Książka naukowa – między środowiskiem akademickim a branżą wydawniczą

• Authors: Sylwia Breczko

Title variants

EN

Academic book: Between academic community and publishing market

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na książkę naukową jako przedmiot badawczy, istniejący na przecięciu socjologicznego nurtu badań nad szkolnictwem wyższym i badań nad rynkiem książki. Książka naukowa od lat dominuje na polskim rynku książki w zakresie liczby publikowanych pierwszych wydań, jednak jej znaczenie dla rynku wydawniczego uznawane jest za znikome. Równocześnie monografia naukowa, przez lata uważana – przynajmniej w obszarze nauk humanistycznych i społecznych – za „złoty standard” pracy naukowej, będący wyznacznikiem prestiżu i podstawą awansu akademickiego, zmienia swoją funkcję wraz z reformami szkolnictwa wyższego w Polsce, w coraz większym stopniu nastawionymi na docenianie artykułów w najbardziej uznanych czasopismach (najlepiej z impact factor) i publikacji w formule open access, a także w obliczu dokonujących się innowacji technologicznych dotyczących produkcji, opracowania i dystrybucji tekstu. Analiza tych przemian poprzez poznanie głównych interesariuszy (naukowców i wydawców, ale również bibliotekarzy, księgarzy, czytelników, nie zapominając o politycznych decydentach i gremiach eksperckich odpowiedzialnych za politykę w zakresie nauki i szkolnictwa wyższego) i ich zaplecza instytucjonalnego może nie tylko mieć znaczenie teoretyczne, ale także przyczynić się do dyskusji nad rolą wydawców naukowych i znaczeniem samej monografii naukowej w kontekście przyszłych reform szkolnictwa wyższego.

EN

The aim of the article is to present academic book as a research subject at the intersection of sociological research on higher education and analyses of the book market. Academic book has been for many years the number one item on the publishing market as far as the first editions go, nevertheless its significance for the market is deemed minor. At the same time academic monograph, for many years considered, at least in the field of social sciences and humanities, as a “golden standard” of academic work, a criterion for the distribution of academic prestige, experiences the change of its function as an effect of the reforms of the higher education system in Poland aimed rather at valorising articles published in prestigious journals (especially those with IF) and open-access publications, as well as an effect of the ongoing technological change concerning the production and distribution of text. An analysis of these processes that takes into consideration the interests of main actors (researchers, publishers, librarian, booksellers, readers, and also political decision makers and experts responsible for the policies regarding science and higher education), the institutional infrastructure can thus have not only a theoretical value, but can also contribute to the discussion on the role of academic publishers and the significance of academic monograph in the context of future reforms of the higher education system.

Keywords

PL

monografia naukowa; monografia wybitna; szkolnictwo wyższe; wydawnictwa naukowe

EN

academic monograph; distinguished monograph; higher education system; academic publishing; academic monograph; distinguished monograph; higher education system; academic publishing

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Nauka i Szkolnictwo Wyższe
• Year: 2016
• Issue: 2(48)
• Pages: 95-118

Dates

published

2016-12-15

Contributors

author

Sylwia Breczko

• Sylwia Breczko – doktor socjologii, absolwentka Instytutu Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego i Szkoły Nauk Społecznych Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, z wieloletnim doświadczeniem w branży wydawniczej. W latach 2007- 2014 związana z Wydawnictwem Naukowym PWN jako wydawca z zakresu socjologii, redaktor naczelna redakcji nauk społecznych i menedżer pionu nauk humanistyczno-społecznych. Od 2015 r. kieruje wydawnictwem Biblioteki Narodowej. Autorka książki Polityzacja ciała: między dyskursem publicznym a teorią socjologiczną (Nomos, Kraków 2013), publikowała również w „Kulturze i Społeczeństwie” oraz „Kulturze współczesnej”.

