Kyōgen, japońska komedia szalonych słów i komedia dell’arte

• Authors: Anna Zalewska

Title variants

EN

KYŌGEN, THE JAPANESE COMEDY OF CRAZY WORDS AND DELL’ARTE COMEDY.

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Japońska farsa kyōgen kształtowała się w ścisłym związku z teatrem nō i początkowo była formą w dużym stopniu improwizowaną; później teksty sztuk zaczęto ustalać i spisywać w ich pełnym brzmieniu. Artykuł przedstawia język sztuk kyōgen, ich stałe elementy, takie jak przedstawienie się na początku, sposoby reagowania na słowa drugiego aktora, i powtarzające się w wielu tekstach stałe zdania lub frazy. Do XIX wieku teatr japoński rozwijał się bez kontaktu z teatrem europejskim, można jednak dostrzec pewne zbieżności pomiędzy farsą kyōgen a włoską commedia dell’arte, dlatego też formy te zostały skonfrontowane i wyliczone zostały podobieństwa i różnice.

EN

Kyōgen, a form of Japanese comic theater, was created and developed alongside Noh theater and in the beginnings it was mostly improvised on stage. Later, the actors started to write down whole texts of kyōgen pieces. In this article the language of kyōgen drama is discussed, especially some of the frequently used elements, like the phrases used by the main character to introduce himself in the beginning, phrases used as a reaction to the words of other actors or phrases and even full sentences repeatedly used in many dramas in certain situations. Although until the 19TH century Japanese theater was functioning without any contact with European theater, some resemblances can be noticed between kyōgen and Italian commedia dell’arte. These resemblances and differences are also discussed in the article.

Keywords

PL

kyōgen; teatr japoński; komedia; farsa; commedia dell’arte; teatr włoski

EN

kyōgen; Japanese theatre; comedy; farce; commedia dell’arte; Italian theatre; kyōgen; Japanese theatre; comedy; farce; commedia dell’arte; Italian theatre

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Porównania
• Year: 2016
• Volume: 18
• Pages: 219-238

Dates

published

2016-12-01

Contributors

author

Anna Zalewska

• Uniwersytet Warszawski

References

• Gordon Andrew. Nowożytna historia Japoniii. Warszawa: PIW, 2010.
• Keene Donald. Seeds in the Heart. Japanese Literature from Earliest Times to the Late Sixteenth Century. New York: Columbia University Press, 1995.
• Koyama Hiroshi, red. Kyōgen shū (Zbiór sztuk kyōgen). Tom 1. Tōkyō: Iwanami Shoten, 1960.
• Koyama Hiroshi, red. Kyōgen shū (Zbiór sztuk kyōgen). Tom 2. Tōkyō: Iwanami Shoten, 1961. Mutsugorō. Sapporo: Sapporo Terebi Hōsō, 2004.
• Nakamura Hajime. Bukkyōgo daijiten (Wielki słownik terminów buddyjskich). Tōkyō: Tōkyō Shoseki, 1987.
• Nicoll Allardyce. W świecie Arlekina. Studium o komedii dell’arte. Warszawa: PIW, 1967.
• Nihon Koten Bungaku Henshū Iinkai, red. Nihon koten bungaku daijiten (Słownik klasycznej literatury japońskiej). Tom 1. Tōkyō: Iwanami Shoten, 1984.
• Omote Akira, red. Zeami, Zenchiku. Tōkyō: Iwanami Shoten, 1974.
• Sasano Ken, red. Nō kyōgen. Tom 1. Tōkyō: Iwanami Shoten, 1956.
• Surma-Gawłowska Monika, Miszalska Jadwiga. Historia teatru i dramatu włoskiego od XIII do XVIII wieku. Tom 1. Kraków: Universitas, 2008.
• Suwa Haruo, Sugai Yukio, red. Kōza Nihon no engeki 3. Chūsei no engeki (Kurs historii teatru japońskiego 3. Teatr średniowieczny). Tōkyō: Benseisha, 1998.
• Takada Kazafumi. „Konmedia derrarute to kyōgen – tōzai no warai no kōryū” (Commedia dell’arte i kyōgen – porozumienie poprzez śmiech między Wschodem a Zachodem). Shizuoka Bunka Geijutsu Daigaku Kenkyū Kiyō 1 (2000).
• Watanabe Tsunaya, red. Shasekishū (Zbiór piasku i kamyków). Tōkyō: Iwanami Shoten, 1966.
• Żeromska Estera. Japoński teatr klasyczny. Korzenie i metamorfozy. T. 1 – Nō, kyōgen. Warszawa: Trio, 2010.

Identifiers

DOI

10.14746/p.2016.18.10595