PARANOJA I SADYZM INSTYTUCJI. O BIESIADZIE U HRABINY KOTŁUBAJ WITOLDA GOMBROWICZA

• Authors: Błażej Warkocki

Title variants

EN

PARANOIA AND SADISM OF THE INSTITUTION. ON WITOLD GOMBROWICZ´S “BANQUET AT COUNTESS KOTŁUBAJ´S”

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł prezentuje „bliskie czytanie” (close reading) opowiadania Biesiada u hrabiny Kotłubaj Witolda Gombrowicza z jego debiutanckiego tomu Pamiętnik z okresu dojrzewania z 1933 roku. Zasadza się na dwóch na dwóch konceptach teoretycznych: z jednej strony jest to narracja paranoiczna w znaczeniu, jakie nadała temu pojęciu Eve Kosofsky Sedgwick, a z drugiej strony – sadyzm (jako niekomplementarny w stosunku do masochizmu) w znaczeniu Gilles’a Deleuze’a (z eseju Chłód i okrucieństwo). Autor poszukuje subwersji społecznej w tej groteskowej wizji obrazów klas u Gombrowicza i odnajduje ją w sadyzmie instytucji arystokracji, która przesuwa głównego bohatera opowiadania na „pozycję paranoiczną”.

EN

The article offers a close reading of Witold Gombrowicz’s short story Banquet at Countess Kotłubaj’s from his debut collection Memoirs from a Time of Immaturity (later published under the title Bakakaj or Bacacay in the English translation). It is based on two theoretical concepts: on the one hand – a paranoid plot (according to Eve Kosofsky Sedgwick 2014), on the other hand – sadism (as non-complementary to masochism) in the sense of Gilles Deleuze (from his essay Coldness and cruelty). The author is looking for social subversion in the grotesque images of class and finds it in the sadism of the institution of aristocracy which moves the main character into a paranoid position.

Keywords

PL

Gombrowicz; paranoja; masochizm; sadyzm; Deleuze

EN

Gombrowicz; paranoia; masochism; sadism; Deleuze; Gombrowicz; paranoia; masochism; sadism; Deleuze

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Porównania
• Year: 2017
• Volume: 21
• Issue: 2

Dates

published

2018-08-28

Contributors

author

Błażej Warkocki

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Deleuze, Gilles. „Coldness and Cruelty”. Masochism. Gilles Deleuze “Coldness and Cruelty” and Leopold von Sacher Masoch “Venus in Furs”. Przeł. Jean McNeil. Nowy Jork: Zone Books, 1991. S. 9–138.
• Freud, Sigmund. „Psychoanalityczne uwagi o autobiograficznie opisanym przypadku paranoi (dementia paranoides)”. Freud, Sigmund. Charakter a erotyka. Dzieła T. 2. Przeł. Robert Reszke, Dariusz Rogalski. Red. R. Reszke. Warszawa: Wydawnictwo KR, 1996. S. 105–176.
• Głowiński, Michał. Gombrowicz i nadliteratura. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2002.
• Gombrowicz, Witold. „Biesiada u hrabiny Kotłubaj”. Gombrowicz, Witold. Bakakaj i inne opowiadania. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2010. S. 84–113.
• Gombrowicz, Witold. Pamiętnik z okresu dojrzewania. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze „Rój”, 1933.
• Graczyk, Ewa. Przed wybuchem wstrząsnąć. O twórczości Witolda Gombrowicza w okresie międzywojennym. Gdańsk: słowo/obraz /terytoria, 2004.
• Kijowski, Andrzej. „Strategia Gombrowicza”. Gombrowicz i krytycy. Wybór i opracowanie Z. Łapiński. Kraków – Wrocław: Wydawnictwo Literackie, 1984. S. 429–465.
• Schreber, Daniel Paul. Pamiętniki nerwowo chorego wraz z suplementami i aneksem. Przeł. Renata Darda-Staab. Kraków: Libron, 2006.
• Sedgwick, Kosofsky Eve. „Czytanie paranoiczne, czytanie reparacyjne, albo: masz paranoję i pewnie myślisz, że ten tekst jest o tobie”. Przeł. Magda Szcześniak. Widok. Teorie i praktyki kultury wizualnej 5 (2014). S. 1–36.

Identifiers

DOI

10.14746/p.2017.21.13975