Polskie szkolnictwo wyższe wobec studentów nietradycyjnych. Strategie uczelni w obszarze kształcenia dorosłych jako problem badawczy

• Authors: Agnieszka Anielska

Title variants

EN

Higher education in Poland and non-traditional students. Strategies of higher education institutions in the area of adult education as a research problem

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest analiza wyzwań stojących przed instytucjami szkolnictwa wyższego w Polsce w kontekście rozwoju form kształcenia całożyciowego (lifelong learning), m.in. studiów podyplomowych. Edukacja całożyciowa, w tym również ta ukierunkowana na nietradycyjnych studentów, staje się jednym z najbardziej dynamicznie rozwijających się obszarów kształcenia realizowanych przez uczelnie w całej Europie. Jego rola w działalności podmiotów edukacji wyższej to problem, który na polskim gruncie wydaje się wciąż stosunkowo słabo rozpoznany, a przynajmniej nie rozpoznany w stopniu proporcjonalnym do jego (rosnącego) znaczenia. W dostępnych źródłach brakuje odrębnego, systemowego spojrzenia na ten poziom kształcenia, choć stanowi on coraz istotniejszy element funkcjonowania różnego typu instytucji edukacyjnych (zwłaszcza niepublicznych). Niniejszy artykuł stara się wypełnić istniejącą lukę, pokazując zarówno rosnące znaczenie lifelong learning na poziomie polityki publicznej, jak również zarysować istotną, lecz niezbadaną dotąd problematykę odmiennych strategii instytucjonalnych w tym obszarze.

EN

The aim of the article is the analysis of challenges which higher education institutions in Poland face with in the context of development of different forms of lifelong learning, including postgraduate studies. Lifelong education (including forms dedicated to adult students) is becoming one of the most growing areas of education developed by higher education institutions in Europe. At the same time the role of the lifelong education in activity of higher education institutions in Poland is an issue which seems to be relatively poorly recognised, certainly not enough recognised despite the fact that this area of education is becoming an increasingly important element of the functioning of higher education institutions (especially non-public). This article’s goal is to fill the existing gap and show growing importance of lifelong learning at the public politics level, as well as to outline essential, but omitted so far, issues of different institutional strategies in this area of education.

Keywords

PL

szkolnictwo wyższe; lifelong learning; edukacja dorosłych; studia podyplomowe; studenci nietradycyjni

EN

higher education; lifelong learning; adult education; postgraduate studies; non-traditional students; higher education; lifelong learning; adult education; postgraduate studies; non-traditional students

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Nauka i Szkolnictwo Wyższe
• Year: 2016
• Issue: 1(47)
• Pages: 121-144

Dates

published

2016-06-15

Contributors

author

Agnieszka Anielska

• AGNIESZKA ANIELSKA - absolwentka studiów magisterskich i doktorantka w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Z sektorem szkolnictwa wyższego wiążą się nie tylko jej zainteresowania naukowe, ale i doświadczenia zawodowe, które od blisko 10 lat zdobywa m.in. w strukturach uczelni (zarówno publicznej i niepublicznej) na stanowiskach związanych z obszarem współpracy międzysektorowej, komunikacji i public relations. Aktualnie pracowniczka Politechniki Gdańskiej odpowiedzialna za relacje z absolwentami i otoczeniem biznesowym. Zainteresowana również zagadnieniami trzeciego sektora, wolontariatu i społecznej odpowiedzialności biznesu. Przez wiele lat związana z toruńskimi organizacjami pozarządowymi jako wolontariuszka, koordynatorka projektów, a następnie zewnętrzny doradca. Uczestniczka projektów badawczych realizowanych m.in. na zlecenie MKiDN oraz ogólnopolskich organizacji pozarządowych.