References

• Antonowicz, D. (2015). Między siłą globalnych procesów a lokalną tradycją. Polskie szkolnictwo wyższe w dobie przemian. Toruń: Wyd. Naukowe UMK.
• Beall, J. (2015). Criteria for Determining Predatory Open-Access Publishers.https://scholarlyoa.files.wordpress.com/2015/01/criteria-2015.pdf [16.11.2016].
• Becker, H.S. (2013), Warsztat pisarski badacza. Tłum. P. Tomanek. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.
• Collins, E., Milloy, C. (2016). OAPEN-UK final report: A five-year study into open access monograph publishing in the humanities and social sciences. http://oapen-uk.jiscebooks. org/files/2016/01/OAPEN-UK-final-report.pdf [16.11.2016].
• Crossick, G. (2015). Monographs and Open Access. A report to HEFCE. Bristol: Higher Education Funding Council for England. www.hefce.ac.uk/media/hefce/content/pubs/indirreports/2015/Monographs,and,open,access/2014_monographs.pdf [16.11.2016].
• Damgé, M. (2014). Thomas Piketty, la critique du capitalisme et le succès des livres d’économie aux Etats-Unis. Le Monde, 24.04. www.lemonde.fr/les- decodeurs/article/2014/04/24/pourquoi-le-livre-de-piketty-est-il-un-succes-aux-etats unis_4405636_4355770.html [16.11.2016].
• Dawidowicz-Chymkowska, O. (2016). Ruch wydawniczy w liczbach. Tom 61: 2015 książki. Warszawa: Biblioteka Narodowa. http://ksiegarnia.bn.org.pl/405/Ruch-wydawniczy-w-liczbach-t-61-2015-ksiazki.html [16.11.2016].
• Dobrołęcki, P. (2013). Podręczniki bez dotacji. Forum książki. 1. https://forumakademickie.pl/fk/2013/01/podreczniki-bez-dotacji/ [16.11.2016].
• Education for Change (2012). Researchers of Tomorrow: The research behaviour of Generation Y doctoral students. London: British Library. https://www.webarchive.org.uk/wayback/archive/20140614205429/http://www.jisc.ac.uk/media/documents/publications/reports/2012/Researchers-of-Tomorrow.pdf [16.11.2016].
• Elliott, M. (2015). The Future of the Monograph in the Digital Era: A Report to the Andrew W. Mellon Foundation. Journal of Electronic Publishing. 18(4). https://open.library.emory.edu/publications/emory%3Aq4fd0/ [16.11.2016].
• Ernst & Young (2010). Strategia rozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce do 2020 roku – drugi wariant, marzec, www.nauka.gov.pl/g2/oryginal/2013_05/59579f9e6efaec82014d6d5be081ca23.pdf [16.11.2016].
• Esposito, J.J., Barch, K. (2017). Monograph Output of American University Presses, 2009-2013. A Report Prepared for the Andrew W. Mellon Foundation.https://3spxpi1radr22mzge33bla91-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2017/02/Monograph-Output-of-University-Presses.pdf [18.02.2017].
• Eve, M.P. (2014). Open Access and the Humanities. Context, Controversies and the Future. Cambridge: Cambridge University Press. www.cambridge.org/core/books/open- -access-and-the-humanities/02BD7DB4A5172A864C432DBFD86E5FB4#fndtn-information [16.11.2016].
• Faherty, A. (2016). Academic Book Discovery, Evaluation and Access. Insights and opportunities for enhancing the scholarly experience. London: Strategic Content. https://academicbookfuture.files.wordpress.com/2016/06/faherty_academic-book-discovery-full-report.pdf [16.11.2016].
• Federation of European Publishers (2016). European Book Publishing Statistics 2015. 24.11. www.fep-fee.eu/European-Book-Publishing-823 [18.02.2017].
• Ferwerda, E., Snijder, R., Adema, J. (2013). OAPEN-NL. A project exploring Open Access monograph publishing in the Netherlands. Final Report. The Hague: OAPEN Foundation, www.oapen.nl/images/attachments/article/58/OAPEN-NL-final-report.pdf [16.11.2016].
• Fitzpatrick, K. (2011). Planned Obsolescence. Publishing, Technology, and the Future of the Academy. New York: New York University Press.
• Gardner, C.C., Gardner, G.J. (2015). Bypassing Interlibrary Loan Via Twitter: An Exploration of #icanhazpdf Requests. Referat na konferencji Association of College and Research Libraries, 25-28.03, Portland, Oregon. http://eprints.rclis.org/24847/2/gardner.pdf [16.11.2016].
