„Literackie dzieciństwo” – w kręgu czytelniczych inicjacji

• Authors: Jolanta Ługowska

Title variants

EN

‘Literary Childhood’- in the circle of reading initiations

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W formowaniu się kultury literackiej człowieka dorosłego niezwykle ważną rolę odgrywa „czytelnicze dzieciństwo”, kończące się, jak twierdzą badacze, około 9 – 10 roku życia. W dokonującym się wówczas procesie literackiej inicjacji, oznaczającej kształtowanie się potrzeb i nawyków czytelniczych, rolę dominującą pełni dorosły pośrednik lektury. On to podejmując się funkcji lektora, wprowadza dziecko w świat książki, a także w ogromnej mierze decyduje o tym, że kontakt z książką kojarzyć się będzie przyszłemu samodzielnemu czytelnikowi z poczuciem przyjemności. Na dorosłym pośredniku lektury spoczywa też obowiązek właściwego doboru tekstów czytanych dziecku, co jest zadaniem trudnym, zwłaszcza gdy weźmie się pod uwagę stosunkowo niedługi okres dzieciństwa, w którym zmieścić się powinny różnorodne czytelnicze doświadczenia. Sytuacją optymalną w doborze dziecięcej lektury wydaje się zrównoważenie elementów powtarzalnych i nowych, zadbanie o zróżnicowanie gatunkowe i stylistyczne prezentowanych tekstów, uwzględnienie zarówno utworów klasycznych, towarzyszących wielu pokoleniom czytelników, jak i współczesnych.

EN

„Reading childhood”, which according to some researchers comes to its end when a child turns nine or ten, has an exceptionally important impact on forming literary culture of an adult person. Then in the process of literary initiation, which means shaping of literary needs and habits, an adult reading go-between plays at predominant role. That is the reader who introduces a child into the world of literature and, in large measure, is also responsible for the fact that a future independent reader will associate contact with a book with a feeling of pleasure. An adult reading go-between is also responsible for the proper choice of texts which are read to a child. It is rather a tough task when you take into consideration relatively short period of childhood when diverse reading experiences should be included. It would be optimal to balance the recurring elements with the new ones, take care about gender and stylistic diversity of the presented texts, include both classical works, accompanying many generations of readers, and the contemporary ones.

Keywords

PL

literatura dla dzieci; inicjacja literacka; dorosły pośrednik lektury; przekaz oralny; czytelnictwo

EN

children’s literature; initiation into literature; an adult reading go-between; oral transmission; book readership; children’s literature; initiation into literature; an adult reading go-between; oral transmission; book readership

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Polonistyka. Innowacje
• Year: 2016
• Issue: 3
• Pages: 89-98

Dates

published

2016-05-30

Contributors

author

Jolanta Ługowska

• Uniwersytet Wrocławski

References

• Antologia poezji dziecięcej, 1991, Cieślikowski J. (wybór i oprac.), Wrocław.
• Baluch Alicja, 1987, Dziecko i świat przedstawiony czyli tajemnice dziecięcej lektury, Warszawa.
• Baluch Alicja, 2003, Od ludus do agora. Rozważania o książkach dla młodzieży i o sposobach lektury, które wiodą od zabawy do poważnej rozmowy o literaturze, Kraków.
• Baluch Alicja, 2005, Książka jest światem. O literaturze dla dzieci małych oraz dla dzieci starszych i nastolatków, Kraków.
• Bettelheim Bruno, 2010, Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni, Danek D. (przeł.), Warszawa.
• Cieślikowski Jerzy, 1967, Wielka zabawa. Folklor dziecięcy, wyobraźnia dziecka, wiersze dla dzieci, Wrocław.
• Cieślikowski Jerzy, 1975, Literatura i podkultura dziecięca, Wrocław.
• Dunin Janusz, 1991, Książeczki dla grzecznych i niegrzecznych dzieci. Z dziejów
• polskich publikacji dla najmłodszych, Wrocław.
• Ługowska Jolanta, 2011, O rozkoszach płynących z czytania. Obrazy lektury w powieściach dla młodzieży Małgorzaty Musierowicz, w: Łeńska-Bąk K., Sztandara M. (red.), O rozkoszach wszelakich… Od przyjemności do ekstazy w kontekstach kultury, Opole, s. 103–113.
• Papuzińska Joanna, 1981, Inicjacje literackie dziecka. Problemy pierwszych kontaktów dziecka z książką, Warszawa.
• Papuzińska Joanna, 2007, Dziecięce spotkania z literaturą, Warszawa.
• Poezja dla dzieci. Antologia form i tematów, 1999, Waksmund R. (oprac.), Wrocław.
• „Pojedziemy w cudny kraj…”. Wiersze dla dzieci, 1992, Ługowska J. i Waksmund R. (wstęp i wybór), Wrocław.
• Tolkien John R.R., 1994, Drzewo i liść oraz Mythopoeia, Kokot J., Obarski M., Sokołowski K. (przeł.), Poznań.
• Westin Boel, Tove Jansson mama Muminków, 2012, Ratajczak B. (przeł.), Warszawa.
• Żurakowski Bogusław, 1975, Elementy tradycji w poezji dla dzieci, w: Skrobiszewska H. (red.), O literaturze dla dzieci i młodzieży. Studia, rozprawy, szkice, Warszawa.

Identifiers

DOI

10.14746/pi.2016.1.3.9