Hüzün – melancholia turecka w Stambule Orhana Pamuka

• Authors: Katarzyna Szalewska

Title variants

EN

HÜZÜN – TURKISH MELANCHOLY IN ORHAN PAMUK’S STAMBUL

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Prezentowany artykuł jest refleksją nad fabularyzowanym esejem Orhana Pamuka Stambuł. Wspomnienia i miasto, analizowanym w kontekście całokształtu twórczości tureckiego noblisty. Wszystkie powieści Pamuka konsekwentnie utrzymane są w nastroju nostalgii za przeszłością, poszukiwania tajemnicy, a ich równoważnym bohaterem jest przestrzeń Stambułu. W omawianym eseju sam autor definiuje melancholię, do której wciąż dyskursywnie powraca, jako hüzün – szczególny rodzaj smutku właściwy dla tureckiej kultury. Celem powyższego artykułu staje się więc próba opisu tego zjawiska z wykorzystaniem ujęcia komparatystycznego, refleksji nad doświadczaniem przeszłości we współczesnej kulturze historycznej, a także narzędzi geografii humanistycznej. Hüzün jawi się wówczas jako rodzaj melancholii miejsca, ale również szczególna forma pisma melancholijnego.

EN

The article is a reflection on the fictionalized essay Istanbul: Memories and the City by Orhan Pamuk, which is analyzed here in the context of the entire works of the Turkish Nobel Prize winner. All Pamuk’s novel are consistently maintained in the mood of nostalgia for the past, searching for the mystery, and their protagonist is the space of Istanbul. In this essay, the author defines the melancholy, to which he discursievely continually returns, as hüzün as a special kind of sadness appropriate for the Turkish culture. The purpose of this article is therefore to describe this phenomenon using comparative recognition, reflection on the experience of the past in contemporary historical culture, and also tools of humanistic geography. Hüzün then appears as a kind of melancholy of a place, but also as a special form of melancholic writing.

Keywords

PL

estetyka melancholijna; miasto w literaturze; miasto i historia; eseistyka Pamuka; literatura i historia; literatura turecka

EN

melancholic aesthetics; a city in the literature; the city and the history; Pamuk’s essay writing; literature and history; Turkish literature; melancholic aesthetics; a city in the literature; the city and the history; Pamuk’s essay writing; literature and history; Turkish literature

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Porównania
• Year: 2014
• Volume: 15
• Pages: 311-322

Dates

published

2014-12-02

Contributors

author

Katarzyna Szalewska

References

• Pamuk Orhan, Stambuł. Wspomnienia i miasto. Przeł. A. Polak. Kraków, Wydawnictwo Literackie 2008, s. 135.
• ---
• Mitarski Jan, Z dziejów melancholii. W: A. Kępiński, Melancholia. Warszawa, Muza 1974, s. 317–318.
• ---
• Textures of Places: Exploring Humanist Geographies. Ed. P. C. Adams, S. Hoelscher, K. E. Till. Minneapolis 2011, s. XIII.
• ---
• Key Texts in Human Geography. Ed. G. Valentine, R. Kitchin, P. Hubbard. London 2008.
• ---
• The Dictionary of Human Geography. Ed. R. J. Johnston. London 2009.
• ---
• The Cultural Geography Reader. Ed. T. S. Oakes, P. L. Price. New York 2008.
• ---
• Barthes Roland, Światło obrazu. Uwagi o fotografii. Przeł. J. Trznadel. Warszawa, Aletheia 1996.
• ---
• Rouillé Andre, Fotografia. Między dokumentem a sztuką współczesną. Przeł. O. Hedemann. Kraków, Universitas 2007.
• ---
• Sikora Sławomir, Fotografia. Między dokumentem a symbolem. Izabelin, świat literacki 2004.
• ---
• Pamuk Orhan, Muzeum niewinności. Przeł. A. Akbike Sulimowicz. Kraków, Wydawnictwo Literackie 2010, s. 698–699.
• ---
• Gumbrecht Hans Ulrich, In 1926. Living at the Edge of Time. Cambridge – London 1997.
• ---
• Gumbrecht Hans Ulrcih, Gdy przestaliśmy uczyć się od historii. Przeł. M. Zapędowska. W: E. Domańska (red.), Pamięć, etyka i historia. Anglo-amerykańska teoria historiografii lat dziewięćdziesiątych (Antologia przekładów). Poznań, Wydawnictwo Poznańskie 2006, s. 197–198.
• ---
• Almond Ian, Islam and Melancholy in Orhan Pamuk’s The Black Book. W: Idem, The New Orientalists: Postmodern Representations of Islam from Foucault to Baudrillard. London – New York 2007, s. 110–128.
• ---
• Freud Zygmunt, Żałoba a melancholia. Przeł. B. Kocowska. W: K. Pospiszyl, Zygmunt Freud: człowiek i dzieło. Wrocław 1991.
• ---
• Said Edward, Orientalizm. Przeł. W. Kalinowski. Wstęp Z. Żygulski. Warszawa 1991.
• ---
• Drouart Michele, Theories as Fictions in the Arabo-Islamic Cultural Context: postcolonialism and ‘post-Orientalism’. „Span” 1993, Vol. 36, no. 1.
• ---
• Almond Ian, Borges and the post-Orientalism: Images of Islam from the Edge of the West. „Modern Fiction Studies” 2004, Vol. 50, no. 2.
• ---
• Simmel Georg, Ruina. Próba estetyczna. W: Idem, Most i drzwi. Wybór esejów. Przeł. M. Łukasiewicz. Warszawa, Oficyna Naukowa 2006, s. 175.
• ---
• Pisanie miasta – czytanie miasta. Red. A. Zeidler-Janiszewska. Poznań, Fundacja Humaniora 1997.
• ---
• Rybicka Elżbieta, Pamięć i miasto. Palimpsest vs. pole walki. „Teksty Drugie” 2011, nr 5.
• ---
• Bojarska Katarzyna, Historia Zagłady i literatura (nie)piękna. „Tworki” Marka Bieńczyka w kontekście kultury posttraumatycznej. „Pamiętnik Literacki” 2008, nr 2, s. 92.
• ---
• LaCapra Dominick, Trauma, Absence, Loss. W: idem, Writing History, Writing Trauma. Baltimore – London 2001.
• ---
• Toporow Władimir Nikołajewicz, Miasto i mit. Wyb., przeł. i wstępem opatrzył B. Żyłko. Gdańsk, Słowo/obraz terytoria 2000, s. 50.
• ---
• Caillois Roger, Paryż, mit współczesny. W: idem, Odpowiedzialność i styl. Eseje. Wyb. M. Żurowski, Przeł. K. Dolatowska. Warszawa, PIW 1967.
• ---
• Pamuk Orhan, Czarna księga. Przeł. A. Akbike Sulimowicz. Kraków, Wydawnictwo Literackie 2011, s. 226–227.

Identifiers

DOI

10.14746/p.2014.15.10920