Gender representations in the Polish public space – an attempt to capture the dynamics of the discourse

• Authors: Monika Grochalska

Abstracts

EN

Before 2013, the term ‘gender’ as used to define male and female social roles had appeared relatively rarely in the public sphere. However, it had not been completely unknown. Whenever this term did occur in utterances of public figures, it was mostly in reference to equality policies (gender policy) and the idea of gender mainstreaming in EU projects. It was commonly associated with feminism and has in this form entered the social consciousness, including the minds of major public figures, especially those with highest state positions. The situation changed radically in 2013. The term ‘gender’ started to be connected with ‘gender ideology’, a term coined by people associated with the Catholic Church. This article presents the ways in which the issues related to the broadly meant gender are presented on the right and left sides of the political scene. This analysis is based on selected interviews and other utterances of famous politicians as well as the articles in popular weekly magazines published in 2011–2015. This paper covers both kinds of utterances – those in line with the rules of political correctness and the examples of hate speech. All examples are provided to highlight the mechanisms of discrimination hidden in the language of politics.

Keywords

EN

gender; hate speech; tolerance; discrimination; homophobia; sexism; anti-discrimination actions; politics

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Kultura-Społeczeństwo-Edukacja
• Year: 2020
• Volume: 17
• Issue: 1
• Pages: 369-397

