Społeczna wiedza i legitymizacja a przemiany polskiego uniwersytetu

• Authors: Łukasz Stankiewicz

Title variants

EN

The Role of Social Knowledge and Legitimation in the Transformations of the Polish University

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W przeciągu ostatniej dekady polski system szkolnictwa wyższego i nauki został poddany serii reform radykalnie zmieniających jego stosunki z państwem. Jednocześnie znaczącej transformacji uległ jego wizerunek w strefie publicznej. W przebiegu debaty nad pożądanym kierunkiem reform, akademia – jej pracownicy, praktyki i formy instytucjonalne – zostały poddane silnej krytyce.    Celem tego artykułu jest opis mechanizmów zmian, jakie dokonały się w zakresie publicznej wiedzy i legitymizacji systemu szkolnictwa wyższego i nauki w potransformacyjnej Polsce. Analiza opiera się na badaniu materiałów prasowych pochodzących z „Gazety Wyborczej” i jej wydań lokalnych z lat 1989-2014. Efekty debaty publicznej obejmującej lata 2008-2014 są interpretowane, jako kryzys legitymizacji polskiego uniwersytetu, wymuszający przejście z tradycyjnego dla akademii trybu legitymizacji opartego na społecznym autorytecie, do racjonalnych form legitymizacji, opartych na precyzyjnej definicji produktów i silnie zapośredniczonej przez aparat państwowy.

EN

Over the last decade the polish higher education and science sector experienced a series of policy changes that radically altered its relation with the state. In the course of a public debate concerning the new policies, the workers, practices and institutions of the university were criticized, which strongly influenced the image of the academic world in the public sphere. The aim of this paper is to describe mechanisms of change in public knowledge and legitimation of higher education and science sector in post-1989 Poland. The description is informed by a qualitative analysis of press content – “Gazeta Wyborcza” from 1989 to 2014. The effects of public debate that has taken place between 2008 and 2014 are described as a legitimation crisis of the polish university. This crisis forced university’s transition from a traditional, authority based mode of legitimation to a rational and pragmatic legitimation based on a precise, quantified definition of products offered by the schools, and highly reliant on the mechanisms of the state.

Keywords

PL

wykształcenie wyższe; legitymizacja; analiza dyskursu; kryzys legitymizacji

EN

higher education; legitimation; discourse analysis; legitimation crisis; higher education; legitimation; discourse analysis; legitimation crisis

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Nauka i Szkolnictwo Wyższe
• Year: 2015
• Issue: 2(46)
• Pages: 139-160