References

• Antonowicz, D., Gorlewski, B. (2011). Demograficzne tsunami. Raport Instytutu Sokratesa na temat wpływu zmian demograficznych na szkolnictwo wyższe do 2020 roku. Warszawa: Instytut Rozwoju Kapitału Intelektualnego im. Sokratesa.
• Antonowicz, D., Jongbloed, B. (2015). Raport: Jaki ustrój uniwersytetu? Reforma szkolnictwa wyższego w Holandii, Portugalii i Austrii. Wnioski dla Polski. Warszawa: Ernst & Young.
• Bank Światowy (2004). Szkolnictwo wyższe w Polsce.
• Bell D. (1975). Nadejście społeczeństwa postindustrialnego. Próba prognozowania społecznego. Warszawa: Instytut Badania Współczesnych Problemów Kapitalizmu.
• Błędowski P. (2013). Aktywność zawodowa osób w starszym wieku. Rynek pracy wobec zmian demograficznych. Zeszyty Demograficzne. 1: 52-63.
• Bohdziewicz, P. (2008). Kariery zawodowe w gospodarce opartej na wiedzy (naprzykładzie grupy zawodowej informatyków). Łódź: Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego.
• Cantwell, B. (2015). Are International Students Cash Cows? Examining the Relationship Between New International Undergraduate Enrollments and Institiutional Revenue at
• Public Colleges and Universities in the US. Journal o f International Students. 5(4): 512525.
• Czapiński, J., Panek, T. (2014). Diagnoza społeczna 2013. Warunki i jakość życia Polaków. Raport. Warszawa: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej - Centrum Zasobów Ludzkich.
• Deklaracja bolońska: Szkolnictwo wyższe w Europie. (1999). Bolonia. http://www.ehea.info/uploads/documents/deklaracja_bolonska.pdf [17.10.2016].
• Dennis, M., Lynch, R.. (2015). Is higher education ready fo r blue ocean strategies? http://www.universityworldnews.com/article.php?story=2015082513171120 [17.10.2016].
• Drucker, P. (1969). The Age o f Diseontinuity. New York: Harper & Row.
• Drucker, P. (1999). Społeczeństwoprokapitalistyczne. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.
• Eurostat (2006). Lifelong learning statisties. http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Lifelong_learning_statistics [17.10.2016].
• Eurostat (2009). Key data on education in Europe - 2009 Edition. Brussels: European Comission. http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Lifelong_learning_statistics#Publications [17.10.2016].
• Eurostat (2011). Lifelong learning statisties. http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Lifelong_learning_statistics [17.10.2016].
• Eurostat (2012). Key data on education in Europe - 2012 Edition. Brussels: European Comission. http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Lifelong_learning_statistics#Publications [17.10.2016].
• Florida, R. (2010). Narodziny klasy kreatywnej. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
• Fumasoli, T., Lepori, B. (2011). Patterns of strategies in Swiss higher education institutions. Higher Education. 61: 157-178.
• Góralska, R., Półturzycki, J. (red.) (2004). Edukacja ustawiczna w szkołach wyższych - od idei do praktyki. Płock - Toruń: Biblioteka Edukacji Dorosłych.
• Grzesiak, M., Richert-Kaźmierska, A. (2013). Educational engagement of the elderly - the experiences of selected Baltic Sea Region countries. Research Papers o f Wrocław University of Economics. 286: 133-143.
• GUS (2011). Szkoły wyższe i ich finanse w 2010 r. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny
• GUS (2012). Szkoły wyższe i ich finanse w 2011 r. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• GUS (2013). Szkoły wyższe i ich finanse w 2012 r. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• GUS (2014). Szkoły wyższe i ich finanse w 2013 r. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• GUS (2015). Szkoły wyższe i ich finanse w 2014 r. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• GUS (2016). Szkoły wyższe i ich finanse w 2015 r. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• Helgesen, Ø. (2008). Marketing for Higher Education: A Relationship Marketing Approach. Journal of Marketing for Higher Education. 18(1): 50-78.