Dates

published

2020

Contributors

author

Monika Grochalska

• University of Warmia and Mazury in Olsztyn

• https://orcid.org/0000000329423309

References

• Bratkowska M. (2013), Wszyscy jesteśmy trochę homo, Wprost, nr 29.
• Bruchwald A. (2013), Gender – objaw ludzkiej pychy. Wywiad z prof. Andrzejem Półtawskim i Wandą Półtawską, Nasza Polska, http://wolnapolska.pl/index.php/Wiara/2013062417261/gender-objaw-ludzkiej-pychy-wywiad-qnaszej-polskiq-z-prof-andrzejem-potawskim-i-wand-potawsk/menu-id-224.html, dostęp: 30.04.2016.
• Burnetko K. (2013), Co się stało księdzu Oko, Polityka, nr 31.
• Butler J. (1997), Excitable Speech: A Politics of the Performative, New York-London.
• Ciastoch M. (2016), PiS karze za gender, Newsweek, http://polska.newsweek.pl/pis-obcina-pieniadze-rzecznikowi-praw-obywatelskich-przez-gender,artykuly,376832,1.html, dostęp: 5.03.2016.
• Cichobłazińska A. (2013), Gender – ideologia totalitarna. Wywiad z ks. Dariuszem Oko, Niedziela, http://www.niedziela.pl/artykul/106423/nd/, dostęp: 30.04.2016.
• Cieśla J. (2013), Czy mózg ma płeć?, Polityka, numer specjalny, nr 4.
• Cieślik M. (2015), Gender wygrywa wojnę ze słownikiem i rozsądkiem, Raport, Wprost, http://www.wprost.pl/ar/512215/Raport-Wprost-Gender-wygrywa-wojne-ze-slownikiem-i-rozsadkiem/, dostęp: 5.03.2016.
• Czyżewski M. (2010), W stronę dyskursu publicznego, [w:] M. Czyżewski, S. Kowalski, A. Piotrowski (red.), Rytualny chaos. Studium dyskursu publicznego, Warszawa, s. 49–119.
• Czyżewski M., Franczak K., Nowicka M., Stachowiak J., (red.) (2014), Dyskurs elit symbolicznych. Próba diagnozy, Warszawa.
• Czyżewski M., Kowalski S., Piotrowski A. (red.) (2010), Rytualny chaos. Studium dyskursu publicznego, Warszawa.
• Gracz A. (2013), Samobójstwo zachodu. Wywiad z kard. Robertem Sarahem, przewodniczącym Papieskiej Rady Cor Unum, Nasz Dziennik, http://www.naszdziennik.pl/mysl/50502,samobojstwo-zachodu.html, dostęp: 30.04.2016.
• Grochal R. (2011), Związki? Nigdy! Interview with J. Gowin, Gazeta Wyborcza, http://wyborcza.pl/1,75478,9716535,Gowin__Zwiazki__Nigdy.html, dostęp: 18.01.2012.
• Jarkowiec M. (2013), Gej też twardziel, Wprost, nr 32.
• Jędrzejczyk M. (2013), Gender groźniejsze od marksizmu. Wywiad z ks. abp. Henrykiem Hoserem, przewodniczącym Zespołu Ekspertów ds. Bioetycznych Konferencji Episkopatu Polski, ordynariuszem
• warszawsko-praskim, Nasz Dziennik, http://www.naszdziennik.pl/wiara-kosciol-w-polsce/24344,gender-grozniejsze-od-marksizmu.html, dostęp: 30.04.2016.
• Kaczyński chce walczyć o godność kobiet w Polsce (2011), Wirtualna Polska, http://wiadomosci.wp.pl/title,Kaczynski-chce-walczyc-o-godnosc-kobiet-w-Polsce,wid,13582633,wiadomosc.html?ticaid=1dc67, dostęp: 15.01.2012.
• Kopciewicz L. (2011), Nauczycielskie poniżanie. Szkolna przemoc wobec dziewcząt, Warszawa.
• Kopiński M. (2014), Dość już gender histerii. Wywiad z Agnieszką Kozłowską-Rajewicz, Polska Times, http://www.polskatimes.pl/artykul/3318778,agnieszka-kozlowskarajewicz-dosc-juz-gender-histerii-wywiad,id,t.html, dostęp: 5.03.2016.
• Kośmiński P. (2014), Kaczyński opowiada o osobach „tranwers…, bardzo dziwnych.” Dostał broszury i zaproszenie na szkolenia, Gazeta Wyborcza, http://wyborcza.pl/1,76842,16569473,Kaczynski_opowiada_o_osobach__tranwers_____bardzo.html, dostęp: 16.10.2014.
• Kurc M. (2009), Czas na aspiracje polityczne. Interview with Magdalena Środa, Portal Gej&Les “Inna Strona,” http://www.innastrona.pl/magazyn/wywiady/prof-magdalena-sroda.phtml, dostęp: 18.01.2012.
• Meller A. (2011), Wywiad posła Roberta Węgrzyna dla portalu konserwatyzm.pl, http://konserwatyzm.hostingasp.pl/artykul/739/wywiad-posla-roberta-wegrzyna-dla-portalu-konserwatyzmpl, dostęp: 30.04.2016.
• Moscovici S. (2000), Social Representations: Explorations in Social Psychology, Cambridge.
• Nałęcz M. (2015), Synod biskupów: W relacji końcowej znajduje się krytyka gender. Słowa o rozwodnikach bywają niejasne, PolskaTimes, http://www.polskatimes.pl/artykul/9026879,synod-biskupow-w-relacji-koncowej-znajduje-sie-krytyka-gender-slowa-o-rozwodnikach-bywaja-niejasne,id,t.html, dostęp: 5.03.2016.
