Między uczniem a metodą, czyli o edukacyjnych konsekwencjach kulturowej aktywności gimnazjalistów

• Authors: Maria Kwiatkowska-Ratajczak

Title variants

EN

Between the pupil and the method, or on educational consequences of the secondary school students’ cultural activity

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autorka przedstawia wnioski z projektu badawczego „Dydaktyka literatury i języka polskiego w gimnazjum w świetle nowej podstawy programowej” przeprowadzonego wśród ponad 6000 uczniów, ich rodziców, nauczycieli, bibliotekarzy oraz dyrektorów szkół. Referuje zależności między osiągnięciami uczniów a realizowanymi w szkołach wymaganiami edukacyjnymi, wyposażeniem bibliotek czy statusem rodziny. Skupia uwagę na preferencjach kulturowych gimnazjalistów, szkolnym doborze tekstów kultury i stosowanych przez nauczycieli mechanizmach nauki ich odbioru. Komentuje sprzeczność wynikającą z faktu, że większość badanych nastolatków dobrze ocenia swoich polonistów zarówno na płaszczyźnie interpersonalnej, jak i merytorycznej, a mimo to blisko 60% spośród nich demonstruje niechęć do rozmowy o literaturze. Rezultaty analiz statystycznych zestawia z sugestiami rozwiązań zawartych w pracach z zakresu dydaktyki polonistycznej.

EN

The author presents conclusions from the study on “The Polish literature and language instruction in secondary school in view of the new curriculum”, in which participated 6000 pupils, their parents, teachers, librarians, and school directors. Correlations are presented between the pupils’ achievements and the schools’ educational requirements, library resources, or family status. Attention is focused on the students’ cultural preferences, the school selection of culture texts, and the ways of teaching their reception. The author comments also on the appearing contradiction as the majority of interviewed teenagers evaluate positively their Polish teachers, both personally and factually. Yet almost 60 per cent of them demonstrate reluctance to talk about literature. The results of statistical analyses are compared with the solutions indicated in the works on the Polish literature and language instruction.

Keywords

PL

dydaktyka literatury i języka polskiego; gimnazjum; metody pracy; preferencje lekturowe uczniów; szkolne uwarunkowania kulturowe; wymagania edukacyjne

EN

polish literature and language instruction; secondary school teaching methods; students’ reading preferences; school cultural determinants; educational requirements; polish literature and language instruction; secondary school teaching methods; students’ reading preferences; school cultural determinants; educational requirements

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Polonistyka. Innowacje
• Year: 2015
• Issue: 2
• Pages: 13-34

