A watchmaker-dynamitard: From the Gałąź zachodnia [The Western Branch] archive

• Authors: Jan Zieliński

Title variants

PL

Zegarmistrz-dynamitard. Z archiwum Gałęzi zachodniej

Abstracts

EN

An unpublished essay about Haupt found in the critic’s archive: it is a chapter from a book titled Gałąź Zachodnia [The Western Branch] on Polish émigré literature, ready to print in 1990, but never published. The essay discusses the distinct features of Zygmunt Haupt’s prose, such as its artistic and musical qualities, complex narrative structure, (false) autobiographical tropes, hidden erudition, historical landscape, cinematic techniques, borderland and Mediterranean themes, and references to adventure novels. Haupt’s prose is also compared with the works of Andrzej Bobkowski, which allows the critic to discuss the contradiction, also emphasized in the title of the essay, between Haupt’s anarchist tendencies and his quest for perfection and precision in a work of art.

PL

Hauptowskie ineditum z archiwum autora: rozdział z gotowej do druku w roku 1990, ale nigdy nie wydanej książki o polskiej literaturze emigracyjnej zatytułowanej Gałąź zachodnia. Próba pokazania odrębności pisarstwa Zygmunta Haupta poprzez takie cechy, jak malarskość i muzyczność, podwójność narracji, sugestia (złudna) autobiograficzności, ukryta erudycja, krajobraz historyczny, technika filmowa, łączenie tematyki kresowej z kulturą śródziemnomorską, odwołania do powieści młodzieżowych. Porównanie z twórczością Andrzeja Bobkowskiego prowadzi do sformułowania, ujętej już w tytule, podskórnej sprzeczności między tendencjami anarchistycznymi w dziele Haupta a właściwym mu jako artyście dążeniu do precyzji.

Keywords

EN

anarchism in literature; Andrzej Bobkowski; Polish borderlands and borderland culture; Mediterranean culture; Rainer Maria Rilke; cinematic techniques

PL

anarchizm w literaturze; Andrzej Bobkowski; kresowość; kultura śródziemnomorska; Rainer Maria Rilke; technika filmowa

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Forum Poetyki
• Year: 2023
• Issue: 31

Dates

published

2023

Contributors

author

Jan Zieliński

• Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw

• https://orcid.org/0000000207653536

References

• Czapski, Józef. Czytając. Kraków: Wydawnictwo Znak: 1990.
• Haupt, Zygmunt. Baskijski diabeł. Opowiadania i reportaże. Red. Aleksander Madyda. Wstęp Andrzej Stasiuk. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2016.
• Haupt, Zygmunt. „Elektra”, Nowa Polska 8 (1944): 524–531.
• Karpiński, Franciszek. „Powrót z Warszawy na wieś”. W tegoż: Wiersze zebrane. Cz. 1. Wydał Tomasz Chachulski. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN, 2005.
• Madyda, Aleksander. Haupt. Monografia. Toruń: Wydawnictwo UMK, 2012.
• Niewiadomski, Andrzej. „Jeden jest zawsze ostrzem”. Inna nowoczesność Zygmunta Haupta. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2015.
• Panas, Paweł. Zagubiony wśród obcych. Zygmunt Hauptpisarz, wygnaniec, outsider. Bielsko-BiałaKraków: Wydawnictwo Naukowe ATH, Instytut Literatury, 2019.
• Rilke, Rainer Maria. Werke. Band III: 1 Prosa. Frankfurt am Main: Insel Verlag: 1980.
• Rutkowski, Krzysztof. „W stronę Haupta”. Teksty Drugie 1-2 (1991): 109–125.
• Szczerbakiewicz, Rafał. „Haupt idzie do kina”. W: „Jestem bardzo niefortunnym wyborem”. Studia i szkice o twórczości Zygmunta Haupta. Red. nauk. Andrzej Niewiadomski, Paweł Panas. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2018.
• Zimand, Roman, „Zagajenie”. W: Literatura, źle obecna (rekonesans). Londyn: Polonia: 1984.. Zimand, Roman, „Zagajenie”. W: Literatura, źle obecna (rekonesans). Londyn: Polonia: 1984

Identifiers

DOI

10.14746/fp.2023.31.38720

Biblioteka Nauki

27312316