CZTERY PRZEKŁADY WIERSZA VIRTUE GEORGE’A HERBERTA NA JĘZYK POLSKI. ANALIZA PORÓWNAWCZA

• Authors: Michał Banaszak

Title variants

EN

comparative literature; literary translations; poetry; metaphysical poets; George Herbert

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Wiersz Virtue George’a Herberta – jednego z angielskich poetów metafizycznych XVII wieku – stawia przed tłumaczem liczne wyzwania, zwłaszcza formalne. Autor artykułu podejmuje się analizy czterech przekładów tego utworu na język polski, powstałych w XX lub XXI wieku – autorstwa Jerzego Pietrkiewicza, Jerzego S. Sity, Stanisława Barańczaka i Macieja Frońskiego. Wskazuje przekształcenia dokonane przez tłumaczy w stosunku do oryginału, próbuje określić ich wybrane przyczyny i konsekwencje. Bierze pod uwagę takie czynniki jak osobowość twórcza tłumaczy, obrane przez nich cele i strategie translatorskie. Wyniki tych analiz pozwalają ocenić, jak wyżej wymienione czynniki wpłynęły na ostateczne przedstawienie Cnoty polskojęzycznemu czytelnikowi.

EN

The poem Virtue by the metaphysical poet George Herbert is a challenge for its translators, especially in formal terms. The author of the article analyses four translations of this work into Polish, made in the 20th or 21st century – by Jerzy Pietrkiewicz, Jerzy S. Sito, Stanisław Barańczak and Maciej Froński. He enumerates the transformations made in relation to the original, determines their reasons and consequences, taking under consideration such factors as the translators’ creative personality, their aims and applied strategies. The results of these analyses allow to evaluate how these factors influenced the final depiction of Virtue available to Polish-language readers.

Keywords

PL

komparatystyka; przekład literacki; poezja; poeci metafizyczni; George Herbert

EN

comparative literature; literary translations; poetry; metaphysical poets; George Herbert; comparative literature; literary translations; poetry; metaphysical poets; George Herbert

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Porównania
• Year: 2018
• Volume: 22
• Issue: 1
• Pages: 249-266

