Dialog z interesariuszami środowiskowymi w projektowaniu wizji i reformy szkolnictwa wyższego w Polsce (2013-2015)

• Authors: Agnieszka Dziedziczak-Foltyn

Title variants

EN

Dialogue with academic stakeholders in designing the vision and reforms of higher education in Poland (2013-2015)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W relacji pomiędzy państwem a interesariuszami interesujące jest zwłaszcza to, z jakim przyjęciem spotyka się projektowana i wdrażana reforma, jakie grupy ją popierają, a jakie się jej sprzeciwiają, zaś w przypadku sprzeciwu – co jest osią owej niezgody. Przedmiotem prezentowanych w artykule rozważań w odniesieniu do reformowania szkolnictwa wyższego w Polsce jest niezgodność wartości przyjmowanych przez interesariuszy wewnętrznych – część kadry akademickiej z wartościami preferowanymi przez interesariuszy zewnętrznych, czyli państwo. Artykuł dotyczy przede wszystkim stanowisk i działań grup interesariuszy środowiskowych sprzeciwiających się forsowanemu przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego nurtowi reformowania szkolnictwa wyższego w Polsce i/lub proponujących własną wizję zmian w szkolnictwie wyższym i nauce w latach 2013-2015, tj. Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Obywateli Nauki oraz Komitetu Kryzysowego Humanistyki Polskiej. Odniesienie się w tekście do reakcji ministerstwa na te działania pozwala również wyciągnąć wnioski na temat natury społecznego dialogu interesariuszy środowiskowych z ministerstwem i stopnia partycypacji środowiska w procesie reformowania szkolnictwa wyższego w Polsce. W relacji pomiędzy państwem a interesariuszami interesujące jest zwłaszcza to, z jakim przyjęciem spotyka się projektowana i wdrażana reforma, jakie grupy ją popierają, a jakie się jej sprzeciwiają, zaś w przypadku sprzeciwu – co jest osią owej niezgody. Przedmiotem prezentowanych w artykule rozważań w odniesieniu do reformowania szkolnictwa wyższego w Polsce jest niezgodność wartości przyjmowanych przez interesariuszy wewnętrznych – część kadry akademickiej z wartościami preferowanymi przez interesariuszy zewnętrznych, czyli państwo. Artykuł dotyczy przede wszystkim stanowisk i działań grup interesariuszy środowiskowych sprzeciwiających się forsowanemu przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego nurtowi reformowania szkolnictwa wyższego w Polsce i/lub proponujących własną wizję zmian w szkolnictwie wyższym i nauce w latach 2013-2015, tj. Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Obywateli Nauki oraz Komitetu Kryzysowego Humanistyki Polskiej. Odniesienie się w tekście do reakcji ministerstwa na te działania pozwala również wyciągnąć wnioski na temat natury społecznego dialogu interesariuszy środowiskowych z ministerstwem i stopnia partycypacji środowiska w procesie reformowania szkolnictwa wyższego w Polsce.

EN

What is particularly interesting in the relations between the state and stakeholders is the reception of the currently designed and implemented reform, which groups support it, and which groups are against, and – in the event of objections – where the bone of contention lies. Referring to the Polish reforms of higher education, this paper focuses on the discrepancies betweenthe values upheld by the internal stakeholders (i.e. part of the Academia staff members) and those preferred by external stakeholders (i.e. the state). The paper concentrates mainly on the standpoints and activities of academic stakeholders who oppose the line of the Polish higher education reforms forced by the Ministry and/or who proposed their own vision of changes in higher education and science in the years 2013-2015, i.e. the Conference of Rectors of Academic Schools in Poland, the Citizens of Academia and the Polish Humanities Crisis Committee. The reference to the reactions of the Ministry to such actions leads to conclusions concerning the character of the social dialogue between the academic stakeholders and the Ministry, and the level of participation of the Academia in the process of reforming higher education in Poland.