• Gołębiewski, Ł. (red.) (2012). Rozmowy o rynku książki, t. 11. Warszawa: Biblioteka Analiz.
• Gołębiewski, Ł. (red.) (2013). Rozmowy o rynku książki, t. 12. Warszawa: Biblioteka Analiz.
• Gołębiewski, Ł., Waszczyk, P. (2015). Rynek książki w Polsce 2015: wydawnictwa. Warszawa: Biblioteka Analiz.
• Hollender, H. (2015). Deskryptory i przyszłość opracowania rzeczowego w bibliotekach. Rocznik Biblioteki Narodowej. 46: 399-412.
• Horne, A. (2017). ‘Opening Up Our Work’: University Presses and Translation Rights, 25.01. https://publishingperspectives.com/2017/01/university-press-translation-rights/ [18.02.2017].
• Housewright, R., Schonfeld, R.C., Wulfson, K. (2013). UK Survey of Academics 2012. Ithaka S+R, JISC and RLUK. www.rluk.ac.uk/wp-content/uploads/2014/02/UK_Survey_ of_Academics_2012_FINAL.pdf [16.11.2016].
• Instytut Książki (2016). Rynek książki w Polsce 2015. www.instytutksiazki.pl/upload/Files/polish_book_market_2015_PL_popr.pdf [18.02.2017].
• Jaxel-Truer, P. (2014). Thomas Piketty: pourquoi ses courbes affolent la planète?, Le Monde, 27.06. www.lemonde.fr/m-actu/article/2014/06/27/thomas-piketty-pourquoi-sescourbes- affolent-la-planete_4445781_4497186.html [16.11.2016].
• Kozierski, P., Kabaciński, R., Lis, M., Kaczmarek, P. (2013). Open Access. Analiza zjawiska z punktu widzenia polskiego naukowca. Poznań–Kraków: Impuls. http://impulsoficyna.com.pl/pliki/repozytorium/9788378504856.pdf [16.11.2016].
• Kwiek, M. (2015). Uniwersytet w dobie przemian. Instytucje i kadra akademicka w warunkach rosnącej konkurencji. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.
• Larivière, V., Haustein, S., Mongeon, Ph. (2015). The Oligopoly of Academic Publishers in the Digital Era, PLoS ONE. 10(6): 1-15. http://journals.plos.org/plosone/article- ?id=10.1371/journal.pone.0127502 [16.11.2016].
• Lawson, S., Gray, J., Mauri, M. (2016). Opening the Black Box of Scholarly Communication Funding: A Public Data Infrastructure for Financial Flows in Academic Publishing.Open Library of Humanities. 2(1): 1-35. http://eprints.rclis.org/29213/1/Lawson-2016-OLH.pdf [16.11.2016].
• Lyons, R.E. (2016). The Academic Book of the Future: Practice-as-Research, 23.03. http://blogs.lse.ac.uk/lsereviewofbooks/2016/03/23/feature-the-academic-book-of-thefuture-practice-as-research-by-rebecca-lyons/ [23.07.2016].
• Lyons, R.E., Rayner, S.J. (red.) (2015). The Academic Book of the Future. New York: Palgrave Macmillan. www.palgrave.com/gb/book/9781137595768 [23.07.2016].
• Małecka, M., Michalak, D. (2012). Otwarta nauka w Polsce? O bajecznie drogich publikacjach, systemie open access i wydawniczej rewolucji. Kultura Liberalna, 3.04. http://kulturaliberalna.pl/2012/04/03/malecka-michalak-otwarta-nauka-w-polsce-o-bajeczniedrogich-publikacjach-systemie-open-access-i-wydawniczej-rewolucji/ [16.11.2016].
• Maricevic, M. (2012). Digital resources: researchers need better access and more training. The Guardian, 11.07. www.theguardian.com/higher-education-network/blog/2012/ jul/11/researchers-of-tomorrow-report [16.11.2016].
• Maricevic, M. (2015). National Libraries and Academic Books of the Future. W: R.E. Lyons, S.J. Rayner (red.). The Academic Book of the Future (57-65). New York: Palgrave Macmillan. www.palgrave.com/gb/book/9781137595768 [23.07.2016].
• McCall, J., Bourke-Waite, A. (2015). The Academic Book of the Future and the Need to Break Boundaries. W: R.E. Lyons, S.J. Rayner (red.). The Academic Book of the Future (32-38). New York: Palgrave Macmillan. www.palgrave.com/gb/book/9781137595768 [23.07.2016].
• Mole, T. (2015). The Academic Book as Socially-Embedded Media Artefact. W: R.E. Lyons, S.J. Rayner (red.). The Academic Book of the Future (11-17). New York: Palgrave Macmillan. www.palgrave.com/gb/book/9781137595768 [23.07.2016].
