Kilka uwag o twórczości Stanisława Brzozowskiego w przestrzeni studiów postkolonialnych

• Authors: Krzysztof Krasuski

Title variants

EN

SOME REMARKS ON THE WORK OF STANISŁAW BRZOZOWSKI WITHIN THE SPACE OF POSTCOLONIAL STUDIES

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tematem artykułu jest innowacyjna teza, że do szeregu dotychczasowych opracowań twórczości wybitnego krytyka Stanisława Brzozowskiego (1878–1911) należy także dołączyć teorię studiów postkolonialnych. Artykuł prezentuje argumenty wskazujące na to, iż kontekst studiów postkolonialnych jest właściwy dla interpretacji kulturoznawczych i krytycznoliterackich esejów oraz powieści Brzozowskiego, czołowego przedstawiciela polskiego modernizmu. Twórczość jego przypada na przełomowy okres wyzwalania się Polski spod zaborów w przededniu odzyskania niepodległości. Brzozowski w swoich utworach zarysował perspektywę konieczności modernizacji kultury polskiej i przejścia życia społecznego z zacofanej fazy XIX-wiecznego kolonializmu do współczesności. Dlatego kategorie i pojęcia teorii studiów postkolonialnych wydają się niezbędnym składnikiem analiz i interpretacji całości twórczości pisarza.

EN

The subject of the article is an innovative thesis that the theory of postcolonial studies should be included into the range of comments on the works of the famous critic: Stanisław Brzozowski (1878–1911). The article presents the arguments which indicate that the context of postcolonial studies is appropriate for interpretation cultural and literal essays as well as novels of Brzozowski – the outstanding representative of Polish modernism. He used to write in the critical period in which Poland was freeing itself from annexation. Brzozowski insisted on necessity of modernization of Polish culture and Polish social life. That is why the notion of postcolonial studies seems to be crucial in analyses and interpretations of Brzozowski’s work.

Keywords

PL

twórczość Stanisława Brzozowskiego; polski modernizm; krytyka literacka; postkolonialna teoria i krytyka

EN

Stanisław Brzozowski work; Polish modernism; literary criticism; postcolonial theory and critique; Stanisław Brzozowski work; Polish modernism; literary criticism; postcolonial theory and critique

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Porównania
• Year: 2012
• Volume: 11
• Pages: 43-52

Dates

published

2012-12-02

Contributors

author

Krzysztof Krasuski

References

• Nycz Ryszard, Wywoływanie świata. Zadania krytyki i sztuki w pisarstwie filozoficznym Stanisława Brzozowskiego, w: idem, Język modernizmu. Prolegomena historycznoliterackie. Wrocław 1997, s. 147.
• ---
• Kozicka Dorota, „Umysł w stanie nieustannego tworzenia”. O krytyce Stanisława Brzozowskiego jako akcie performatywnym. „Teksty Drugie” 2011, nr 5.
• ---
• Cywiński Bohdan, Rodowody niepokornych, Warszawa, świat książki 2010, s. 357.
• ---
• Cywiński Bohdan, Narodowe i ludzkie w myśli Stanisława Brzozowskiego, w: Wokół myśli Stanisława Brzozowskiego. Red. A. Walicki, R. Zimand. Kraków 1974, s. 257–276.
• ---
• Skórczewski Dariusz, Dlaczego Polska powinna się upomnieć o swoją postkolonialność, „Znak” 2007, nr 9
• ---
• Studia postkolonialne nad kulturą i cywilizacją polską. Red. K. Stępnik, D. Trześniowski. Lublin, Wydawnictwo UMCS 2010.
• ---
• Wyka Marta, Czytanie Brzozowskiego. Kraków, Universitas 2012.
• ---
• Spivak Gayatri Chakravorty, Strategie postkolonialne. Red. S. Harasym. Warszawa, Krytyka Polityczna 2011.
• ---
• Loomba Ania, Kolonializm / poskolonializm. Przeł. N. Bloch. Poznań, Wydawnictwo Poznańskie 2011.
• ---
• Gandhi Leela, Teoria postkolonialna. Wprowadzenie krytyczne. Przeł. J. Serwański. Poznań, Wydawnictwo Poznańskie 2008, s. 129.
• ---
• Bakuła Bogusław, Kolonialne i postkolonialne aspekty polskiego dyskursu kresoznawczego (zarys), „Teksty Drugie” 2006, nr 6.
• ---
• Dąbrowski Mieczysław, Kresy w perspektywie krytyki postkolonialnej, w: idem, Komparatystyka dyskursu / Dyskurs komparatystyki. Warszawa, Elipsa 2009.
• ---
• Bachmann-Medick Doris, Cultural turns. Nowe kierunki w naukach o kulturze. Przeł. K. Krzemieniowa. Warszawa, Oficyna Naukowa 2012, s. 215
• ---
• Thompson Ewa, Sarmatyzm i postkolonializm. „Europa” 2006, nr 46.
• ---
• Paczoska Ewa, Z perspektywy „obcego”. Stłumienia kultury polskiej według Stanisława Brzozowskiego, w: eadem, Prawdziwy koniec XIX wieku. Śladami nowoczesności. Warszawa,PIW 2010.
• ---
• Burek Tomasz, Niewybaczalne sentymenty. Warszawa, Wydawnictwo Iskry 2011, s. 20.
• ---
• Zengel Ryszard, Przed renesansem Brzozowskiego, w: idem, Mit przygody i inne szkice literackie. Wybór i wstęp T. Burek. Warszawa, Czytelnik 1970, s. 103.
• ---
• Brzozowski Stanisław, Legenda Młodej Polski. Studia o strukturze duszy kulturalnej. Lwów 1910, s. 266–267.
• ---
• Chlebowski Bronisław, Spuścizna Brzozowskiego, w: idem, Od Kochanowskiego do Brzozowskiego. Wybór i wstęp A. Biernacki. Warszawa–Kraków, PWN 1979, s. 532.
• ---
• Sławek Tadeusz, „Post-modernizm” a re-wizja współczesności. Kilka uwag o Stanisława Brzozowskiego krytyce modernizmu, w: Postmodernizm w literaturze i kulturze krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Red. H. Janaszek-Ivaničková, D. Fokkema. Katowice, Wydawnictwo „Śląsk” 1995, s. 38.
• ---
• Bielik-Robson Agata, Syndrom romantyczny. Stanisław Brzozowski i rewizja romantyzmu, w: eadem, Romantyzm, niedokończony projekt. Eseje. Kraków, Universitas 2008, s. 79.
• ---
• Burek Tadeusz, Arcydzieło niedokończone. „Twórczość” 1966, nr 6.
• ---
• Irzykowski Karol, Dwie rewolucje, w: idem, Czyn i słowo. Kraków, Wydawnictwo Literackie 1980, s. 216–217.
• ---
• Wyka Marta, O niektórych terminach krytycznych „Legendy Młodej Polski”, w: Prace ofiarowane Henrykowi Markiewiczowi. Red. T. Walas. Kraków, Wydawnictwo Literackie 1984.

Identifiers

DOI

10.14746/p.2012.11.11173