Justifying Tenderness – the History and Modernity of a Literary-Critical Concept

• Authors: Tomasz Mizerkiewicz

Title variants

PL

Tłumaczenie się z czułości – historia i współczesność pojęcia krytycznoliterackiego

Abstracts

EN

This paper outlines the history and modern usages of the concept of “tenderness” in Polish literary criticism. It introduces the genealogy and origins in the esthetics of sentimentalism, along with its romantic modifications and its place in Polish literature and modern criticism. Modern usages of tenderness in national literary criticism have been discussed, followed by the analysis of the notions of “tenderness” and “the tender narrator” from Olga Tokarczuk’s Nobel Prize speech. The final part focuses on selected examples of international reception, which combines tenderness with eco-criticism and issues of world literature.

PL

Artykuł omawia historię i współczesność użyć pojęcia „czułość” w polskiej krytyce literackiej. Przedstawiona została genealogia pojęcia, jego pochodzenie z estetyki sentymentalizmu, modyfikacje romantyczne i obecność w polskiej literaturze i krytyce nowoczesnej. Ukazano wielość współczesnych użyć czułości w rodzimej krytyce literackiej, po czym poddane zostały analizie „czułość” i „czuły narrator” z mowy noblowskiej Olgi Tokarczuk. W ostatniej części ukazane zostały wybrane przykłady z recepcji światowej, gdzie czułość łączona jest z ekokrytyką i problematyką literatury światowej.

Keywords

EN

Olga Tokarczuk; tenderness; tender narrator; literary criticism

PL

Olga Tokarczuk; czułość; czuły narrator; krytyka literacka

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Forum Poetyki
• Year: 2022
• Issue: 28-29