Keywords

PL

reforma szkolnictwa wyższego; polityka szkolnictwa wyższego; uniwersytet; interesariusze; dialog społeczny

EN

higher education reform; higher education policy; university; stakeholders; social dialogue; higher education reform; higher education policy; university; stakeholders; social dialogue

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Nauka i Szkolnictwo Wyższe
• Year: 2015
• Issue: 1(45)
• Pages: 137-159

Dates

published

2015-12-01

Contributors

author

Agnieszka Dziedziczak-Foltyn

• Instytut Socjologii Uniwersytetu Łódzkiego

References

• Antonowicz, D., Bilewicz, M., Kulczycki, E. (2014a). Wielki świat lub zaścianek. Forum Akademickie.3. https://forumakademickie.pl/fa/2014/03/kronika-wydarzen/wielki-swiat-lub-zascianek/ [15.07.2015].
• Antonowicz, D., Bilewicz, M., Kulczycki, E. (2014b). Uciec z peryferii nauki. Gazeta Wyborcza. 13.06.2014. http://wyborcza.pl/magazyn/1,139105,16153460,Uciec_z_peryferii_nauki.html [15.07.2015].
• Bjørkquist, C. (2011). Stakeholders Regimes in Old Ideas Higher Education in New Bottles? Münster: Waxmann.
• Czyżewski, M. (2009). Działania „neopozorne”. Uwagi na temat przeobrażeń komunikowania publicznego i życia naukowego. Przegląd Socjologiczny. LVIII/1: 9-31.
• Dunin, K., Gdula, M. (2013). Bez filozofii uniwersytet to zawodówka dla stażystów (list otwarty). http://www.krytykapolityczna.pl/artykuly/nauka/20131230/bez-filozofii-uniwersytetzawodowka-dla-stazystow-list-otwarty [15.07.2015].
• Dziedziczak-Foltyn, A. (2009). O reformowaniu szkolnictwa wyższego w Polsce w latach 1989- 2009 i towarzyszącej temu debacie publicznej. Przegląd Socjologiczny. 3: 51-75.
• Dziedziczak-Foltyn, A. (2011). Plusy i minusy reformy szkolnictwa wyższego w Polsce – próba analizy debaty publicznej. W: J. Kostkiewicz, A. Domagała-Kręcioch, M.J. Szymański (red.). Szkoła wyższa w toku zmian. Debata wokół ustawy z 18 marca 2011 roku (95-117). Kraków: Impuls.
• Dziedziczak-Foltyn, A. (2014). Recepcja przemian instytucji szkoły wyższej – szkic o dwóch formacjach w dyskursie naukowym. Nauka i Szkolnictwo Wyższe. 1-2(43-44): 30-45.
• Forum Akademickie (2014). Okrągły stół humanistyki… 3. https://forumakademickie.pl/fa/2014/03/kronika-wydarzen/okragly-stol-humanistyki/ [15.07.2015].
• In-Formacja (2015). Biuletyn Komitetu Kryzysowego Humanistyki Polskiej. 1. http://komitethumanistyki.pl/wp-content/uploads/2015/06/biuletyn-nr-1.pdf [20.07.2015].
• KKHP. Czarna procesja nauki. Oświadczenie. 4.06.2015. http://komitethumanistyki.pl/2015/06/04/czarna-procesja-nauki/ [20.07.2015].
• KKHP. Okrągły stół – spotkanie z Leną Kolarską-Bobińską (26 lutego 2015), http://komitethumanistyki.pl/wydarzenia/okragly-stol-spotkanie-z-lena-kolarska-bobinska-26-lutego-2015/ [20.07.2015].
• KKHP. Oświadczenie Komitetu Kryzysowego Humanistyki Polskiej z 18.03.2015, http://komitethumanistyki.pl/2015/03/18/oswiadczenie-komitetu-kryzysowego-humanistyki-polskiej/ [20.07.2015].
• KKHP. Postulaty antykryzysowe. 3.02.2015. http://komitethumanistyki.pl/program/postulaty--antykryzysowe/ [20.07.2015].
• KKHP. Sprawozdanie z protestu, który miał miejsce przez MNiSW w dniu 19 maja 2015 r. http://komitethumanistyki.pl/wydarzenia/wyklady-okupacyjne-kkhp-przed-ministerstwem-nauki-i-szkolnictwa-wyzszego-19-maja-2015/sprawozdanie-prof-ewy-graczyk-2/ [20.07.2015].
• KKHP. Wymiana listów z ministerstwem. 25.03.2015. http://komitethumanistyki.pl/2015/03/25/wymiana-listow-z-ministerstwem/#more-179 [20.07.2015].