• Hessels, L.K., Lente, H. van. (2008). Re-thinking new knowledge production: A literature review and a research agenda. Research Policy. 37: 740-760.
• Huisman, J., Wende, M. van der (red.) (2004). On cooperation and competition. National and European Policies fo r the Internationalization o f higher Education. Bonn: Lemmens.
• Jabłecka, J. (2004). Planowanie strategiczne w uniwersytecie przedsiębiorczym. Nauka i Szkolnictwo Wyższe. 1(23): 33-47.
• Jogi, L., Karu, K., Krabi, K. (2015). Rethinking teaching and teaching practice at University in a lifelong learning context. International Review o f Education. 61(1): 61-77.
• Kancelaria Prezesa Rady Ministrów (2009). Polska 2030. Wyzwania rozwojowe. Warszawa: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.
• Karta uniwersytetów europejskich w sprawie uczenia się przez całe życie. (2008). Brussels: European University Association. http://ekspercibolonscy.org.pl/sites/ekspercibolonscy.org.pl/files/KARTA%20UNIWERSYTET%C3%93W%20EUROPEJSKICH%20EUA.pdf [17.10.2016].
• Kosmala, J. (2009). Edukacja w społeczeństwie informacyjnym. Częstochowa: Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie.
• Kozielska, M. (red.) (2007). Edukacja dla społeczeństwa wiedzy. Toruń: Wyd. Adam Marszałek.
• Kożusznik, B. (2014). Saturacja dydaktyki uczelni wyższej. Stymulowanie kreatywności, proaktywności i współpracy. W: B. Kożusznik, J. Polak, Uczyć z pasją. Wskazówki dla nauczycieli akademickich (33-60). Katowice: Wyd. Uniwersytetu Śląskiego.
• Kwiek, M. (2010). Transformacje uniwersytetu. Zmiany instytucjonalne i ewolucje polityki edukacyjnej w Europie. Poznań: Wyd. Naukowe UAM.
• Leja, K. (2013). Zarządzanie uczelnią. Koncepcje i współczesne wyzwania. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
• Making the Most of Our Potential: Consolidating the European Higher Education Area, Bucharest Communique. (2012). Bucharest. http://www.ehea.info/uploads/%281%29/bucharest%20communique%202012%281%29.pdf [17.10.2016].
• Marginson, S. (2015). O niemożliwości zaistnienia kapitalistycznych rynków w szkolnictwie wyższym. Nauka i Szkolnictwo Wyższe. 1(45): 11-37.
• Matysiak, A. (red.) (2009). Strategia Rozwoju Szkolnictwa Wyższego 2010-2020. Projekt Środowiskowy. Warszawa: Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich.
• Misztal, B. (2010). Prywatyzacja wyższego wykształcenia w Polsce. Wyzwania w świetle transformacji systemowej. W: B. Misztal (red.). Prywatyzacja szkolnictwa wyższego w Polsce (15-39). Kraków: Universitas.
• MNiSW (2013). Szkolnictwo Wyższe w Polsce. Warszawa: Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
• Muller, R., Beiten, S. (2013). Changing learning environments at university? Comparing the learning strategies of non-traditional European students engaged in lifelong learning.Journal of Educational Sciences & Psychology. 65(1): 1-7.
• Naisbitt, J. (1997). Megatrendy - dziesięć nowych kierunków zmieniających nasze życie. Warszawa: Zysk i S-ka.
• Pawłowski, K. (2004). Społeczeństwo wiedzy - szansa dla Polski. Kraków: Znak.
• Perspektywa uczenia się przez całe życie (wytyczne do strategii) (2013). Warszawa: Międzyresortowy Zespół do spraw uczenia się przez całe życie. http://men.gov.pl/jakoscedukacji/planowanie-strategiczne-i-uczenie-sie-przez-cale-zycie/perspektywa-uczenia-sie-przez-cale-zycie.html [17.10.2016].
• Pfeffer, J., Salancik, G.R. (2003). The external control o f organizations: a resource dependence perspective. Stanford: Stanford Business Books.
• Piekarska, A. (2006). Kariery w społeczeństwie informacyjnym. W: L. Haber, M. Niezgoda (red.). Społeczeństwo informacyjne. Aspekty funkcjonalne i dysfunkcjonalne. Kraków: Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Piorunek M. (2009). Bieg życia zawodowego człowieka. Kontekst transformacji kulturowych. Poznań: Wyd. Naukowe UAM.
