Szkolnictwo wyższe – potrzeba całościowej reformy

• Authors: Andrzej Jajszczyk

Title variants

EN

Higher education: The need for a comprehensive reform

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule przedstawiono propozycje kluczowych rozwiązań związanych z reformą szkolnictwa wyższego w Polsce. W obszarze kształcenia jest mowa o rezygnacji z wąsko zdefiniowanych kierunków studiów oraz konieczności utrzymania podziału toku studiów zgodnego z systemem bolońskim. Postuluje się uproszczenie ścieżki kariery akademickiej przez likwidację habilitacji na poziomie ogólnopolskim oraz rezygnację lub zmianę znaczenia tytułu profesora. W części dotyczącej ustroju i zarządzania uczelnią zaleca się zmianę sposobu wyboru rektora, a także wzmocnienie jego władzy. Proponuje się zróżnicowanie typów szkół wyższych, na uczelnie typu uniwersyteckiego, wyższe szkoły zawodowe i kolegia akademickie, a także wyłonienie dwóch bądź trzech uczelni badawczych. Osobną kategorię mogłyby stanowić uczelnie artystyczne. Podkreśla się znaczenie umiędzynarodowienia uczelni, a także ważną rolę mobilności akademickiej. W końcowej części artykułu poruszono zagadnienia finansowania szkolnictwa wyższego, omawiając m.in. znaczenie grantów, a także wskazano na zalety wprowadzenia opłat za studiowanie.

EN

In the paper, key solutions for reforming the higher education system in Poland are proposed. In the area of teaching activities, abandoning narrow teaching programs is recommended, along with keeping the current division of study curricula postulated within the Bologna process. Simplification of the academic career path by abandoning the habilitation degree at the state level as well as the redefinition of the professor title is postulated. In the part devoted to the university governance and management a new approach to select rector and strengthening her/his authority is recommended. A diversification of tertiary education institutions into universities, colleges of applied sciences, and community colleges is proposed. The proposal includes also selection of two or three research universities, and keeping the current structure of schools of art. The value of internationalization and academic mobility is stressed. The last part of the paper covers an important issue of university financing, focusing on grant-type funding and tuition fees.

Keywords

PL

reforma szkolnictwa wyższego; kształcenie na poziomie wyższym; ścieżka kariery akademickiej; ustrój i zarządzanie uczelnią; zróżnicowanie typów uczelni; umiędzynarodowienie; mobilność akademicka; finansowanie szkolnictwa wyższego

EN

higher education reforms; teaching activities; academic career; University governance and management; diversification of tertiary education institutions; internationalization; academic mobility; university funding; higher education reforms; teaching activities; academic career; University governance and management; diversification of tertiary education institutions; internationalization; academic mobility; university funding

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Nauka i Szkolnictwo Wyższe
• Year: 2017
• Issue: 2(50)
• Pages: 77-90

Dates

published

2017-09-15

Contributors

author

Andrzej Jajszczyk

References

• EY/IBnGR (2010). Strategia rozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce do 2020 roku. Warszawa: MNiSW.
• Holm-Nielsen, L.B. (2017). Opportunities for Change – University Reforms in Denmark. Final draft. Aarhus University.
• Izdebski, H. (2017). Propozycja założeń do ustawy regulującej system szkolnictwa wyższego. Warszawa: Uniwersytet SWPS.
• Jajszczyk, A. (2004). Wyzwania stojące przed AGH a jej struktura. Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH. 126: 8-10.
• Jajszczyk, A. (2005). Skazani na bylejakość? Gazeta Wyborcza. 74: 17.
• Jajszczyk, A. (2008). Siedem grzechów głównych szkolnictwa wyższego w Polsce. INFOS. Biuro Analiz Sejmowych. 9(33): s. 1-4.
• Jajszczyk, A. (2009). Polska w obliczu globalizacji szkolnictwa wyższego. Kultura i Polityka. 5: 73-85.
• Jajszczyk, A. (2010). Polskie uczelnie w objęciach sarmatyzmu. Gazeta Wyborcza. 24.09. 2010: 22-23.
• Jajszczyk, A. (2013). Polskie uczelnie – czas na jakość. W: J. Woźnicki (red.). Misja i służebność uniwersytetu w XXI wieku (ss. 218-226). Warszawa: Instytut Społeczeństwa Wiedzy. Fundacja Rektorów Polskich.
• Jajszczyk, A. (2016a). Uniwersytet elitarny. PAUza Akademicka. 329: 1.
• Jajszczyk, A. (2016b). Kolegia akademickie. PAUza Akademicka. 338/339: 1.
• Jajszczyk, A. (2017a). Komitet Polityki Naukowej o ustawie 2.0. Forum Akademickie. XXIV, 4(281): 42-43.
• Jajszczyk, A. (2017b). Mobilność – konieczność i wyzwanie. PAUza Akademicka. 385: 1.
• Kwiek, M. i in. (2016). Projekt założeń do ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. Poznań: Uniwersytet im. A. Mickiewicza.
• Radwan, A. (red.) (2017). Plus ratio quam vis consuetudinis. Reforma nauki i akademii w Ustawie 2.0. Kraków: Oficyna Allerhanda.

Identifiers

DOI

10.14746/nisw.2017.2.3