Dates

published

2019-03-12

Contributors

author

Michał Banaszak

• Uniwersytet Zielonogórski

References

• Literatura podmiotu:
• Antologia angielskiej poezji metafizycznej XVII stulecia. Wybór, wstęp i oprac. S. Barańczak. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1982.
• Donne, John. Medytacje. Alembik Śmierci. Przekład i wstęp Piotr Plichta. Katowice: Stowarzyszenie Inicjatyw Wydawniczych, 2014.
• Herbert, George. Virtue. The Norton Anthology of English Literature. T. 1. Red. M. H. Abrams. New York, London: W. W. Norton & Company, 2000. S. 1604.
• Herbert, George. Cnota. Przeł. Jerzy Pietrkiewicz. Antologia liryki angielskiej (1300-1950). Londyn: Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas”, 1958. S. 70-73.
• Herbert, George. Cnota. Przeł. Jerzy Sito. Poeci metafizyczni. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1981. S. 119.
• Herbert, George. Cnota. Przeł. Stanisław Barańczak. Antologia angielskiej poezji metafizycznej XVII stulecia. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1982. S. 143.
• Herbert, George. “Wiersze“. Przeł. Maciej Froński. Literatura na Świecie 5-6 (2014). S. 121-124.
• Pietrkiewicz Jerzy, red. Antologia liryki angielskiej (1300-1950). Londyn: Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas”, 1958.
• Poeci języka angielskiego. T. 1. Oprac. H. Krzeczkowski, J. S. Sito, J. Żuławski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1969.
• Sito Jerzy S., red. Śmierć i miłość. Mała antologia poezji według tekstów angielskich mistrzów, przyjaciół, rywali, wrogów i naśladowców Johna Donne‘a. Warszawa: Czytelnik, 1963.
• Sito Jerzy S., red. Poeci metafizyczni. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1981.
• Traherne, Thomas. „Dziękczynienie za Duszę“. Przeł. Andrzej Sosnowski. Literatura na Świecie 5-6 (2014a). S. 5-23.
• Traherne, Thomas. „Wiersze“. Przeł. Zbigniew Machej. Literatura na Świecie 5-6 (2014b). S. 33-44, 103-113.
• Vaughan, Henry. „Wiersze“. Przeł. Maciej Froński. Literatura na Świecie 5-6 (2014). S. 45-50.
• Literatura przedmiotu:
• Barańczak, Stanisław. „Mały, lecz maksymalistyczny manifest translatologiczny […]”. Ocalone w tłumaczeniu. Kraków: a5, 2004. S. 13-62.
• Bennett, Joan. Five Metaphysical Poets. Cambridge: University Press, 1964.
• Dembińska-Pawelec, Joanna. Światy możliwe w poezji Stanisława Barańczaka. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 1999.
• Górski, Tomasz. „Intertekstualność a przekład”. Między Oryginałem a Przekładem XI. Nieznane w przekładzie. Red. M. Filipowicz-Rudek, J. Konieczna-Twardzikowa. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2005. S. 231-243.
• Johnson, Samuel. „Cowley”. The Norton Anthology of English Literature. T. 1. Red. M. H. Abrams. New York, London: W. W. Norton & Company, 2000. S. 2736-2738.
• Kaczorowska, Monika. „Wstęp. Poeta jako tłumacz. Wprowadzenie w problematykę poetyki przekładów poetyckich Stanisława Barańczaka”. Przekład jako kontynuacja twórczości własnej. Na przykładzie wybranych translacji Stanisława Barańczaka z języka angielskiego. Kraków: Universitas, 2011. S. 5-26.
• Martz Louis L., red. The Oxford Poetry Library. George Herbert. Oxford, New York: Oxford University Press, 1994.
• Nord, Christiane. „Wprowadzenie do tłumaczenia funkcjonalnego”. Współczesne teorie przekładu. Antologia. Red. P. Bukowski, M. Heydel. Kraków: Znak, 2009. S. 175-191.
• Onions Charles T., red. The Oxford Dictionary of English Etymology. Oxford: Oxford Unversity Press, 1979.
• Pawelec, Dariusz. Poezja Stanisława Barańczaka. reguły i konteksty. Katowice: „Śląsk”, 1992.
• Pietrkiewicz, Jerzy. „Przedmowa“. Antologia liryki angielskiej (1300-1950). Red. J. Pietrkiewicz. Londyn: Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas”, 1958. S. 17-20.
• Pietrkiewicz, Jerzy. „Literatura polska w perspektywie europejskiej”. Literatura polska w perspektywie europejskiej. Studia i rozprawy. Wyb. i oprac. J. Starnawski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1986. S. 31-43.
• Plichta, Piotr. „O pierwszych przekładach utworów Johna Donne na język polski”. Studia o przekładzie 33. Wielcy tłumacze. Red. P. Fast, W. M. Osadnik. Katowice: „Śląsk”, 2012. S. 97-108.
• Rajewska, Ewa. „Poeta i tłumacz”. Stanisław Barańczak – poeta i tłumacz. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2007. S. 9-29.
• Sito, Jerzy S. „Poeci metafizyczni”. Poeci metafizyczni. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1981. S. 5-16.
• Sowizdrzał z Mikołowa. Wywiad Marcina Mońki z Maciejem Frońskim. Gazeta Wyborcza 15.03.2007. Web. 24.03.2018. <http://maciekfronski.dzs.pl/media-o-mnie/wywiad---gazeta-wyborcza>
• Starnawski, Jerzy. „Jerzy Pietrkiewicz – badacz literatury polskiej i porównawczej”. Literatura polska w perspektywie europejskiej. Studia i rozprawy. Wyb. i oprac. J. Starnawski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1986. S. 5-29.
• Toury, Gideon. „Pojęcie domniemanego przekładu. Zaproszenie do nowej dyskusji”. Studia o przekładzie 10. Komparatystyka literacka a przekład. Red. P. Fast, K. Żemła. Katowice: „Śląsk“, 2000. S. 19-35.
• Ward, Jean. „George Herbert a wiek XX. W kręgu chrześcijańskiej poezji brytyjskiej”. Pamiętnik literacki 98 (2007). Z. 2. S. 107-129.
• Wilcox, Helen. „George Herbert”. The Cambridge Companion to English Poetry. Donne to Marvell. Red. T. N. Corns. Cambridge: Cambridge University Press, 1998. S. 183-199.
• Wilczek, Piotr. „John Donne. Polskie przekłady Sonetu X”. Studia o przekładzie 32. Angielsko-polskie związki literackie. Red. P. Fast. Katowice: „Śląsk“, 2011. S. 19-30.
• Wilczek, Piotr. „Translatorskie polemiki Stanisława Barańczaka”. „Obchodzę urodziny z daleka…” Szkice o Stanisławie Barańczaku. Red. J. Dembińska-Pawelec, D. Pawelec. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2007. S. 199-209.
• Wiszniowska-Majchrzyk, Marta. „Onegdaj w nocy Wieczność oczy me ujrzały czyli o angielskiej poezji metafizycznej XVII wieku”. Studia Philosophiae Christianae 47 (2011). S. 151-166.

Identifiers

DOI

10.14746/p.2018.22.18190