.com/index.php?page=artykul&wydanie=102&artykul=2370.
• Maliszewski, Karol. „Czkawka po Lukácsu”. Tygodnik Powszechny, 13.03.2007.
• Martin, Hans-Peter, Harald Schumann. Pułapka globalizacji. Atak na demokrację i dobrobyt. Tłum. Marek Zybura. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1999.
• Meiksins Wood, Ellen. The Retreat from Class. London-New York: Verso, 1986.
• Michaels, Walter Benn. Kształt znaczącego. Tłum. Jan Burzyński. Kraków: Ha!art, 2006.
• Mitchell, Bill, Thomas Fazi. Reclaiming the State. London: Pluto Press, 2017. https://doi.org/10.2307/j.ctt1v2xvvp
• Orska, Joanna. „O «lewicowej» strategii współczesnej krytyki literackiej wobec wolnego rynku mediów”. W: Dyskursy krytyczne u progu XXI wieku, red. Dorota Kozicka, Tomasz Cieślak-Sokołowski, ???. Kraków: Universitas, 2007.
• Polityka literatury. Przewodnik Krytyki Politycznej. Red. Kinga Dunin et al. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2009.
• „Rzeczpospolita klas. Z Kazimierzem M. Słomczyńskim rozmawiają Staś Chankowski, Stanisław Zakroczymski”. Magazyn Kontakt, 27.01.2015, https://magazynkontakt.pl/prof-slomczynski-rzeczpospolita-klas/.
• Sala, Zuzanna. „Eternit i wiśnie, czyli o zadupiach w poezji polskiej”. Czas Kultury. Dwutygodnik 2 (2021). https://czaskultury.pl/artykul/eternit-i-wisnie-czyli-o-zadupiach-w-poezji-polskiej/.
• Sala, Zuzanna. „O tym jak szlachcic rabację wywołał”. https://www.praktykateoretyczna.pl/artykuly/o-tym-jak-szlachcic-rabacje-wywolal/.
• Skurtys, Jakub. „Bywa rewolucyjna. Podsumowanie roku 2019 w poezji”. Mały Format 12 (2019). http://malyformat.com/2020/02/bywa-rewolucyjna-podsumowanie-roku-2019-poezji/.
• Stokfiszewski, Igor. „Poezja a demokracja”. Tygodnik Powszechny 10 (2007): ???.
• Stokfiszewski, Igor. „Poezja uników”. Gazeta Wyborcza 33 (2007): ???.
• Stokfiszewski, Igor. „Pragmatyczna krytyka kultury”. Ha!art 21 (2005): ???.
• Stokfiszewski, Igor. Zwrot polityczny. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2009.
• „Studenci to nie jest niższy personel“. Rozmawiała Kazimiera Szczuka i Sławomir Sierakowski. Gazeta Wyborcza 2009 nr 226: 20-21.
• Thurow, Lester. Przyszłość kapitalizmu. Jak dzisiejsze siły ekonomiczne kształtują świat jutra. Tłum. Lech Czyżewski. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1999.
• Tittenbrun, Jacek. „Death of Class?”. Przegląd Socjologiczny 2 (2014): 35–53.
• Uniłowski, Krzysztof. „Chcieliśmy rynku…”. Teksty Drugie 1/2 (2002): 259–268.
• Williams, Raymond. Marksizm i literatura. Tłum. Antoni Chojnacki, Edward Kasperski. Warszawa: PWN, 1989.
• Żuk, Piotr. „O aktualności pojęcia «klasa społeczna» w społeczeństwie i analizach, socjologicznych”. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 3 (2008): 165–184.
• Żurek, Łukasz. „Drugi modernizm”, Dwutygodnik 2 (2018). https://www.dwutygodnik.com/artykul/7643-drugi-modernizm.html

Identifiers

DOI

10.14746/fp.2022.28-29.36756

Biblioteka Nauki

27312261