"Kto ty jesteś? Polak mały…” Transformacja znaczenia pojęć: „obcy”, „ojczyzna” w prozie polskiej po roku 1989.

• Authors: Hanna Gosk

Title variants

EN

„KTO TY JESTEŚ? POLAK MAŁY...” CHANGE IN THE MEANING OF THE CONCEPTS OF „THE OTHER” AND „THE MOTHERLAND” IN THE POLISH POST-1989 PROSE

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł rozważa przykłady polskiej prozy po roku 1989, ukazujące skutki długotrwałej kondycji subalterna, które dochodzą do głosu w (niesymetrycznych, bo aktywizujących podmioty nierównoprawne) relacjach z Obcym. Mówi o konstrukcyjnej formie fantazmatu ojczyzny (tego, co najbardziej „swoje”) i jego selektywnym charakterze. Formułuje tezę, że problemem polskiej spetryfikowanej narracji dominującej z Ojczyzną w centrum uwagi i tożsamością podmiotu budowaną z uwzględnieniem specyficznego stosunku do Obcych jest to, iż nie chce ona przyznać, że kulturowe autorytety dyktuje teraźniejszość, a nie przeszłość i że odbywa się między nimi ciągły ruch wymiany znaczeń – zapominania i zapamiętywania.

EN

The article considers examples of the post-1989 Polish prose exposing the results of a long-term subaltern condition. These results get activated in relations with the Other. They are asymmetrical because they concern unequal subjects. The article posits that the phantasm of the motherland (that which is the most ‘self’) has a constructing form and selective character. It poses the thesis that the problem of the Polish petrified dominant narration with the motherland at the center of attention and subject identity marked with a specific relation to the Other is that it does not want to admit that cultural authority is created by the present time and not the past. There is a constant interchange in meaning – from forgetting to remembering and back – that takes place between them.

Keywords

PL

Inny; ojczyzna; tożsamość podmiotowa; polska proza po 1989; pamiętanie/zapominanie

EN

the Other; motherland; subject identity; Polish post-1989 prose; forgetting/remembering; the Other; motherland; subject identity; Polish post-1989 prose; forgetting/remembering

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Porównania
• Year: 2013
• Volume: 13
• Pages: 107-115

Dates

published

2013-12-02

Contributors

author

Hanna Gosk

• Uniwersytet Warszawski

References

• Bełza Władysław, Katechizm polskiego dziecka (incipit), http://pl.wikisource.org/wiki/Katechizm_pol skiego_dziecka (dostęp: 3.01.13)
• ---
• Gosk Hanna, Opowieści „skolonizowanego/kolonizatora”. W kręgu studiów postzależnościowych nad literaturą polską XX i XXI wieku. Kraków, Universitas 2010.
• ---
• Gosk Hanna, Fantazmat i fetysz ojczyzny w najnowszej prozie polskiej. W: Fantazmaty i fetysze w literaturze XX (i XXI) wieku. Red. J. Wierzejska, T. Wójcik, A. Zieniewicz. Warszawa, Elipsa 2011.
• ---
• Stachowicz Krzysztof, Fenomenologia a dialog, http://www.tezeusz.pl/cms/tz/index.php?id=2167 (dostęp 19.01.13).
• ---
• Jacyno Małgorzata, Iluzje codzienności. O teorii socjologicznej Pierre’a Bourdieu. Warszawa, IFiS PAN 1997, s. 49.
• ---
• Bourdieu Pierre, Zmysł praktyczny. Przeł. M. Falski. Kraków, Wydawnictwo UJ 2008, s. 76
• ---
• Masłowska Dorota, Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną. Warszawa, Lampa i Iskra Boża 2002.
• ---
• Karpowicz Ignacy, Niehalo. Wołowiec, Czarne 2006.
• ---
• Bieńkowski Dawid, Biało-czerwony. Warszawa, W.A.B. 2007.
• ---
• Umińska-Keff Bożena, Utwór o Matce i Ojczyźnie. Kraków, Ha!art 2008.
• ---
• Chutnik Sylwia, Dzidzia. Warszawa, świat książki 2010.
• ---
• Bhabha Homi, Location of the Culture, Routledge, London 1994, s. 37.
• ---
• Bhabha Homi, Miejsca kultury. Przeł. T. Dobrogoszcz. Kraków, WUJ 2010.
• ---
• Bhabha Homi, DessemiNacja. Czas, narracja i marginesy współczesnego narodu. Przeł. T. Dobrogoszcz, „Literatura na Świecie” 2008 nr 1–2, s. 203–204.

Identifiers

DOI

10.14746/p.2013.13.10982