• Nijakowski L.M. (2006), Analiza dyskursu na temat mniejszości narodowych i etnicznych w polskich mediach. Aspekty teoretyczne i przykłady, Racjonalista, www.racjonalista.pl/pdf.php/s,4820, dostęp: 15.01.2012.
• Nizinkiewicz J. (2014), Ideologia gender nie uznaje Boga, rozmowa z biskupem Tadeuszem Pieronkiem, byłym przewodniczącym Kościelnej Komisji Konkordatowej,, http://polska.newsweek.pl/kosciol-a-gender-czym-jest-gender-newsweek-pl,artykuly,278350,1.html, dostęp: 5.03.2016.
• Oko D. (2013), Genderyzm to straszne zagrożenie. Sipowicz: grupa biskupów stworzyła sztucznego wroga. Zapis dyskusji w programie „Kropka nad i” dated 23.12.2013, http://www.tvn24.pl, dostęp: 30.04.2016.
• Olczyk E. (2011), Chcą nam przyprawić gębę. rozmowa z Wandą Nowicką, Rzeczpospolita, http://www.rp.pl/artykul/731930.html?print=tak&p=0, dostęp: 17.01.2012.
• Piłka M. (2004), Nienawiść do kobiet, Niedziela, nr 42, http://niedziela.pl/artykul_w_niedzieli.php?doc=ed200442&nr=112, dostęp: 18.01.2012.
• Piłka M. (2011), Upadek Europy, Salon24. Niezależne forum publicystów, 26.10., http://lubczasopismo.salon24.pl/glosogospodarce/post/356566,upadek-europy, dostęp: 17.01.2012.
• PO, PiS, PSL i PJN mówią projektowi SLD ws. związków partnerskich: “Nie!,” (2011), Newsweek, http://m.newsweek.pl/polska,po-pis--psl-i-pjn-mowia-projektowi-sld-ws--zwiazkow-partnerskich---nie-,76838,1,1.html, dostęp: 15.01.2012.
• Prekiel P. (2011), Szanse Palikota. rozmowa z R. Biedroniem, Przegląd Socjalistyczny, http://www.przeglad-socjalistyczny.pl/wywiad-tygodnia/675-biedron, dostęp: 30.04.2016.
• Priorytet – ustawa o związkach partnerskich (2011), Gazeta Wyborcza, http://wyborcza.pl/1,76842,10530666,Biedron__priorytet___ustawa_o_zwiazkach_partnerskich.html, dostęp: 30.04.2016.
• Rogojsz Ł. (2014), Gender, czyli dziewczynka do bicia, Newsweek, http://polska.newsweek.pl/gender-kontrowersje-spory-gender-studies-zalozenia-studia-genderowe-plec-kulturowa-newsweek-pl,artykuly,278337,1.html, dostęp: 5.03.2016.
• Sawczenko A. (2016), Gender jest potrzebne w szkolnych podręcznikach. Rozmowa z J. Piotrowską, PolskaTimes, http://www.polskatimes.pl/artykul/9291392,joanna-piotrowska-gender-jest-potrzebne-w-szkolnych-podrecznikach,id,t.html, dostęp: 5.03.2016.
• Schopenhauer A. (2010), Erystyka, czyli sztuka prowadzenia sporów, Kraków, s. 47–52.
• Śledzińska-Simon A. (ed.), (2010), Prawa osób transseksualnych. Rozwiązania modelowe a sytuacja w Polsce, Warszawa.
• Smolińska I., Bratkowska M. (2013), Uwięzieni w obcym ciele, Wprost, nr 7.
• Sowa A. (2013), Pytania o homozwiązki, Polityka, numer specjalny, nr 7.
• Środa M. (2013), Homo poza normą?, Wprost, nr 7.
• Trzecia płeć, (2013), Polityka, nr 35.
• Tym S. (2013), Pies czyli kot. Zielona Antarktyda, Polityka, nr 32.
• Van Dijk T.A. (2001), Critical discourse analysis, [w:] D. Tannen, D. Schiffrin, H. Hamilton (reds), Handbook of Discourse Analysis, Oxford, s. 352–358.
• Van Dijk T.A. (2009), Critical discourse studies; A sociocognitive Approach, [w:] R. Wodak, M. Meyer (red.), Methods of Critical Discourse Analysis, London, s. 62–86.
• Wesołowski W. (2013), Gender wchodzi do szkół i przedszkoli. Rozmowa z biskupem Markiem Mendykiem, przewodniczącym Komisji Episkopatu polski ds. Wychowania Katolickiego, Niedziela, http://www.niedziela.pl/artykul/6352/Gender-wchodzi-do-szkol-i-przedszkoli, dostęp: 30.04.2016.
• Wilk A. (2012), Studia nad gender, http://www.feminoteka.pl/readarticle.php?article_id=75, dostęp: 16.01.2012.
• Wrzos-Lubaś M. (2011), Stworzę prawo o określaniu płci. rozmowa z Anną Grodzką, Polska Times, http://www.polskatimes.pl/artykul/458800,anna-grodzka-stworze-prawo-o-okreslaniu-plci,id,t.html, dostęp: 16.01.2012.
• Ziemkiewicz R. (2009), W skrócie, Lublin.
• Zwolennicy ideologii gender atakują. Nie omijają nawet „royal baby” (2013), http://niezalezna.pl/43994-zwolennicy-ideologii-gender-atakuja-nie-omijaja-nawet-royal-baby, dostęp: 30.04.2016.

Identifiers

DOI

10.14746/kse.2020.17.14.2

Biblioteka Nauki

2194854