Dokumentarzyści i krytyk. Zygmunt Kałużyński a dokumentaliści „nowej zmiany”

• Authors: Mikołaj Jazdon

Title variants

EN

The Documentarians and The Critic, Zygmunt Kałużyński and Documentary Filmmakers of „The New Change”

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

The Documentarians and The Critic, Zygmunt Kałużyński and Documentary Filmmakers of „The New Change” The article offers the analysis of how Zygmunt Kałużyński, the film critic of Polityka weekly magazine, described and stigmatized documentary films by Krzysztof Kieślowski, Tomasz Zygadło, Grzegorz Królikiewicz and Krzysztof Gradowski presented at the Cracow short film festival in 1971. Kałużyński criticized and mocked the aesthetics of the Polish “new wave” documentary cinema in a series of articles published in Spring and Summer of 1971. He presented films by brave and talented directors, contradicting the current social and political situation, as the unreflective imitation of the banal television documentary style based on in-front-of-the-camera interviews. The author compares Kałużyński’s proceedings to actions of a British journalist Robert Pitmann described by Tadeusz Różewicz in his essay A Journalist and the Poet. Pitmann conducted a sneering interview with T.S. Eliot for Sunday Express in 1958 and Różewicz comments on the possible effects of his text for its readers.

EN

The article offers the analysis of how Zygmunt Kałużyński, the film critic of Polityka weekly magazine, described and stigmatized documentary films by Krzysztof Kieślowski, Tomasz Zygadło, Grzegorz Królikiewicz and Krzysztof Gradowski presented at the Cracow short film festival in 1971. Kałużyński criticized and mocked the aesthetics of the Polish “new wave” documentary cinema in a series of articles published in Spring and Summer of 1971. He presented films by brave and talented directors, contradicting the current social and political situation, as the unreflective imitation of the banal television documentary style based on in-front-of-the-camera interviews. The author compares Kałużyński’s proceedings to actions of a British journalist Robert Pitmann described by Tadeusz Różewicz in his essay A Journalist and the Poet. Pitmann conducted a sneering interview with T.S. Eliot for Sunday Express in 1958 and Różewicz comments on the possible effects of his text for its readers.

Keywords

PL

Zygmunt Kałużyński; Krzysztof Kieślowski; Tadeusz Różewicz; Tomasz Zygadło; Polityka weekly magazine; censorship; film criticism; documentary film; Polish School of Documentary Film; film festival; ‘Cracow Circle’ of documentary filmmaking

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication
• Year: 2017
• Volume: 20
• Issue: 29
• Pages: 15-46

Dates

published

2017-08-17

Contributors

author

Mikołaj Jazdon

• Instytut Filmu, Mediów i Sztuk Audiowizualnych Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Davis N., 1999, Boże Igrzysko. Historia Polski, przekład autoryzowany: E. Tabakowska, Warszawa
• Eberhardt K., 1971a, Czy grożą nam „wawelskie głowy” w filmie? „Ekran” nr 28
• Eberhardt K., 1971b, Zagraża, czy nie, „Ekran” nr 40
• Gańczak F., 2011, Filmowcy w matni bezpieki, Warszawa
• Gazda J., 1971, Moralność krytyka, „Ekran” nr 52
• Janicka B., 1971, Zmiana?, „Film” nr 24
• Jazdon M., 2014, Część zamiast całości, czyli sposób na cenzorów. Szkoła podstawowa Tomasza Zygadły – wzorcowy film kina „nowej zmiany”, „Images” vol. XV nr 24
• Kałużyński W., 2012, Pół życia w ciemności. Biografia Zygmunta Kałużyńskiego, Chotomów
• Kałużyński Z., 1971a, Cholerne drobiazgi techniczne, „Polityka” nr 26
• Kałużyński Z., 1971b, Ferment, fermencik i znowu nic, „Polityka” nr 34
• Kałużyński Z., 1971c, Jak skompromitowałem się w Krakowie, „Polityka” nr 24
• Kałużyński Z., 1971d, Od Autora, „Polityka” nr 37
• Kałużyński Z., 1971e, Rozmowa gęsi z prosięciem, „Polityka” nr 37
• Kałużyński Z., 1971f, Tęczowa bania eklektyzmu, „Polityka” nr 25
• Kałużyński Z., 1986, Diabelskie zwierciadło, Warszawa
• KAPPA, 1971a, Głosy i glosy, „Film” nr 18
• KAPPA, 1971b, Głosy i glosy, „Film” nr 30
• Kieślowski K., [b.d.], „Trzy odpowiedzi”, maszynopis w zbiorach Marii Kieślowskiej
• Kieślowski K., 1971a, Jak robić niezłe filmy w obecnej strukturze produkcyjnej? notowała A. Iskierko, „Ekran” nr 21
• Kieślowski K., 1971b, Przeciwko szkole konformistów, notowała A. Iskierko, „Ekran” nr 24
• Kieślowski K., 1971c, Przedzjazdowe forum filmowe, „Ekran” nr 47
• Kieślowski K., 1996, Wywiad nie do druku (14 XII 1973), rozm. A. Kołodyński, „Kino” nr 5
• Kosiński B., 1971, Film polityczny powinien być wyrazem osobistych refleksji, „Ekran” nr 23
• Kosiński B., Kieślowski K., Zygadło T., 1971, Dokumentarzyści o dokumencie, „Polityka” nr 28
• Kuczman K., 2004, Renesansowe głowy wawelskie, Kraków
• Lubelski T., 2003, Kałużyński Zygmunt, w: T. Lubelski (red.), encyklopedia kina, Kraków
• Maszewska-Łupiniak M., 2013, Dokumentalna „nowa zmiana” w polskim piśmiennictwie społeczno-kulturalnym, w: P. Zwierzchowski, B. Giza (red.), Polskie piśmiennictwo filmowe, Bydgoszcz
• Olszewski J., 1971, Sprawy i ludzie XX wieku, „Film” nr 25
• Ozimek S., 1994, Film dokumentalny, w: R. Marszałek (red.), Historia
• filmu polskiego, t. 6: 1968–1972, Warszawa
• Pawlicki A., 2001, Kompletna szarość. Cenzura w latach 1965–1972. Instytucja i ludzie, Warszawa
• Piwowski M., 1971, Nie zależy od estetyki, „Polityka” nr 8
• Płażewski J., 1971, Czy kina krótkich dobrych filmów?, „Ekran” nr 39
• Rakowski M.F., 2001, Dzienniki polityczne 1969–1971, Warszawa
• Różewicz T., 1971a, Dziennikarz i poeta, w: T. Różewicz, Przygotowanie do wieczoru autorskiego, Warszawa
• Różewicz T., 1971b, Przygotowanie do wieczoru autorskiego, Warszawa
• Szczepański J.J., 1971, Burzliwa wiosna w krótkim metrażu, „Tygodnik Powszechny” nr 24
• Tabor J., 1971, Widzów można skłonić do refleksji, z Jerzym Taborem rozmawiała A. Iskierko, „Ekran” nr 41
• Worcell H., 1971, Listy do redakcji: Tęczowa bania eklektyzmu, „Polityka” nr 37
• Zaremba J., 1971, Jedenasty – udany, „Ekran” nr 24
• Zonn L., 1986, O montażu w filmie dokumentalnym, Warszawa
• Zygadło T., 1971, Film dokumentalny może być fascynujący i opłacalny, „Ekran” nr 23

Identifiers

DOI

10.14746/i.2017.29.2.