MARTIN HEIDEGGER I FENOMENOLOGICZNO- -HERMENEUTYCZNE POJĘCIE DYSKURSU

• Authors: Michał Januszkiewicz

Title variants

EN

MARTIN HEIDEGGER AND THE PHENOMENOLOGICAL-HERMENEUTIC NOTION OF DISCOURSE

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł stanowi próbę analizy i interpretacji dyskursu fenomenologiczno-hermeneutycznego w ujęciu Martina Heideggera oraz sposobu rozumienia dyskursu przez wspomnianego filozofa (to dwie niezależne kwestie). Wybór tematyki nie jest arbitralny. Przeciwnie, chodzi o to, aby pokazać, że Heideggerowskie ujęcie dyskursu zasługuje na uwagę (nie mniej niż spopularyzowane, by nie powiedzieć wręcz skonwencjonalizowane, ujęcie Michela Foucaulta). W Prolegomena zur Geschichte des Zeitbegriffs wyróżnia filozof cztery zasadnicze momenty strukturalne dyskursu. Są to kolejno: 1) to, o czym się mówi; 2) to, co powiedziane jako takie (dyskursywne co); 3) komunikacja; 4) wyjawianie/odkrytość. Kwestie te zostaną szczegółowo omówione w artykule. Pojęcie dyskursu nie jest neutralne, ale zawsze formułowane na gruncie jakiegoś dyskursu, a więc pewnego sposobu widzenia świata czy badanych problemów. Dlatego należy scharakteryzować wstępnie ów dyskurs jako sposób myślenia (część pierwsza szkicu), by dopiero następnie przyjrzeć się uważniej Heideggerowskiej koncepcji dyskursu (w części drugiej). Oba te zagadnienia wydają się bardzo ważne, bo: 1) problem dyskursu fenomenologiczno-hermeneutycznego wydaje się stosunkowo jeszcze mało znany (w potocznej świadomości zazwyczaj radykalnie oddziela się fenomenologię i hermeneutykę); 2) Heideggerowska koncepcja dyskursu również domaga się szerszego przedstawienia.

EN

The article presents an analysis and an interpretation of the phenomenological-hermeneutic discourse based on Martin Heidegger’s idea and understanding of discourse (these are two separate notions). The choice of the topic is not arbitrary. The point is to show that Heidegger’s notion of discourse is also worth applying (and not only the popularised and almost conventionalised notion of Michel Foucault). The philosopher differentiates between four main structural moments of discourse in Prolegomena zur Geschichte des Zeitbegriffs. These are: 1) the about-which talked over; 2) the said as such (discursive what); 3) communication; 4) manifestation. These issues are discussed in the paper in detail. The notion of discourse is not neutral but is always formulated on the basis of some discourse that is a certain way of understanding the world and the problem under analysis. That is why discourse will first be characterised as a way of thinking (the first part of the paper) and only then will Heidegger’s concept of discourse be approached (in the second part). Both issues seem important because: 1) the issue of the phenomenological-hermeneutic discourse seems relatively unknown (laymen’s approach is to radically differentiate between phenomenology and hermeneutics); 2) Heidegger’s concept of discourse deserves a broader audience.

Keywords

PL

dyskurs; fenomenologia; hermeneutyka; mowa; interpretacja; bycie-w-świecie

EN

discourse; phenomenology; hermeneutics; speech; interpretation; being-in-the-world; discourse; phenomenology; hermeneutics; speech; interpretation; being-in-the-world

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Porównania
• Year: 2017
• Volume: 21
• Issue: 2

Dates

published

2018-08-28

Contributors

author

Michał Januszkiewicz

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Van Dijk, Teun A. Badania nad dyskursem. Tłum. Grzegorz Grochowski. Dyskurs jako struktura i proces. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001. S. 9–44.
• Foucault, Michel. Porządek dyskursu. Tłum. Michał Kozłowski. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2002.
• Gadamer, Hans-Georg. Rozum, słowo, dzieje. Tłum. Małgorzata Łukasiewicz, Krzysztof Michalski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2000.
• Gadamer, Hans-Georg. Język i rozumienie. Tłum. Piotr Dehnel, Barbara Sierocka. Warszawa: Fundacja Aletheia, 2003.
• Heidegger, Martin. Bycie i czas. Tłum. Bogdan Baran. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993.
• Heidegger, Martin. History of the Concept of Time. Transl. Theodore Kisiel. Bloomington: Indiana University Press, 1992a.
• Heidegger, Martin. The Concept of Time. Transl. William McNeill. Oxford: Basil Blackwell, 1992b.
• Husserl, Edmund. Badania logiczne. Tom II/1. Tłum. Janusz Sidorek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000.
• Husserl, Edmund. Filozofia jako ścisła nauka. Tłum. Włodzimierz Galewicz, Warszawa: Drukarnia Reprint, 1992.
• Husserl, Edmund. Idee czystej fenomenologii i fenomenologicznej filozofii. T. 1. Tłum. Danuta Gierulanka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1967.
• Kisiel, Theodore. The Genesis of Heidegger’s “Being and Time”. Berkeley, Los Angeles, London: University of California Press, 1995.
• Moran, Dermot. Introduction to Phenomenology. London and New York: Routledge, 2000.

Identifiers

DOI

10.14746/p.2017.21.13950