Border, contour, fragment – Haupt’s strolls between the world, the other, utopia and text

• Authors: Andrzej Niewiadomski

Title variants

PL

Granica, kontur, fragment – Haupta wędrówki pomiędzy światem, innym, utopią i tekstem

Abstracts

EN

The paper discusses the claim that borders and frontiers are a source of experience, and at the same time a category which describes Haupt’s prose well. In his works, the border category appears in the form of a line marking clear delimitation, and in the form of a buffer zone between different areas. Haupt translates the geographical-political notion of a border into axiology, epistemology, interpersonal experience and writing techniques. His fascination with borders expresses seeking a convenient place which would allow one to perceive the world and text as a complex order situated on the opposite pole to the undifferentiated chaos of the modern reality.

PL

Główną tezą artykułu jest stwierdzenie, że granica i graniczność to doświadczenie źródłowe i zarazem kategoria dobrze opisująca strategię twórczą Haupta. W twórczości tego autora kategoria granicy pojawia się w wersji linii oznaczającej wyrazistą delimitację i w postaci strefy przejściowej pomiędzy różnymi obszarami. Geograficzno-polityczne pojęcie granicy Haupt przekłada na język aksjologii, epistemologii, doświadczenia międzyludzkiego i techniki pisarskiej. Fascynacja granicą jest wyrazem poszukiwania dogodnego miejsca umożliwiającego postrzeganie świata i tekstu jako skomplikowanego porządku sytuującego się na biegunie przeciwnym wobec niezróżnicowanego chaosu rzeczywistości nowoczesnej.

Keywords

EN

border; frontier; fragment; space; geopoetics; textual delimitation; Zygmunt Haupt; modernity

PL

granica; pogranicze; fragment; przestrzeń; geopoetyka; delimitacja tekstowa; twórczość Zygmunta Haupta; nowoczesność

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Forum Poetyki
• Year: 2023
• Issue: 31

Dates

published

2023

Contributors

author

Andrzej Niewiadomski

• Maria Curie-Skłodowska University

• https://orcid.org/0000000238965153

References

• Bański, Jerzy. „Granica w badaniach geograficznych - definicja i próby klasyfikacji”. Przegląd Geograficzny z. 4 (2010): 489–508.
• Czaja, Dariusz. Gramatyka bieli. Antropologia doświadczeń granicznych. Kraków: Pasaże, 2018.
• Donnan, Hastings, Thomas M. Wilson. Granice tożsamości, narodu, państwa. Tłum. Małgorzata Głowacka-Grajper. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2007.
• Górny, Maciej. Kreślarze ojczyzn. Geografowie i granice międzywojennej Europy. Warszawa: IH PAN, 2017.
• Haupt, Zygmunt. Baskijski diabeł. Opowiadania i reportaże. Zebrał, oprac. i notą edytorską opatrzył Aleksander Madyda. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2017.
• Haupt, Zygmunt. Z Roksolanii, Opowiadania, eseje, reportaże, publicystyka, warianty, fragmenty (1935–1975). Zebrał, oprac. i notą edytorską opatrzył Aleksander Madyda. Toruń: Wydawnictwo UMK, 2018.
• Klimecki, Michał. „Granica na Zbruczu 1918-1939 r.”. W: Granice i świat współczesny, red. Zbigniew Karpus, Beata Stachowiak, 27–42. Toruń: Wydawnictwo UMK, 2010.
• Kłosińska-Duszczyk, Monika. „Funkcjonalizacja przestrzeni w prozie Zygmunta Haupta i Czesława Miłosza. Kresy - Ameryka”. Przegląd Humanistyczny 3 (1998): 111–122.
• Madyda. Aleksander. Haupt. Monografia. Toruń: Wydawnictwo UMK, 2012.
• Niewiadomski, Andrzej. „Przestrzenie Zygmunta Haupta (Rekonesans)”. Roczniki Humanistyczne z. 1 (2018): 159–178.
• Panas, Paweł. Zagubiony wśród obcych. Zygmunt Haupt - pisarz, wygnaniec, outsider. Bielsko-Biała - Kraków: Wydawnictwo Naukowe ATH, Instytut Literatury, 2019.
• Prescott, John Robert Victor. Political Frontiers and Boundaries. London: Routlege Library, 1987
• Rambowicz, Piotr, „«Potrafię skazać się na nicość». Kreacje przestrzeni w prozie Zygmunta Haupta”. W: Powrześniowa emigracja niepodległościowa na mapie kultury nie tylko polskiej: Paryż, Londyn, Monachium, Nowy Jork, red. Violetta Wejs-Milewska, Ewa Rogalewska, 793–812. Białystok: Oddział IPN, Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana, 2009.
• Rybicka, Elżbieta. Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich. Kraków: Universitas, 2014.
• Sapa, Dorota. Między polską wyspą a ukraińskim morzem. Kresy południowo-wschodnie w polskiej prozie 1918–1988. Kraków: Universitas, 1998.
• Schlögel, Karl. W przestrzeni czas czytamy. O historii cywilizacji i geopolityce. Tłum. Izabela Drozdowska, Łukasz Musiał. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2009

Identifiers

DOI

10.14746/fp.2023.31.38706

Biblioteka Nauki

27312312