Mitologizowanie toposu uczty w powieściach Castle Rackrent M. Edgeworth i Pan Chalawski H. Kwitki-Osnowjanenki

• Authors: Denis Czyk

Title variants

EN

MYTHOLOGISING THE TOPOS OF THE BANQUET IN “CASTLE RACKRENT” BY MARIA EDGEWORTH AND “PAN CHALAWSKI” BY GRIGORYI KVITKA-OSNOWYANENKO

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule przeprowadzono porównawczą analizę toposu uczty w powieści ukraińskiego pisarza G. Kvitki-Osnowianenki Pan Chalawski (1839) oraz utworu irlandzkiej pisarki M. Edgeworth Castle Reckrent (1800). Obie powieści przedstawiają system społeczny i stan świadomości szlachty w wieku XIX, której styl życia, oparty na ucztowaniu, zabawie oraz innych skarnawalizowanych rytuałach, odchodzi w zapomnienie. Utwory pisarzy zawierają obrazy konfrontacji starych, dobrych czasów ze współczesną, dekadencką i odartą z dawnej wspaniałości formą rytuału zdegradowanego. Zdegradowany rytuał, choć oddaje społeczną strukturę i dawne zależności międzystanowe, jednak przedstawia je w formie prześmiewczej, krytycznej. Topos uczty i zabawy pełni rolę demaskatorską wobec trudnej ukraińskiej oraz irlandzkiej rzeczywistości społeczno-politycznej.

EN

The article offers a comparative analysis of the topos of banquet in the novel by the Ukrainian writer Kvitka-Osnovyanenko Pan Chalawski (1839) and the Irish writer Maria Edgeworth Castle Reckrent (1800). Both novels present the social system and the degree of the nobility’s awareness in the 19th century whose lifestyle based on parties, fun and other carnivalesque rituals, is fading away. The works present a confrontation of good old times with the contemporary, decadent and de-void of former grandeur form of degraded ritual. The degraded ritual still illustrates the former social structure and inter-class relations though in a mocking and critical way. The topos of the banquet and fun unveils the difficult Ukrainian and Irish socio-political reality.

Keywords

PL

sympozjon; uczta; rytuał; libacja; ukraińska kuchnia; irlandzka kuchnia; alkohol w rytuałach i w literaturze; Hryhorij Kwitka-Osnowianenko; Maria Edgewort

EN

symposium; banquet; ritual; libation; Ukrainian cuisine; Irish cuisine; alcohol in rituals and literature; Grigoriy Kvitka-Osnovyanenko; Maria Edgeworth; symposium; banquet; ritual; libation; Ukrainian cuisine; Irish cuisine; alcohol in rituals and literature; Grigoriy Kvitka-Osnovyanenko; Maria Edgeworth

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Porównania
• Year: 2015
• Volume: 17
• Pages: 215-224

Dates

published

2015-11-03

Contributors

author

Denis Czyk

• Krzemieniecki Obwodowy Humanistyczno-Pedagogiczny Instytut im. Tarasa Szewczenki

