Names of vagueness. Deszcz by Haupt and Little Snow Landscape by Walser: a comparative reading

• Authors: Adrian Gleń

Title variants

PL

Imiona nieokreśloności. Deszcz Haupta i Śnieżyca Walsera: próba lektury porównawczej

Abstracts

EN

The paper analyzes two short stories: Deszcz by Zygmunt Haupt and Little landscape with snow by Robert Walser, which seem marginal in terms of their works. The two stories share the anti-essentialist vision of the world. The aim of the comparative analysis is to identify similarities in creating reality, as well as situating the two works in the philosophical context (vagueness and entropy), especially by François Jullien.

PL

Punktem wyjścia swoich rozważań autor czyni dwa opowiadania: Zygmunta Haupta Deszcz i Roberta Walsera Śnieżycę (wydawałoby się, poboczne, marginalne w dorobku pisarzy), z których to opowiadań wyłania się wspólna dla obydwu twórców antyesencjalna wizja świata. Celem komparatystycznej lektury utworów jest tyleż wskazanie podobieństw w kreowaniu rzeczywistości u polskiego i szwajcarskiego prozaika, co usytuowanie estetyki autora Pierścienia z papieru i twórcy Rodzeństwa Tanner w perspektywie filozoficznej (motyw nieokreśloności, zjawisko entropii). Szerokich kontekstów i inspiracji autor poszukuje przede wszystkim w dziele Françoisa Julliena.

Keywords

EN

Zygmunt Haupt; Robert Walser; comparative analysis; entropy; silence; vagueness

PL

twórczość Zygmunta Haupta; twórczość Roberta Walsera; komparatystyka; entropia; milczenie; nieokreśloność

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Forum Poetyki
• Year: 2023
• Issue: 31