• KRASP. Deklaracja Prezydium KRASP i Prezydium PAN z dnia 26 kwietnia 2007 r. w sprawie zasad reformowania polskiej nauki i szkolnictwa wyższego. http://www.krasp.org.pl/pl/archiwum_uchwaly_2005_2008/u_2005_2008 [10.07.2015].
• KRASP. Dokument 1/V: Uchwała w sprawie konieczności przyspieszenia prac nad Strategią rozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce. Prezydium KRASP. 12-13.09.2008. http://www.krasp.org.pl/pl/archiwum_uchwaly_2008_2012/u_2008_2012 [10.07.2015].
• KRASP. Dokument 1/VI: Uchwała w sprawie realizacji strategii rozwoju szkolnictwa wyższego i nauki. Prezydium KRASP. 8-9.12.2011. http://www.krasp.org.pl/pl/uchwaly/uchwaly_krasp [10.07.2015].
• KRASP. Dokument 22/V: Uchwała w sprawie zmian w szkolnictwie wyższym stanowiących element procesu modernizacji kraju. Zgromadzenie Plenarne KRASP. 5-6.06.2009. http://www.krasp.org.pl/pl/archiwum_uchwaly_2008_2012/u_2008_2012 [10.07.2015].
• KRASP. Dokument 34/VI: Uchwała w sprawie przyjęcia opracowania Program rozwoju szkolnictwa wyższego do 2020 r. Prezydium KRASP. 27.02.2015. http://www.krasp.org.pl/pl/uchwaly/uchwaly_krasp [10.07.2015].
• KRASP. Dokument 36/V: Uchwała w sprawie przyjęcia dokumentu Strategia rozwoju szkolnictwa wyższego 2010-2020 – projekt środowiskowy. Załączniki do uchwały. Zgromadzenie Plenarne KRASP. 6-7.05.2010. http://www.krasp.org.pl/pl/archiwum_uchwaly_2008_2012/u_2008_2012 [10.07.2015].
• KRASP. Dokument 40/VI: Uchwała w sprawie opracowania Program rozwoju szkolnictwa wyższego do 2020 r. Zgromadzenie Plenarne KRASP. 22.05.2015. http://www.krasp.org.pl/pl/uchwaly/uchwaly_krasp [10.07.2015].
• KRASP. Dokument 56/V: Uchwała w sprawie strategii rozwoju szkolnictwa wyższego. Prezydium KRASP. 8-9.12.2011. http://www.krasp.org.pl/pl/archiwum_uchwaly_2008_2012/u_2008_2012 [10.07.2015].
• KRASP. Dokument 9/VI: Uchwała Prezydium KRASP z dnia 11 stycznia 2013 r. w sprawie współdziałania MNiSW-KRASP na rzecz modernizacji kraju. Apel do Parlamentu i Rządu Rzeczypospolitej Polskiej. Prezydium KRASP. 10-11.01.2013. http://www.krasp.org.pl/pl/uchwaly/uchwaly_krasp [10.07.2015].
• KRASP. Sprawozdanie z działalności Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich za rok 2014. http://www.krasp.org.pl/pl/inne_dokumenty/inne_dokumenty [10.07.2015].
• Kulczycki, E. (2014). Nie ma kryzysu w humanistyce. Nie ma niczego, Warsztat Badacza, http://ekulczycki.pl/warsztat_badacza/nie-ma-kryzysu-w-humanistyce-nie-ma-niczego/ [15.07.2015].
• Kwiek, M. (2010). Transformacje uniwersytetu. Zmiany instytucjonalne i ewolucje polityki edukacyjnej w Europie. Poznań: Wyd. Naukowe UAM.
• Kwiek, M. (2012). Uniwersytet jako „wspólnota badaczy”? Polska z europejskiej perspektywy porównawczej i ilościowej. Nauki i Szkolnictwo Wyższe 2(40): 71-101.
• Kwiek, M. (2013). Reformy instytucji europejskiego uniwersytetu: napięcia, kolizje, wyzwania. Principia. Pisma koncepcyjne z filozofii i socjologii teoretycznej. LVII-LVIII: 247-268.
• List otwarty naukowców do minister nauki i szkolnictwa wyższego w sprawie humanistyki. 17.02.2014. http://wyborcza.pl/1,76842,15472249,List_otwarty_naukowcow_do_minister_nauki_i_szkolnictwa.html [15.07.2015].
• List otwarty polskich starożytników. 23.01.2014. http://www.rp.pl/artykul/1081453.html [15.07.2015].