Dates

published

2015-06-01

Contributors

author

Łukasz Stankiewicz

• Uniwersytet Gdański

References

• Altbach, P. (2015). The rise of the pseudouniversities. http://ejournals.bc.edu/ojs/index.php/ihe/article/viewFile/6947/6164 [01.04.2016]
• Antonowicz, D., Godlewski, B. (2011). Demograficzne tsunami. Raport Instytutu Sokratesa na temat wpływu zmian demograficznych na szkolnictwo wyższe do 2020 roku. Warszawa: Instytut Rozwoju Kapitału Intelektualnego im. Sokratesa.
• Antonowicz, D. (2015a). Między siłą globalnych procesów a lokalną tradycją: polskie szkolnictwo wyższe w dobie przemian. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Antonowicz, D. (2015b). Perspektywa neoinstytucjonalna w badaniach nad przemianami szkolnictwa wyższego w Polsce. Nauka i Szkolnictwo Wyższe, 1(45), 75–94.
• Ashforth, B. E., Gibbs, B. W. (1990). The Double-edge of Organizational Legitimation. Organization Science, 1(2): 177–194.
• Burgess, H., Burgess, G. M. (1997). Encyclopedia of Conflict Resolution. Santa Barbara: ABC-CLIO.
• Deephouse, D. L. (1996). Does isomorphism legitimate? Academy of Management Journal, 39(4): 1024–1039.
• DiMaggio, P. (1997). Culture and Cognition. Annual Review of Sociology, 23: 263–287.
• Geiger, R. (2004). Knowledge and Money : Research Universities and the Paradox of the Marketplace. Stanford: Stanford University Press.
• Goode, E., Ben-Yehuda, N. (1994). Moral Panics: The Social Construction of Deviance. Oxford: Blackwell.
• GUS. (2005). Szkoły wyższe i ich finanse w 2004 roku. Warszawa: GUS.
• GUS. (2006). Szkoły wyższe i ich finanse w 2005 roku. Warszawa: GUS.
• GUS. (2007). Szkoły wyższe i ich finanse w 2006 roku. Warszawa: GUS.
• GUS. (2008). Szkoły wyższe i ich finanse w 2007 roku. Warszawa: GUS.
• GUS. (2009). Szkoły wyższe i ich finanse w 2008 roku. Warszawa: GUS.
• GUS. (2010). Szkoły wyższe i ich finanse w 2009 roku. Warszawa: GUS.
• GUS. (2011). Szkoły wyższe i ich finanse w 2010 roku. Warszawa: GUS.
• GUS. (2012). Szkoły wyższe i ich finanse w 2011 roku. Warszawa: GUS.
• GUS. (2013). Szkoły wyższe i ich finanse w 2012 roku. Warszawa: GUS.
• GUS. (2014). Szkoły wyższe i ich finanse w 2013 roku. Warszawa: GUS.
• GUS. (2015). Szkoły wyższe i ich finanse w 2014 roku. Warszawa: GUS.
• Hayek, F. A. (1945). The Use of Knowledge in Society. The American Economic Review: 519–530.
• Hollis, M. (1982). Education as a positional good. Journal of Philosophy of Education, 16(2): 235–244.
• Jessop, B. (2002). The Future of the Capitalist State. Cambridge: Polity.
• Karabel, J. (2005). The Chosen: The Hidden History of Admission and Exclusion at Harvard, Yale, and Princeton. Boston: Houghton Mifflin.
• Kwiek, M. (2009). The two decades of privatization in polish higher education. Cost-sharing, equity, and access. J. Knight (red.), Financing Access and Equity in Higher Education: 149-167, Papendrecht: Sense Publishers.
• Kwiek, M. (2010). Transformacje uniwersytetu: zmiany instytucjonalne i ewolucje polityki edukacyjnej w Europie. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
• Kwiek, M. (2013). From System Expansion to System contraction: Access to Higher Education in Poland. Comparative Education Review, 57(3): 553–576.
• Kwiek, M. (2016a). From Privatization (of the Expansion Era) to De-privatization (of the Contraction Era): A National Counter-Trend in a Global Context. In Higher Education, Stratification, and Workforce Development (pp. 311-329). Springer International Publishing.
• Kwiek, M. (2016b). Constructing Universities as Organizations: University Reforms in Poland in the Light of Institutional Theory. https://repozytorium.amu.edu.pl/handle/10593/14018 [19.03.2016]
• Lane, J.-E. (2000). New Public Management. New York: Routledge.
• Marginson, S. (2006). Dynamics of National and Global Competition in Higher Education. Higher Education, 52(1): 1–39.
• Meyer, J. W., Rowan, B. (1977). Institutionalized Organizations: Formal Structure as Myth and Ceremony. American Journal of Sociology: 340–363.
• Morse, S. (2015). For-Profit Schools: A History of Abuse and the Need for Reform. Brigham Young University Education and Law Journal, 2015.2: 585-595.
• Nelson, R. R. (1959). Simple Economics of Basic Scientific Research, The. The Journal of Political Economy, 67(3): 297-306.
• O’Flynn, J. (2007). From New Public Management to Public Value: Paradigmatic Change and Managerial Implications. Australian Journal of Public Administration, 66(3): 353.
• Olsen, J. P. (2005). The Institutional Dynamics of The (European) University. https://www.researchgate.net/profile/Johan_Olsen3/publication/5014564_The_Institutional_Dynamics_of_the_(European)_University_Working_Paper_15/links/55d2f0c808ae0b8f3ef8f91e.pdf [19.03.2016]
• Romer, P. M. (1994). The Origins of Endogenous Growth. The Journal of Economic Perspectives, 8(1): 3–22.
• Scott, J. C. (1998). Seeing like a state: how certain schemes to improve the human condition have failed. New Haven: Yale University Press.
• Scott, W. (2008). Institutions and Organizations Ideas and Interests (3ed). Los Angeles: Sage.
• Scott, W. R., Meyer, J. W. (1991). The Organization of Societal Sectors. The New Institutionalism in Organizational Analysis: 108-140, Chicago: Chicago University Press.
• Selznick, P. (1957). Leadership in Administration: A Sociological Interpretation. Evanston: Row Peterson.
• Stankiewicz, Ł. (2014). Wizje uniwersytetu w Polskiej debacie publicznej 2007-2009. Nieopublikowana praca doktorska.
• Stankiewicz, Ł. (2015). Pułapka umasowienia – o sprawczości jednostek w umasowionym systemie szkolnictwa wyższego. Nauka i Szkolnictwo Wyższe, (1 (45): 191–213.
• Stankiewicz, Ł. (2016). Krytyka umasowienia szkolnictwa wyższego w Polsce i Stanach Zjednoczonych – analiza dyskursu mediów masowych, oddany do druku.
• Szadkowski, K. (2015) Uniwersytet jako dobro wspólne: podstawy krytycznych badań nad szkolnictwem wyższym, Warszawa: PWN.
• Suchman, M. C. (1995). Managing Legitimacy: Strategic and Institutional Approaches. The Academy of Management Review, 20(3): 571–610.
• Wolszczak-Derlacz, J. (2015). Analiza efektywności działalności uczelni europejskich i amerykańskich - podejście nieparametryczne. Ekonomia/Uniwersytet Warszawski, (40): 109–130.
• Wolszczak-Derlacz, J., Parteka, A. (2010). Produktywność naukowa wyższych szkół publicznych w Polsce. Bibliometryczna analiza porównawcza. Sprawne Państwo, Warszawa: Ernst&Young.

Identifiers

DOI

10.14746/nsw.2015.2.5