• Nowe Otwarcie Uniwersytetu (2016). „Nie zostaje mi czasu na pracę naukową…”. Warunki pracy osób ze stopniem doktora, zatrudnionych na polskich uczelniach. Gdańsk–Bydgoszcz-Warszawa. https://noweotwarcie.files.wordpress.com/2016/04/nie-zostaje-miczasu-na-pracc499-naukowc485-raport-nou3.pdf [16.11.2016].
• Nussbaum, M.C. (2016). Nie dla zysku. Dlaczego demokracja potrzebuje humanistów. Tłum. Ł. Pawłowski. Warszawa: Fundacja Kultura Liberalna.
• Panel rynku książki Gfk: I-IX 2016, www.gfk.com/pl/aktualnosci/news/panel-rynku-ksiazki-gfk-i-ix-2016/ [18.02.2017].
• Pinter, F. (2015). The Academic ‘Book’ of the Future and Its Function. W: R.E. Lyons, S.J. Rayner (red.). The Academic Book of the Future (39-45). New York: Palgrave Macmillan. www.palgrave.com/gb/book/9781137595768 [23.07.2016].
• Ratajczak, M. (2016). Niewidoczna praca redaktorek i redaktorów. 18.02. www.krytykapolityczna.pl/artykuly/kultura/20160216/ratajczak-niewidoczna-praca-redaktorek-iredaktorow [16.11.2016].
• Siuda, P. (red.) (2016). (Nie)obecna nauka. Strategie promocyjne polskich czasopism naukowych z zakresu nauk humanistycznych i społecznych. Poznań: Wyd. Naukowe Instytutu Filozofii UAM, https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/14820/1/Nieobecona_nauka.pdf [16.11.2016].
• Solomon, D.J., Laakso, M., Björk, B.-Ch. (2016). Converting Scholarly Journals to Open Access: A Review of Approaches and Experiences. Cambridge: Harvard Library. https://dash.harvard.edu/handle/1/27803834 [16.11.2016].
• Suber, P. (2014). Otwarty dostęp. Tłum. zbiorowe. Warszawa: Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego. http://pon.edu.pl/images/plon_publications/files/14_Peter_Suber_-_Otwarty_dostep.pdf [16.11.2016].
• Szadkowski, K. (2015). Uniwersytet jako dobro wspólne. Podstawy krytycznych badań nad szkolnictwem wyższym. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.
• Tait, E., Martzoukou, K., Reid, P. (2016). Libraries for the future: the role of IT utilities in the transformation of academic libraries. Palgrave Communications. 2: 16070, www. palgrave-journals.com/articles/palcomms201670 [16.11.2016].
• Tether, L. (2015). Book Review: The Academic Book of the Future edited by Rebecca E. Lyons and Samantha J. Rayner, 9.11. http://blogs.lse.ac.uk/lsereviewofbooks/2015/11/09/book-review-the-academic-book-of-the-future-edited-by-rebecca-e-lyonsand-samantha-j-rayner/ [23.07.2016].
• Thompson, J.B. (2005). Books in the Digital Age. The Transformation of Academic and Higher Education Publishing in Britain and the United States. Cambridge: Polity Press.
• Thompson, J.B. (2012). Merchants of Culture. The Publishing Business in the Twenty-First Century. Cambridge: Polity Press.
• UCL Press (2016). Open access digital scholarly publishing three new ways from UCL Press. 13.07. www.ucl.ac.uk/ucl-press/ucl-press-news/open-access-digital-scholarlypublishing- three-new-ways-from-ucl-press [16.11.2016].
• Waddell, K. (2016). The Research Pirates of the Dark Web. The Atlantic. 9.02. www.theatlantic.com/technology/archive/2016/02/the-research-pirates-of-the-dark-web/461829/ [16.11.2016].
• Wagner, I. (2011). Becoming Transnational Professional. Kariery i mobilność polskich elit naukowych. Warszawa: Scholar.
• Waters, L. (2009). Zmierzch wiedzy. Przemiany uniwersytetu a rynek publikacji naukowych. Tłum. T. Bilczewski. Kraków: Homini.
• Watkinson, A. (2016). The Academic Book in North America: Report on attitudes and initiatives among publishers, libraries, and scholars. CIBER Research, http://ciber-research.eu/download/Watkinson-The_Academic_Book_in_North_America-2016.pdf [18.02.2017].
• Williams, P., Stevenson, I., Nicholas, D., Watkinson, A., Rowlands, I. (2009). The role and future of the monograph in arts and humanities research. Aslib Proceedings: New Information Perspectives. 61(1): 67-82.
• Wolne licencje w nauce. Instrukcja (2013). Warszawa: Biblioteka Otwartej Nauki. https://centrumcyfrowe.pl/projekty/biblioteka-otwartej-nauki/wolne-licencje-w-nauce-instrukcja/[16.11.2016].

Identifiers

DOI

10.14746/nisw.2016.2.5