WIESZCZ – BŁAZEN – LEGENDA: TRAJEKTORIA AUTORSKA ANATOLA SYSA

• Authors: Siergiej Kowalow

Title variants

EN

PROPHET – JESTER – LEGEND: AUTHOR’S TRAJECTORY OF ANATOL SYS

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Аrtykuł jest poświęcony złożonej trajektorii autorskiej Anatola Sysa (1959-2005), którego niezwyczajny los intryguje czytelnika nie mniej niż jego utwory poetyckie i wymusza na badaczach poszukiwanie wciąż nowych sposobów interpretacji jego artystycznych i życiowych metamorfoz. Ze wspomnień przyjaciół, artykułów naukowych i utworów artystycznych wyłania się sprzeczny wizerunek pisarza: głos pokolenia, przeciwnik ideologii komunistycznej, prorok odrodzenia narodowego, Geniusz, poeta obrzydliwy, błazen, alkoholik, wyrodek, cham. Owa różnorodność i odmienność interpretacji w ocenie osobowości Anatola Sysa oraz miejsca, które jego twórczość zajmuje w historii literatury białoruskiej, uzasadniona jest zdaniem autora artykułu trzema przyczynami: 1) niezwykłą i sprzeczną naturą poety; 2) specyfiką krótkiego okresu, w którym żył Anatol Sys, obejmującego trzy epoki: radziecką (do 1984 roku), epokę reform i odrodzenia narodowego (1985-1992) і epokę Alaksandra Łukaszenki (od 1994 roku); 3) złożoną trajektorią życiowej i twórczej drogi poety, w której można wyróżnić trzy okresy: wczesny, patriotyczny i przeklęty (okres przynależności do cyganerii artystycznej). Jeszcze za życia Anatola Sysa jego osoba zaczęła obrastać w mity i legendy, a po śmierci poety jego najlepsze utwory weszły do kanonu literatury narodowej XX wieku.

EN

The article is dedicated to a complicated trajectory of the outstanding Belarusian poet Anatol Sys (1959-2005), whose unusual fate intrigues readers no less than his poetry, and makes researchers search for new explanations of metamorphoses in his life and creative work. From the memoirs of contemporaries, academic articles and works of art an extremely controversial image of the writer arises: a leader of the generation, a fighter with Communist ideology, a prophet of the national revival, a Genius; a disgusting poet, a jester, an alcoholic, a freak, a boor. There have been various assessments of Sys’s personality and the place of his work in the history of the Belarusian literature which “in the opinion of the author, originate for the following three reasons: 1) the extraordinary and contradictory nature of the poet; 2) the nature of the interval the time in which Sys lived and which falls into three epochs: stagnant Soviet (before 1984), transition-renaissance (1985-1992), and Lukashenko’s (since 1994); 3) a complex trajectory of the poet’s life and creative path which can be divided into three stages: initial, revival and Bohemian (“infernal”). Even during his life, the personality of Anatol Sys began to acquire myths and legends, and after his death, his best works entered the canon of the national literature of the 20th century.

Keywords

PL

literatura białoruska; Anatol Sys; wizerunek poety; trajektoria autorska; mit literacki; kanon narodowy

EN

Belarusian literature; Anatol Sys; image of the poet; author’s trajectory; literary myth; national canon; Belarusian literature; Anatol Sys; image of the poet; author’s trajectory; literary myth; national canon

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Porównania
• Year: 2018
• Volume: 23
• Issue: 2
• Pages: 107-126

Dates

published

2019-04-03

Contributors

author

Siergiej Kowalow

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej

References

• Akulin, Eduard. „Belaruś maia – maia magila!…”. Sys, Anatol. Beragi maigo iunactva: veršy, parodyi. Minsk: Galiafy, 2016. S. 241-243.
• Arloŭ, Uladzimir. Imiony svabody. Praga: Radyjo Svabodnaia Eŭropa / Radyio Svaboda, 2007.
• Astašonak, Aleś. „Paśviedčannie talentu. Memuar”. Kalossie 1/10 (2006). S. 8-24.
• Bialacki, Aleś. Ašvečany belaruščynai. Vilnia: Viasna, 2012. S. 103-143.
• Bialacki, Aleś. „Prarok svabody i niezaležnasci”. Sys, Anatol. Beragi maigo iunactva: veršy, parodyi. Minsk: Galiafy, 2016. S. 4-12.
• Biazlepkina, Aksana. „Penthauz dla Sysa”. Arche 4/21 (2005). S. 200-204.
• Biazlepkina, Aksana. Razam i paasobku: tavarystva „Tuteišyia”. Gistoryia. Asoby. Žanry. Minsk: Belaruski knigazbor, 2003.
• Bourdieu, Pierre. „Pole literatury”. Przeł. Michaił Gronas. Novoie literaturnoie obozrenie 45 (2000). S. 22-87.
• Dubavec, Siargiej. „Khto tam?”. Krynica 2 (1990). S. 28-29.
• Galubovič, Leanid. “«Iak šaravaia malanka…». Narys žyccia i tvorčasci paeta Anatola Sysa”. Sys i kuluary. Litaraturna-krytyčnyia ese. Minsk: Litaratura i mastactva, 2010. S. 4-24.
• Garaczka, Usievalad. „Slozy, slozy, slozy…”. Krynica 6/66 (2011). S. 37-40.
• Garelik, Luboŭ. „Anatol Sys”. Gistoryia belaruskai literatury XX stagoddzia. T. 4. Kn. 3. Red. U. Gnilamiodaŭ, S. Laŭšuk. Minsk: Belaruskaia navuka, 2014. S. 1019-1037.
• Globus, Adam. „Mój biedny tavaryš, moj Sys i dni niezaležnasci”. Arche 4/21 (2005). S. 193-199.
• Korbut, Viktar. „Bližei da ciela”. Kalossie 1/10 (2006). S. 63-67.
• Lipaj, Aleś. „Lubicie nas takimi, iakimi stvaryli. Gutarka z Anatolem Sysom”. Dzieiasloŭ 12/24 (2013). S. 254-264.
• Luckievič, Аnton. „Ianka Kupala iak prarok Adradžennia”. Vybranyia tvory: prablemy kultury, litaratury i mastactwa. Minsk: Knigazbor, 2006. S. 289-299.
• Maksymiuk, Jan. “Poeci wśród ruin nadchodzącego królestwa”. Za niebokresem Europy. Antologia nowej poezji białoruskiej 1987-1997. Białystok: OFFSET-PRINT, 1998. S. 101-115.
• Maksymiuk Jan, wybór. Za niebokresem Europy. Antologia nowej poezji białoruskiej 1987-1997. Białystok: OFFSET-PRINT, 1998.
• „Manifest «Tutejszych»”. Kartki 1 (1997). S. 12-13.
• Mielnikaŭ, Andrei. Anatol Sys. Psalmiar epokhi pieragnoiu. Minsk: Kharviest, 2017.
• Sys, Anatol. Lon: vybranyia tvory. Paezia, artykuly, interviu. Minsk: Knigazbor, 2006.
• Šnip, Viktar. „Dvatscać gadoŭ z Anatolem Sysam”. Krynica 6/66 (2001). S. 35-37.
• Šynkarenka, Volga. „Svietly moi, bialutki ty moi khlopčyk”. Krynica 6/66 (2001). S. 25-30.
• Višnioŭ, Zmicier. „Napaŭprydušanaia svaboda”. Krynica 6/66 (2001). S. 40-42.

Identifiers

DOI

10.14746/p.2018.23.18700