Transfiguracja – Piękna złośnica Jacques’a Rivette’a w świetle mimo-sekularnej myśli o filmie i mediach światłowodowych

• Authors: Janusz Bohdziewicz

Title variants

EN

Transfiguration – La Belle Noiseuse by Jacques Rivette within the context of post-secular thought on film and media

Abstracts

EN

The essay is an interpretation of the film by Jacques Rivette La Belle Noiseuse (1991) within the context of post-secular studies. The sketch is inspired primarily by the writings of Martin Heidegger and Jean-Luc Nancy, and it also corresponds with the Bible and biblical studies. The author describes the creative process shown in the film as an act of salvation which occurs between the painter and his model. The hiding of the resulting image is understood here in relation to the passion, cross and burial of Jesus which brings the hope for a liberated life and “the new creation”. The film is made in a very consistent way, which opens up the perspective of crossing the world of images, paintings and classical films (the world of stage), towards the art of mutual respect (the world of interface). Rivette’s work contains a multitude of relevant observations and indications regarding psychology, religion and culture, but it also reveals the possibility of a new way of thinking about film and the media, close to Nancy’s post-metaphysical thought.

Keywords

EN

Jean-Luc Nancy; La Belle Noiseuse; Jacques Rivette; post-secular studies; theory of film; christianity

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication
• Year: 2021
• Volume: 30
• Issue: 39
• Pages: 95-118