Dates

published

2015-12-29

Contributors

author

Maria Kwiatkowska-Ratajczak

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Bałachowicz Józefa, 2003, Konstruktywizm w teorii i praktyce edukacji, „Edukacja”, nr 83(3), 21–29.
• Carr Nicholas, Płytki umysł. Jak Internet wpływa na nasz mózg, Rojek K. (przeł.), Gliwice.
• Chrząstowska Bożena, 1996, Polonistyka w szkole. Dylematy pozorne i rzeczywiste, w: Michałowska T., Goliński Z., Jarosiński Z. (red.), Wiedza o literaturze i edukacja. Księga referatów Zjazdu Polonistów 1995, Warszawa.
• Chrząstowska Bożena, 2000, Po co czytać klasykę w gimnazjum?, „Polonistyka”, nr 8, 457–462.
• Dydaktyka literatury i języka polskiego w gimnazjum w świetle nowej podstawy programowej. Region II, 2014. Raport przygotowany przez Konsorcjum firm PBS sp. z o.o. i Millward Brown SA w ramach projektu systemowego „Badanie jakości i efektywności edukacji oraz instytucjonalizacja zaplecza badawczego”, współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, realizowanego przez Instytut Badań Edukacyjnych. Sopot/Warszawa (tekst nieopublikowany).
• Dylak Stanisław, 2000, Konstruktywizm jako obiecująca perspektywa kształcenia nauczycieli, w: Dylak S., Kwiatkowska H., Lewowicki S. (red.), Współczesność a kształcenie nauczycieli, Warszawa.
• Gopnik Alison, 2010, Dziecko filozofem. Co dziecięce umysły mówią nam o prawdzie, miłości oraz sensie życia, Trzcińska M. (przeł.), Warszawa.
• Janus-Sitarz Anna, 2009, Przyjemność i odpowiedzialność w lekturze. O praktykach czytania literatury w szkole. Konstatacje. Oceny. Propozycje, Kraków.
• Klus-Stańska Dorota, 2000, Konstruowanie wiedzy w szkole, Olsztyn.
• Kłakówna Zofia Agnieszka, 2003, Przymus i wolność. Projektowanie procesu kształcenia kulturowej kompetencji. Język polski w klasach IV–VI szkoły podstawowej, w gimnazjum i liceum, Kraków.
• Koziołek Krystyna, 2012, Zwroty badawcze w literaturoznawstwie i ich konsekwencje dla nauczania literatury. „Postscriptum Polonistyczne”, nr 2(10), s. 109-126.
• Kwiatkowska-Ratajczak Maria, 2003, Czego spodziewać się w liceum po absolwentach gimnazjum. „Nowa Polszczyzna”, nr 4, s. 51-57.
• Kwiatkowska-Ratajczak Maria, 2013, Po stronie praktyki. Szkice polonistyczne z dydaktyki szkolnej i akademickiej, Poznań.
• Leszczyński Grzegorz, 2013, Zestaw lektur: fabryka analfabetów. w: Pilch A., Trysińska M. (red.), Nowoczesność w polonistycznej eduk@cji. Pytania, problemy, perspektywy. Kraków.
• Michałowski Lesław, Stachura Krzysztof, Zbieranek Piotr (red.), 2010, Młodzi w kulturze, Gdańsk.
• Myrdzik Barbara, 2006a, Koncepcje edukacji kulturalnej w wybranych podręcznikach do kształcenia literacko-kulturowego dla gimnazjum, w: Myrdzik B., Zrozumieć siebie i świat. Szkice i studia o edukacji polonistycznej, Lublin, s. 322-337.
• Myrdzik Barbara, 2006b, Podręcznik jako narzędzie kształtowania interpretacji w szkole gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej, w: Myrdzik B., Zrozumieć siebie i świat. Szkice i studia o edukacji Polonistycznej, Lublin, s. 338-352.
• Podstawa programowa z komentarzami. Tom 2. Język polski w szkole podstawowej, gimnazjum i liceum, 2008, Warszawa.
• Przecławska Anna i Rowicki Leszek (red.), 2000, Nastolatki i kultura w drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych,Warszawa.
• Ricoeur Paul, 1989, Język, tekst, interpretacja. Wybór pism, Graff P. i Rosner K. (przeł.), Warszawa.
• Spitzer Manfred, 2007, Jak uczy się mózg, Guzowska-Dąbrowska M. (przeł.), Warszawa.
• Spitzer Manfred, 2013, Cyfrowa demencja. W jaki sposób pozbawiamy rozumu siebie i swoje dzieci, Lipińki A. (przeł.), Słupsk.
• Stemplewska-Żakowicz Katarzyna, 1996, Osobiste doświadczenie a przekaz społeczny. O dwóch czynnikach rozwoju społecznego, Wrocław.
• Urbanek Jolanta, 2002, Uczestnictwo młodzieży akademickiej w kulturze, Kraków.
• Uryga Zenon, 2001, Polonistyczne cele i drogi edukacji gimnazjalnej, w: Budrewicz Z., Uryga Z. (red.), Drogi i ścieżki polonistyki gimnazjalnej, Kraków.
• Wantuch Wiesława, 2005, Aspekty integracji w nauczaniu języka polskiego, Kraków.
• Zasacka Zofia, 2008, Nastoletni czytelnicy, Warszawa.
• Zasacka Zofia, 2010, Doświadczenie czytelnicze gimnazjalistów. „Poradnik Bibliotekarza”, nr 1, s. 3-7.
• Zasacka Zofia, 2011, Czytanie dla przyjemności – podobieństwa i dystanse wśród nastolatków, w: Mroczkowska D. (red.), Czas wolny. Refleksje, dylematy, polemiki s. 151–171, Warszawa.
• Zasacka Z., 2014, Lektury szkolne i pozaszkolne – ciągłość i zmiany w postawach czytelniczych gimnazjalistów., w: Biedrzycki K., Bobiński W., Janus-Sitarz A. (red.), Polonistyka dziś – kształcenia dla jutra, Kraków, T. 2., s. 214-225.
• Żylińska Marzena, 2013, Nauczanie i uczenie się przyjazne mózgowi, Toruń.

Identifiers

DOI

10.14746/pi.2015.1.2.2