References

• Babych N. D. „Sredstva voploshcheniya avtorskoho zamysla v romane H. Kvitki-Osnovyanenko «Pan Khalyavskiy»”.Voprosy russkoy literatury. Lvov, 2 (54) (1989).
• ---
• Bakhtin Mikhail M. Tvorchestvo Fransua Rable i narodnaya kultura srednevekovya i Renessansa (1965). W: Sobranie sochineniy. Moskva 1997-2012. Vol. 4 (2). Moskva, 2010.
• ---
• Bayburin A. K. Ritual v tradytsionnoy kulture. Strukturno-semantycheskiy analiz vostochnoslavyanskykh obryadov. Sankt-Peterburg, 1993.
• ---
• Canetti Elias. Masa i vlada. Per. O. Lohvynenko. Kyiv, 2001.
• ---
• Chyk Denis. „«Svit navpaky»: poetyka karnavalizovanoyi romanistyky H. Kvitky-Osnovyanenka”. Literatura. Folklor. Problemy poetyky. Red. H. F. Semenyuk. Kyiv, 33 (2009). Vol. 2. Edgeworth, M. Castle Rackrent. Indianapolis-Cambridge, 2007.
• ---
• Freud Zygmunt. „Totem i tabu (Nekotorye sootvetstviya v dushevnoy zhyzny dikarey i nevrotikov) (1912-1913)”. Per. M. V. Vulf, N. A. Kamayev. W: Freyd, Zygmunt. Sobranie sochyneniy [V 10 t.]. Red. Ye. S. Kalmykova, M. B. Ahracheva. Moskva, 2003-2008. Vol. 9: Voprosy obshchestva. Proiskhozhdenye relihiy, 2008.
• ---
• Freydenberh O. M. Poеtyka syuzheta i zhanra. Moskva, 1997.
• ---
• Grot Ya. Spornye voprosy russkoho pravopisaniya ot Petra Velikoho donyne. Filolohicheskoe razyskaniye Ya. Hrota. Sankt-Peterburg, 1873.
• ---
• Ivanov Vyacheslav. Dionis i pradionisiystvo. Sankt-Peterburg, 1994.
• ---
• Kitaygorodskaya M. V. „Produkty pitaniya kak sotsiokulturnye znaki”. W: Yazyk. Lichnost. Tekst: sbornik statey k 70-letiyu T. M. Nykolaevoy. Red. V. N. Toporov. Moskva, 2005.
• ---
• Kvitka-Osnovyanenko Hryhoriy F. „Pan Khalyavskyy”. Zibranie tvoriv u 7 t. Red. P. V. Fedchenko. Kyiv, 1978-1981. Vol. 4: Prozovi tvory. 1979.
• ---
• Kwitka-Osnowianenko Grigorij. Pan Chalawski. Tłum. Jerzy Brzęczkowski. Warszawa: Czytelnik 1959.
• ---
• Limborskiy I. V. Tvorchist Hryhoriya Kvitky-Osnovyanenka: Geneza khudozhnoyi svidomosti, yevropeyskyy kontekst, poetyka. Cherkasy, 2007.
• ---
• Masliy Y. A. „Masterstvo izobrazheniya povsednevnoy zhizni provintsialnoho dvoryanstva v tvorchestve H. F. Kvitki-Osnovyanenko i N. V. Gogolya”, Filologycheskye nauky. Voprosy teoriy y praktyky 1 (2012).
• ---
• Petrova M. S. “Makrobiy Feodosiy i eho Saturnalii”. W: Makrobiy Feodosiy. Per. V. T. Zhurevich. Red. M. S. Petrova. Moskva, 2013.
• ---
• Pokhlebkin V. V. Iz istorii russkoy kulinarnoy kultury. Moskva, 2009.
• ---
• Popenskov A. S. „K obrazu mira v srednevekovoy irlandskoy literature”. Odyssey. Chelovek v istoriy 1999.
• ---
• Sedakova O. A. Poetika obryada. Pohrebalnaya obryadnost vostochnykh i yuzhnykh slavyan. Moskva, 2004.
• ---
• Shyvelbush V. Smaky rayu: Sotsiyalna istoriya pryanoshchiv, zbudnykiv ta durmaniv. Per. Yu. Prohasko. Kyiv, 2007.
• ---
• Strelnikova Y. P. “Satiriko-bytovoy roman. Petroniy”. Antichnyi roman. Red. M. Hrabar-Passek. Moskva, 1969.
• ---
• Strelnikova Y. P. „Topika pira v rymskoy satire”. W: Strelnikova Y. P. Poеtika drevnerymskoy literatury: Zhanry i stil. Red. M. L. Gasparov. Moskva, 1989.
• ---
• Toporov Vyacheslav N. “O rituale. Vvedenye v problematiku”. W: V. N. Toporov. Arkhaicheskyy ritual v folklornykh i ranneliteraturnykh pamyatnykakh. Moskva, 1988.

Identifiers

DOI

10.14746/p.2015.17.10727