Poetic faith and a willing suspension of disbelief in Zygmunt Haupt’s prose

• Authors: Tomasz Garbol

Title variants

PL

Zawieszenie niewiary i poetycka wiara w prozie Zygmunta Haupta

Abstracts

EN

This article was inspired by the importance which Zygmunt Haupt attached to the “willing suspension of disbelief” on behalf of the reader. It discusses how Coleridge’s formula may function in a context that is not strictly poetic. A “suspension of disbelief” and poetic faith are complementary concepts which encourage in literary and cultural studies deep reflection on the demise of religious faith in favor of “poetic faith,” which, as M.H. Abrams writes, may essentially be described as “natural supernaturalism.” The article argues that this modernist experience may be found in Haupt’s works.

PL

Punktem wyjścia artykułu jest przypomnienie znaczenia, jakie przywiązywał Zygmunt Haupt do „chętnego zawieszenia niewiary” przez czytelnika, a przedmiotem namysłu – wykraczające poza kontekst ściśle poetologiczny znaczenie tej formuły Coleridge’a. Zawieszenie niewiary i dopełniająca sens tego określenia poetycka wiara – to w historii literatury hasła wywoławcze dla głębokiego namysłu nad odejściem w kulturze od wyznaniowej wiary religijnej na rzecz „wiary poetyckiej”, której treścią jest jakość doświadczenia artystycznego, określana przez M.H. Abramsa jako „naturalny supranaturalizm”. Artykuł wskazuje, że z tym eksplorowanym przez modernistów doświadczeniem mamy do czynienia w dziele Haupta.

Keywords

EN

Zygmunt Haupt; Samuel Taylor Coleridge; Meyer Howard Abrams; Wallace Stevens; Romanticism; willing suspension of disbelief; natural supernaturalism

PL

Zygmunt Haupt; Samuel Taylor Coleridge; Meyer Howard Abrams; Wallace Stevens; romantyzm; willing suspension of disbelief; natural supernaturalism

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Forum Poetyki
• Year: 2023
• Issue: 31

Dates

published

2023

Contributors

author

Tomasz Garbol

• John Paul II Catholic University of Lublin

• https://orcid.org/0000000154110780

References

• Abrams, Meyer Howard. Natural Supernaturalism. Tradition and Revolution in Romantic Literature. New YorkLondon: W. W. Norton, 1973.
• Abrams, Meyer Howard. „Rationality and Imagination in Cultural History: A Reply to Wayne Booth”. Critical Inquiry 2, 3 (1976): 447–464.
• Carlyle, Thomas. Sartor Resartus. Życie i zdania pana Teufelsdröckha w trzech księgach. Tłum. Sygurd Wiśniowski. Warszawa: Nakład i druk S. Lewentala, 1882.
• Coleridge, Samuel Taylor. Biographia literaria. Tłum. Bartosz Działoszyński. Warszawa: PWN, 2019.
• Coleridge, Samuel Taylor. Biographia Literaria or Biographical Sketches of My Literary Life and Opinions. New York: Leavitt, Lord & Co., Boston: Crocker & Brewster, 1834.
• Giedroyc, Jerzy, Zygmunt Haupt. Listy 1947–1975. Red. Paweł Panas. Warszawa: Towarzystwo „Więź”, 2022.
• Haupt, Zygmunt. Baskijski diabeł. Opowiadania i reportaże. Red. Aleksander Madyda. Wstęp Andrzej Stasiuk. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2016.
• Haupt, Zygmunt. Z Roksolanii. Opowiadania, eseje, reportaże, publicystyka, warianty, fragmenty (1935–1975). Red. Aleksander Madyda. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2018.
• Łapiński, Zdzisław. „Dwaj nowocześni: Leśmian i Przyboś”. Teksty Drugie 5-6 (1994): 79–87.
• Mizerkiewicz, Tomasz. „«Ale będę. Ale będę». Proza Zygmunta Haupta a nowoczesna kultura obecności”. W: Po tamtej stronie tekstów. Literatura polska a nowoczesna kultura obecności, 177–232. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2013.
• Niewiadomski, Andrzej. „Jeden jest zawsze ostrzem”. Inna nowoczesność Zygmunta Haupta. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2015.
• Stevens, Wallace. „O nowoczesnej poezji”. Tłum. Czesław Miłosz. W: Miłosz, Czesław. Przekłady poetyckie, red. Magdalena Heydel, 283–284. Kraków: Znak, 2005.
• Stevens, Wallace. Opus Posthumous. Red. Samuel French Morse. New York: Alfred A. Knopf, 1957.
• Stevens, Wallace. „Studium dwóch gruszek”. Tłum. Czesław Miłosz. W: Miłosz, Czesław. Wypisy z ksiąg użytecznych, 85–86. Kraków: Znak, 2000.
• Stevens, Wallace. The Collected Poems of Wallace Stevens. Red. John N. Serio, Chris Beyers. New York: Vintage Books, 2015.
• Stevens, Wallace. „To Henry Church, October 15, 1940”. W: Letters of Wallace Stevens, red. Holy Stevens, 376–378. London: Faber and Faber, 1966
• Wasserman, Earl. The Subtler Language. Critical Readings of Neoclassic and Romantic Poems. Michigan: Johns Hopkins Press, 1959

Identifiers

DOI

10.14746/fp.2023.31.38715

Biblioteka Nauki

27312313