Dates

published

2022

Contributors

author

Tomasz Mizerkiewicz

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000000244195423

References

• Bagłajewski, Arkadiusz. Obecność romantyzmu. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2015.
• Balcerzan, Edward. „Z archiwum czułości”. eleWator 2 (2020): 196-197.
• Czuli barbarzyńcy 2013: o kulturze czeskiej 2013. Red. Dorota Siwor. Bielsko-Biała: Kolegium Nauczycielskie, 2013.
• Czułość dla Minotaura. Red. Józef Maria Ruszar, Magdalena Cicha. Lublin: Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium”, 2005.
• „Czułość do ziemi. Z Małgorzatą Lebdą rozmawiają Marta Koronkiewicz i Paweł Kaczmarski”. Odra 5 (2017): 156–157.
• Franaszek, Andrzej. „Czułość”. Znak 6 (2021): 62–69. DOI https://doi.org/10.18318/td.2020.6.3
• Franczak, Jerzy. „Czujność, czułość”. Wielogłos 4 (2016): 69–79.
• „Fullfilling the Mission: A Conversiation with Olga Tokarczuk’s Translators (by Jennifer Croft)”, Los Angeles Review of Books. „Fullfilling the Mission: A Conversiation with Olga Tokarczuk’s Translators (by Jennifer Croft)”, Los Angeles Review of Books. https://lareviewofbooks.org/article/fulfilling-the-mission-a-conversation-with-olga-tokarczuks-translators/.
• Gleń, Adrian. Czułość: studia i eseje o literaturze najnowszej. Sopot: Towarzystwo Przyjaciół Sopotu, 2014.
• Hillman, James. Re-wizja psychologii. Tłum. Jerzy Korpanty. Warszawa: MT Biznes, 2016).
• Hillman, James. Uzdrawiające fikcje: poetyka psychoterapii: Freud, Jung, Adler. Tłum. Jerzy Korpanty. Warszawa: MT Biznes, Laurum, 18.2016.
• Hrabal, Bohumil. Czuły barbarzyńca: teksty pedagogiczne. Izabelin: Świat Literacki, 1997.
• Illg, Jerzy. „Pozostanie czułość”. Znak 9 (2017): 122–123.
• Jarniewicz, Jerzy. „Czy tłumacz może pozwolić sobie na czułość?: spieszczenia a ekwiwalencja emocjonalna w przekładzie literackim”. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka 23 (2014): 293–304. DOI https://doi.org/10.14746/pspsl.2014.23.17
• Kostkiewiczowa. Teresa. Klasycyzmsentymentalizmrokoko. Szkice o prądach literackich polskiego Oświecenia. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975.
• Kudyba, Wojciech. [fragment recenzji wydawniczej]. W: Adrian Gleń, Czułość: studia i eseje o literaturze najnowszej, czwarta strona okładki, Sopot: Towarzystwo Przyjaciół Sopotu, 2014.
• Linde, Samuel Bogumił. Słownik języka polskiego, t. I. Warszawa: Drukarnia Księży Pijarów, 1807).
• Lisowski, Krzysztof. „Nieuchronność i czułość”. Nowe Książki 5 (2014): 20–21.
• Łebkowska, Anna. Empatia: o literackich narracjach przełomu XX i XXI wieku. Kraków: Universitas, 2008.
• Mickiewicz, Adam. Dziady drezdeńskie (cz. III). Wrocław: Zakład Narodowy im. OssolińskichWydawnictwo, 2021.
• Modernizm(y) słowiański(e) w anturażu czułości. Red. Izabella Malej, Agnieszka Matusiak, Anna Paszkiewicz. Wrocław: Oficyna Wydawnicza AtutWrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, 2021.
• Mytych-Forajter, Beata. Czułe punkty Grochowiaka. Szkice i interpretacje. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2010.
• Norwid, Cyprian Kamil. Vade-mecum. Wrocław: Zakład Narodowy im. OssolińskichWydawnictwo, 1999).
• Nowosielski, Kazimierz. Czułość i ślad: o tym, co kto pokochał. Kraków: Instytut Literatury, 2021.
• Nugent-Folan, Georgina. Olga Tokarczuk’s Tender Narrator & the Tender, Furiuos Narrators - wykład online: https://www.youtube.com/watch?v=T-2gHD-u1Kw&t=1260s.
• Płuciennik, Jarosław. Literackie identyfikacje i oddźwięki: poetyka a empatia. Kraków: Universitas, 2004.
• Poeta czułej pamięci: studia i szkice o twórczości Janusza Szubera. Red. Jolanta Pasterska, Magdalena Rabizo-Birek. Rzeszów: Biblioteka „Frazy”, 2008.
• Saint, Tarun K. Reinventing Literary Form: Olga Tokarczuk’s ‘Tender Narrator’ in Our Times. https://thewire.in/books/reinventing-literary-form-olga-tokarczuks-tender-narrator-in-our-times.
• Smolka, Iwona. „Uważność i czułość”. Nowa Dekada Krakowska 3/4 (2014): 18–21.
• Stankowska, Agata. „Czułość wobec istnienia: wokół postawy klasycznej Julii Hartwig”. W: Pochwała istnienia: studia o twórczości Julii Hartwig, red. Barbara Kulesza-Gulczyńska, Elżbieta Winiecka, 43–52. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2015.
• Szymik, Jerzy. Czułość, siła i drżenie: 50 wierszy z lat 2005–2009. Missa de spe i litania do Matki Bożej Pszowskiej. Katowice: Księgarnia św. Jacka, 2009.
• Tatar, Ewa. „Przesłuchując miłość lesbijską: czy czułość, zmysłowość, szaleństwo i miłość lesbijska dają szansę sztuce na przepisania narracji «kobiecych»”. Kresy 8 (2008): 182–198.
• Tokarczuk, Olga. Czuły narrator. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2020.
• Urbanowski, Maciej. „Czułość i blask: poezja Kazimierza Nowosielskiego”. Zeszyty Karmelitańskie 3 (2011): 111–115.
• „Większa czułość. Monika Sznajderman z rozmowie z Agnieszką Rzoncą”. Znak 6 (2017): 30–35.
• Yinan, Li. „Czuła narracja: nowe oblicze literatury polskiej w oczach Chińczyków”. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka 40 (2021): 21–51. DOI https://doi.org/10.14746/pspsl.2021.40.2
• Zając, Grzegorz. Czuły weredyk: twórczość poetycka Juliana Ursyna Niemcewicza. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2015

Identifiers

DOI

10.14746/fp.2022.28-29.36758

Biblioteka Nauki

27312260