Dates

published

2021

Contributors

author

Janusz Bohdziewicz

• Akademia Pomorska w Słupsku, Instytut Filologii

• https://orcid.org/0000000251483706

References

• Agamben G., Byt specjalny, przeł. M. Kwaterko, [w:] G. Agamben, Profanacje, Warszawa 2006, s. 71–77
• Balzac H., Nieznane Arcydzieło, przeł. J. Rogoziński, Warszawa 2009
• Bednarek-Bohdziewicz A., Homo capax, capax hominis. Z problematyki antropologicznej w później twórczości Adama Mickiewicza, Gdańsk 2019
• Bielik-Robson A., „Na pustyni”. Kryptoteologie późnej nowoczesności, Kraków 2008
• Bogalecki P., Szczęśliwe winy teolingwizmu. Polska poezja po roku 1968 w perspektywie postsekularnej, Kraków 2016
• Bohdziewicz J., Ferment albo czas przepełniony. Archeologia negatywna i chrześcijaństwo, „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa” 2020, nr 1–2, s. 161–168
• Bohdziewicz J., Przeświecenie – o wizjach elektralnych i dalej (pilot), [w:] Widzialność wyzwolona, red. A. Gwóźdź, N. Gruenpeter, Warszawa 2018, s. 68–85
• Bonhoeffer D., Wybór pism, przeł. A. Morawska, Warszawa 1970
• Calasso R., Nienazwana teraźniejszość, przeł. J. Ugniewska, Gdańsk 2019
• Caputo J.D., The Weakness of God. A Theology of the Event, Bloomington 2006
• Colebrook C., Jean Luc Nancy, [w:] Film, Theory and Philosophy. Key thinkers, red. F. Coleman, Montreal 2009
• Czaja D., Zagadka arcydzieła. Balzak i Rivette, „Kwartalnik Filmowy” 2009, nr 65, s. 129–146
• Dopart M., Czy kino może nawrócić? Wokół „Pasji” Mela Gibsona, Kraków 2004
• Drzewo poznania. Postsekularyzm w przekładach i komentarzach, red. P. Bogalecki, A. Mitek-Dziemba, Katowice 2012
• Ehrman B.D., Naśladowcy Jezusa. Prawda i fałsz. Piotr, Paweł i Maria Magdalena, przeł. P. Hejmej, Warszawa 2010
• Elsaesser T., Around painting and the „End of Cinema”: A propos Jacques Rivette’s La Belle Noiseuse, [w:] T. Elsaesser, European Cinema. Face to Face with Hollywood, Amsterdam 2005, s. 165–176
• Flusser V., Gest wideo, przeł. A. Gwóźdź, [w:] Pejzaże audiowizualne. Telewizja, wideo, komputer, red. A. Gwóźdź, Kraków 1997, s. 229–233
• Gauchet M., Le désenchantement du monde. Une historie politique de la religion, Paris 1985
• Gumbrecht H.U., Production of Presence: What Meaning Cannot Convey, Stanford 2004
• Heidegger M., Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane, Warszawa 1977
• Heidegger M., Koniec filozofii i zadanie myślenia, przeł. K. Michalski, [w:] Drogi współczesnej filozofii, red. M.J. Siemek, Warszawa 1978, s. 202–222
• Heidegger M., Tylko Bóg mógłby nas uratować (wywiad udzielony przez Martina Heideggera tygodnikowi „Der Spiegel” 23 września 1966 roku), przeł. M. Łukasiewicz, „Teksty” 1977, nr 3, s. 142–161
• Ibsen H., W dniu zmartwychwstania, przeł. E. Rayner, Złoczów 1901
• Jarzyńska K., Literatura jako ćwiczenie duchowe. Dzieło Czesława Miłosza w perspektywie postsekularnej, Kraków 2018
• Kearney R., Anatheism: Returning to God After God, New York 2010
• Kearney R., The God Who May Be: A Hermeneutics of Religion, Bloomington 2001
• Kempna-Pieniążek M., Formuły duchowości w kinie najnowszym, Katowice 2013
• Kołoczek Ł., Być czyli mieć. Próba transpozycji projektu „Przyczynków do filozofii” Martina Heideggera, Kraków 2016
• Latour B., „Thou Shall Not Freeze-Frame”, or, How Not to Misunderstand the Science and Religion Debate, [w:] Science, Religion and the Human Experience, red. J.D. Proctor, Oxford 2005, s. 27–48
• Lévinas E., O Bogu, który nawiedza myśl, przeł. M. Kowalska, Kraków 2008
• Lis M., To nie jest Jezus. Filmowe apokryfy XXI wieku, Opole 2019
• Marion J.L., Bóg bez bycia, przeł. M. Frankiewicz, Kraków 1996
• Matuszek G., „Gdy wstaniemy z martwych” – epilog dramatyczny Henryka Ibsena, „Wielogłos” 2018, nr 2, s. 1–13
• McMahon L., Evidence (Nancy), [w:] The Routledge Encyclopedia of Film Theory, red. E. Branigan, W. Buckland, London 2015
• Miłosz Cz., Esse [w:] Cz. Miłosz, Wiersze wszystkie, Kraków 2015, s. 392
• Morrey D., Open wounds. Body and image in Jean-Luc Nancy and Claire Denis, „Film-Philosophy” 2008, nr 12, s. 10–31
• Nancy J.L, La Déclosion. Déconstruction du christianisme I, Paris 2005
• Nancy J.L., L’Adoration. Déconstruction du christianisme II, Paris 2010
• Nancy J.L., L’Evidence du film. Abbas Kiarostami, Bruxelles 2001
• Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych, opr. Benedyktyni Tynieccy, Poznań 2003
• Puczydłowski M., Religia i sekularyzm. Współczesny spór o sekularyzację, Kraków 2017
• Rilke R.M., Odmiana, [w:] R.M. Rilke, Odziany światłem. Wiersze rozproszone i pośmiertne z lat 1906–1926, przeł. B. Antochewicz, Wrocław 1991, s. 66
• Rosik M., Interpretacja Janowej narracji o otwartym grobie (J 20,1-18) w świetle mitu o rajskim ogrodzie, „Collectanea Theologica” 2004, nr 1, s. 39–63
• Sekretne światy Jacquesa Rivette’a, red. R. Syska, Kraków 2017
• Sławek T., Ratujące niebezpieczeństwo postsekularyzmu. Słowo wstępne, [w:] Drzewo poznania. Postsekularyzm w przekładach i komentarzach, red. P. Bogalecki, A. Mitek-Dziemba, Katowice 2012, s. 9–24
• Steiner G., Rzeczywiste obecności, przeł. O. Kubińska, Gdańsk 1997
• Tillich P., Męstwo bycia, przeł. H. Bednarek, Paris 1983
• Wiles M.M., Jacques Rivette, Chicago 2012

Identifiers

DOI

10.14746/i.2021.39.05

Biblioteka Nauki

2135405