Dates

published

2023

Contributors

author

Adrian Gleń

• Opole University

• https://orcid.org/0000000180821930

References

• Czapski, Józef. „O Haupcie”. W tegoż: Czytając. Kraków: Znak, 1990.
• „«Czytam tylko Haupta». Z Andrzejem Stasiukiem rozmawia Michał Sowiński”. Tygodnik Powszechny 13.09.2015. https://www.tygodnikpowszechny.pl/czytam-tylko-haupta-30124. Dostęp 11.05.2020.
• Ekier, Jakub. „Tekst jako wyjście”. Literatura na Świecie 7/8 (2003): 414–425.
• Haupt, Zygmunt, „Deszcz”. W tegoż: Baskijski diabeł. Opowiadania i reportaże, zebrał, opracował i notą edytorską opatrzył Aleksander Madyda. Wołowiec: Czarne, 2017.
• Heidegger, Martin, „Czas światoobrazu”. Tłum. Krzysztof Wolicki. W tegoż: Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane, wybrane, opracowane i wstępem opatrzone przez Krzysztof Michalski. Warszawa: Czytelnik, 1977.
• Heidegger, Martin, „Czas światoobrazu”. Tłum. Bycie i czas. Tłum. Bogdan Baran. Warszawa: PWN, 1994.
• Holona, Marian. „Minimalizm Roberta Walsera”. Literatura na Świecie 4 (1975): 5.
• Jullien, François. Pochwała nieokreśloności. Zapiski o myśli i estetyce Chin. Tłum. Beata Szymańska, Anna Sieczyńska-Śpiewak. Kraków: Wydawnictwo UJ, 2006.
• Jurkowska, Maja. „W cieniu zapomnienia i w blasku sławy”. Twórczość 6 (1994): 146–147.
• Jurkowska, Maja. „Robert Walserszaleństwo bycia nikim”. Twórczość 10 (1995): 121–126.
• Kajewski, Piotr. „Nie trać otuchy”. Odra 3 (2003): 79–80.
• Koprowski, Jan. „Życie na marginesie”. Literatura 34 (1979): 11.
• Kozioł, Urszula. „O Robercie Walserze”. Odra 10 (2003): 96.
• Lubelski, Jakub. „Zygmunta Haupta porzucanie literackości”. Dostęp 15.05.2020. https://teologiapolityczna.pl/jakub-lubelski-zygmunta-haupta-porzucanie-literackosci.
• Łukasiewicz, Małgorzata. „Roberta Walsera przechadzki”. Literatura na Świecie 8 (1975): 168-172.
• Łukasiewicz, Małgorzata. Robert Walser. Warszawa: Czytelnik, 1990.
• Łukasiewicz, Małgorzata. „Mała scena”. W tejże: Rubryka pod różą. Kraków: Znak, 2007.
• Łukosz, Jerzy. „Człowiek czyli sługa. O pisarstwie Roberta Walsera”. Twórczość 4 (1997): 70–76.
• Madyda, Aleksander. Zygmunt Haupt. Życie i twórczość literacka. Toruń: Wydawnictwo UMK, 1998.
• Madyda, Aleksander. Haupt. Monografia. Toruń: Wydawnictwo UMK, 2012.
• Markowski, Michał Paweł. „Ślady na śniegu”. W tegoż: Kiwka. Kraków: Znak, 2015.
• Mizera, Janusz. „Przezwyciężenie relacji podmiotowo-przedmiotowej w myśleniu Martina Heideggera”. Logos i Ethos 1 (1993): 67-93.
• Mizerkiewicz, Tomasz. „Proza Zygmunta Haupta - problem uwagi”. W: „Jestem bardzo niefortunnym wyborem”. Studia i szkice o twórczości Zygmunta Haupta, red. Andrzej Niewiadomski, Paweł Panas. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2018.
• Musiał, Łukasz. „Beztroska albo najmniejszy pisarz świata (zamiast kilku słów na koniec)”. W tegoż: Do czego używa się literatury? Kraków: Fundacja Tygodnika Powszechnego, 2016.
• Niewiadomski, Andrzej. „Jeden jest zawsze ostrzem. Inna nowoczesność Zygmunta Haupta”. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2015.
• Niewiadomski, Andrzej. „Przestrzenie Zygmunta Haupta (Rekonesans)”. Roczniki Humanistyczne z. 1 (2018): 159–178.
• Niewiadomski, Andrzej. „Ja, Zygmunt z Roksolanii. O gatunkowej nieprzejrzystości prozy Haupta”. W: „Jestem bardzo niefortunnym wyborem”. Studia i szkice o twórczości Zygmunta Haupta, red. Andrzej Niewiadomski, Paweł Panas. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2018.
• Niewiadomski, Andrzej. Przeciw entropii, przeciw arkadii. O pisarstwie Zygmunta Haupta. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Literatury, 2021.
• Nowak, Maciej. „Właściwe niewypowiedziane Haupta i jego konsekwencje”. W: „Jestem bardzo niefortunnym wyborem”. Studia i szkice o twórczości Zygmunta Haupta, red. Andrzej Niewiadomski, Paweł Panas. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2018.
• Pawłowska-Jądrzyk, Brygida. Uczta pod wiszącą skałą. Metafizyczność i nieokreśloność w sztuce (nie tylko literackiej). Warszawa: Wydawnictwo UKSW, 2011.
• Richard, Jean-Pierre. „Mdłość Verlaine’a”. W tegoż: Poezja i głębia, tłum. i posłowie Tomasz Swoboda. Gdańsk: Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria, 2008.
• Rebes, Marcin. HeideggerLévinas. Spór o transcendencję prawdy. Kraków: Universitas, 2005.
• Rutkowski, Krzysztof. „W stronę Haupta”. Teksty Drugie 1-2 (1991): 109–125.
• Sebald, W.G. „Le promeneur solitaire. Pamięci Roberta Walsera”. W tegoż: Opis nieszczęścia. Eseje o literaturze, tłum. Małgorzata Łukasiewicz, posłowie Arkadiusz Żychliński. Wrocław: Ossolineum, 2019.
• Stasiuk, Andrzej. „Zygmunt Haupt”. W tegoż: Tekturowy samolot. Wołowiec: Czarne, 2001.
• Utracka, Dorota. „Aliniowość, rozpad, chaos, czyli o tekstowych figurach entropii w prozie Zygmunta Haupta”. W: Efekt motyla. Humaniści wobec teorii chaosu, red. Kordian Bakuła, Dorota Heck, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2009.
• Walser, Robert, „Śnieżyca”. W tegoż: Mały krajobraz ze śniegiem. Małe poematy. Utwory prozą. Mała proza, tłum. Małgorzata Łukasiewicz. Warszawa: Świat Literacki, 2003.
• Wiedemann, Adam. „Homilia”. Res Publica Nowa 8 (2002): 78–81.
• Wierzejska, Jagoda. „Nietota, czyli Melancholia Erotica. O funkcji niektórych motywów folklorystycznych w prozie Zygmunta Haupta”. Tekstualia 2 (2010): 115–125.
• Zając, Stanisław Wawrzyniec. „Jak czytać Haupta? Prowokacja interpretacyjna”. W: Paradygmat pamięci w kulturze, red. Andrzej Borkowski, Marcin Pliszka, Artur Ziontek. Siedlce: Wydawnictwo Akademii Podlaskiej, 2005

Identifiers

DOI

10.14746/fp.2023.31.38719

Biblioteka Nauki

27312317