• Półturzycki, J. (2002). Akademicka edukacja dorosłych - nowe potrzeby i możliwości. W: E. Wesołowska (red.). Edukacja dorosłych w erze globalizmu (243-267). Płock: Polskie Towarzystwo Pedagogiczne i Wyższa Szkoła im. Pawła Włodkowica w Płocku.
• Proces boloński 2020 - Europejski Obszar Szkolnictwa Wyższego w nowej dekadzie. Komunikat z konferencji europejskich ministrów odpowiedzialnych za szkolnictwo wyższe. (2009). Leuven/Louvain-la-Neuve. http://www.ehea.info/uploads/documents/leuven_i_louvain-la-neuve_komunikat.pdf [17.10.2016].
• Program Rozwoju Szkolnictwa Wyższego i Nauki na lata 2015-2030 (2015). Warszawa: Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. http://www.nauka.gov.pl/g2/oryginal/2015_09/cccde12e22cdc548b16002ab2c199ba7.pdf [17.10.2016].
• Realizacja Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego. Komunikat z konferencji ministrów ds. szkolnictwa wyższego. (2003). Berlin. http://www.ehea.info/Uploads/Documents/Berlin_Komunikat.pdf [17.10.2016].
• Richert-Kaźmierska, A. (2013). Is There any Demand For the Workers Aged 50+ in Poland? Quarterly Journal o f Economics and Economic Policy. 8(3): 123-135.
• Richert-Kaźmierska, A., Stankiewicz, K. (2014). Employees 50+: How They Are Assessed and How They Assess Themselves. Social Sciences. 85(3): 42-48.
• Sadowska-Snarska, C. (2011). Uwarunkowania utrzymania aktywności zawodowej osób pracujących po 50. roku życia. Białystok: Wyd. Wyższej Szkoły Ekonomicznej.
• Solak, A. (2014). Rynek studiów podyplomowych w Polsce. Raport firmy Sedlak & Sedlak. http://www.rynekpracy.pl/artykul.php/wpis.749 [17.10.2016].
• Sursock, A., Smidt, H. (2010). Trends 2010: A decade o f change in European Higher Education. Brussels: European University Association.
• Szostek, A. (2015). Program Rozwoju Szkolnictwa Wyższego do 2020 r. Część II. Misja społeczna uniwersytetu w XXI wieku. Warszawa: Fundacja Rektorów Polskich.
• Teixeira, P., Amaral, A.. (2007). Waiting for the Tide to Change? Strategies for Survival of Portugese Private HEIs. Higher Education Quarterly. 61(2): 208-222.
• Tubielewicz, K. (2014). Kompetencje pracowników w różnym wieku w opinii menadżerów. W: A. Richert-Kaźmierska, K. Stankiewicz (red.). Zarządzanie wiekiem w przedsiębiorstwach sektora MSP - wybrane zagadnienia (41-52). Gdańsk:Politechnika Gdańska.
• Ustawa z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym. Dz.U. nr 65, poz. 385.
• Ustawa z dnia 26 czerwca 1997 r. o wyższych szkołach zawodowych. Dz.U. nr 96, poz. 590.
• Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym. Dz.U. 2016, poz. 1842.
• Vuori, J. (2016). Towards Strategic Actorhood? The Execution of Institutional Positioning Strategies at Finnish Universities of Applied Sciences. Higher Education Quarterly. 70(4): 400-418.
• W kierunku Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego. Komunikat ze spotkania europejskich ministrów ds. szkolnictwa wyższego. (2001). Praga. http://www.ehea.info/Uploads/Documents/P-Komunikat_Praga.pdf [17.10.2016].
• Wasielewski, K. (2013). Młodzież wiejska na uniwersytecie. Droga na studia, mechanizmy alokacji, postawy wobec kształcenia. Toruń: Wyd. UMK.
• Wesołowska, E. (red.) (2002). Edukacja dorosłych w erze globalizmu. Płock: Wyd. Naukowe Novum.
• Wiśniewski, Z (red.). (2009). Zarządzanie wiekiem w organizacjach wobec procesów starzenia się ludności. Toruń: TNOiK.
• Worek B., Turek, K. (2015). Uczenie się przez całe życie - „akcelerator” rozwoju. W: J. Górniak (red.). Polski rynek pracy - wyzwania i kierunki działań na podstawie badań Bilans Kapitału Ludzkiego 2010-2015 (80-98). Warszawa: PARP.
• Yerevan Communique - EHEA Ministerial Conference. (2015). Yerevan. http://bologna-yerevan2015.ehea.info/files/YerevanCommuniqueFinal.pdf [17.10.2016].

Identifiers

DOI

10.14746/nsw.2016.1.5