• Mikołajczyk, K., Pawlaczyk, K. (2015). Jakie mają być nasze uczelnie i polska nauka? – relacja z debaty o przyszłości szkolnictwa wyższego i nauki w Polsce. E-mentor. 3(60): 4-6.
• MNiSW. List Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego prof. Leny Kolarskiej-Bobińskiej. https://www.nauka.gov.pl/g2/oryginal/2014_03/7982d0cccf7ad9165f1b4488c0c313dd.pdf [22.07.2015].
• MNiSW. Odpowiedź na postulaty Komitetu Kryzysowego Humanistyki Polskiej. 10.06.2015. http://www.nauka.gov.pl/aktualnosci-ministerstwo/odpowiedz-na-postulaty-komitetukryzysowego-humanistyki-polskiej.html [22.07.2015].
• MNiSW. Stenogram 1: Przyszłość szkolnictwa wyższego w Polsce: cele, struktury, mechanizmy finansowania. http://www.nauka.gov.pl/g2/oryginal/2015_07/4123c8e1cdae613e1af02d2356085978.pdf [22.07.2015].
• MNiSW. Stenogram 3: Ścieżki kariery akademickiej i naukowej. http://www.nauka.gov.pl/g2/oryginal/2015_07/be65ca1a912fb3bdc16480594fc6de04.pdf [22.07.2015].
• Musiał, K. (2013). Uniwersytet na miarę swego czasu. Transformacja społeczna w dobie postindustrialnej a zmiany w szkolnictwie wyższym krajów nordyckich. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
• Muszewska, A., Niesiołowski-Spanò, Ł., Pieniądz, A. (red.) (2015). Pakt dla nauki, czyli jak nauka może służyć społeczeństwu. Obywatelski projekt zmian w nauce i szkolnictwie wyższym w Polsce. Warszawa: Obywatele Nauki.
• Neave, G. (2002). The Stakeholder Perspective Historically Explored. W: J. Enders, O. Fulton (red.). Higher education in a globalising world. Dordrecht: Kluwer Academic Publisher. Newman, F., Couturier, L., Scurry, J. (2004). The Future of Higher Education. Rhetoric, Reality, and the Risks of the Market. San Francisco: Jossey-Bass.
• Niesiołowski-Spanò, Ł., Pieniądz, A. (2015). Sanacja uniwersytetu. Rzeczpospolita. 30.06.2015.
• Obywatele Nauki. Marcin Zaród o debacie zorganizowanej przez MNiSW „Jakie mają być nasze uczelnie i polska nauka”. http://obywatelenauki.pl/2015/06/marcin-zarod-o-debacie-zorganizowanej-przez-mnisw-jakie-maja-byc-nasze-uczelnie-i-polska-nauka/ [22.07.2015].
• Obywatele Nauki. Subiektywne refleksje po publikacji Paktu dla Nauki i pierwszej o nim debacie. Ł. Niesiołowski- Spanò. http://obywatelenauki.pl/2015/06/subiektywne-refleksje-popublikacji- paktu-dla-nauki-i-pierwszej-o-nim-debacie/ [22.07.2015].
• Obywatele Nauki 2015. Okrągły Stół Humanistyki – sprawozdanie. http://obywatelenauki.pl/2014/02/okragly-stol-humanistyki-sprawozdanie/ [22.07.2015].
• Szczepański, J. (1999). Reformy, rewolucje, transformacje. Warszawa: IFiS PAN.
• Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym, t.j. http://isip.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20051641365 [22.07.2015].
• Woźnicki, J. (red.) (2015a). Program rozwoju szkolnictwa wyższego do 2020 r., część I: Opis prac nad Programem rozwoju szkolnictwa wyższego do 2020 r. i jego najważniejsze elementy. Warszawa: KRASP, Fundacja Rektorów Polskich.
• Woźnicki, J. (red.) (2015b). Program rozwoju szkolnictwa wyższego do 2020 r., część II: Misja społeczna uniwersytetu w XXI wieku. Warszawa: KRASP, Fundacja Rektorów Polskich.
• Woźnicki, J. (red.) (2015c). Program rozwoju szkolnictwa wyższego do 2020 r., część V: Deregulacja w systemie szkolnictwa wyższego. Warszawa: KRASP, Fundacja Rektorów Polskich.
• Zybała, A. (2013). Państwo i społeczeństwo w działaniu. Polityki publiczne wobec potrzeb modernizacji państwa i społeczeństwa. Warszawa: Difin.

Identifiers

DOI

10.14746/nsw.2015.1.6