Filozofia kabały żydowskiej jako podstawa warstwy fabularnej w dramacie Szymona An-skiego Na pograniczu dwóch światów. Dybuk

• Authors: Katarzyna Kornacka

Title variants

EN

THE KABBALAH PHILOSOPHY AS THE CORE OF THE PLOT DIMENSION IN S. AN-SKY’S DRAMA “BETWEEN TWO WORLDS (THE DYBBUK)”

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Niniejszy artykuł stanowi próbę filozoficznej interpretacji tekstu sztuki Dybuk autorstwa S. An-skiego (S. Z. Rapoporta) oraz odszukania właściwej genezy dramatu, w którym kluczową rolę pełni myśl żydowskiej kabały, przekształconej w XVIII stuleciu przez twórców chasydyzmu. Podsta-wą warstwy fabularnej dzieła An-skiego jest bowiem luriański mit teozoficzno- teurgiczny, jak również kabalistyczne założenia epistemologiczne, związane z przekonaniem o istnieniu i moż-liwości poznawania rzeczywistości w jej wielu wymiarach. Wnioski wypływające przeprowa-dzonej analizy pozwalają określić sztukę An-skiego jako dramat filozoficzny, którego poprawne rozumienie nie jest możliwe, w oderwaniu od założeń wypracowanych przez wielowiekową tradycję żydowskiego mistycyzmu.

EN

The article presented above is an attempt to philosophically re-interpret a famous play Dybbuk of S. An-sky (S. Z. Rapoport), by searching the drama’s real origins: the thought of the Jewish Kabbalah, reborn on Polish lands in the 18th century thanks to the founders of Hassidism. The Lurianic theosophy and theurgy, as well as the Kabbalistic epistemological assumptions – connected with the possibility of perceiv-ing reality in its different dimensions – form, as it seems, the basis of the play’s plot. There can also easily be found in Ansky’s drama many other Kabbalistic doctrines and legends, for exam-ple, the belief both in the soul transgression and the divine origin of evil, gematria, magical ritu-als (the practical Kabbalah). On the other hand, the structural dominant of Rapoport’s text is an exclusively Hassidic concept of a dybbuk, i. e. the soul of a dead person, who exists ‘between worlds’, in another person’s body. In the article, the connection between the Kabbalistic thought and the philosophy of Plato and that of Neoplatonist thinkers is also demonstrated. The analysis’ conclusion allows to define An-sky’s play as a philosophical drama, which cannot be understood at all, if one does not know the doctrines elaborated by the Jewish mystics during centuries.

Keywords

PL

„Dybuk” S. An-skiego; dramat żydowski; kabała; chasydyzm; żydowska myśl mistyczna; fenomen dybuka

EN

“Dybbuk” by S. An-sky; Jewish drama; Jewish kabbalah; Hasidism; Jewish mystical thought; dybbuk’s phenomenon; “Dybbuk” by S. An-sky; Jewish drama; Jewish kabbalah; Hasidism; Jewish mystical thought; dybbuk’s phenomenon

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Porównania
• Year: 2015
• Volume: 17
• Pages: 197-213

Dates

published

2015-12-02

Contributors

author

Katarzyna Kornacka

Identifiers

DOI

10.14746/p.2015.17.10760