Dzieci, zwierzęta i wielka zabawa. Przekształcenia wątków zwierzęcego folkloru w polskiej literaturze dla dzieci i młodzieży w perspektywie kulturowych studiów nad zwierzętami (cultural animal studies)

• Authors: Ewelina Rąbkowska

Title variants

EN

Children, animals and great fun. Modyfications of animal folklore themes in Polish literature for children and young adults in cultural animal studies perspective

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Jednym z bardzo ważnych elementów teorii wielkiej zabawy autorstwa Jerzego Cieślikowskiego jest opis relacji dziecko-zwierzę. Realne sytuacje zabawy dziecka ze zwierzęciem według Cieślikowskiego były istotnym źródłem dziecięcego folkloru, a co za tym idzie, literatury dziecięcej. Autorka artykułu proponuje nową perspektywę badań literatury dziecięcej: critical animals studies (CAS). Spojrzenie to pozwala postawić hipotezy na temat specyficznych relacji dziecko-zwierzę w literaturze dziecięcej, nowych wartości edukacyjnych obejmujących ekologię, a także etykę, w których śmierć i cierpienie zwierząt zostałyby odtabuizowane.

EN

One of the important elements of Professor Jerzy Cieślikowski’s theory of great fun is a child-animal relation. Realistic situations of children’s play with an animal according to Cieślikowski were sources of children’s folklore and literature. The author of paper proposes a new critical animal studies (CAS) for children’s literature studies. This new perspective allows to put hypothesis about new child-animal relations in literature, new ecologic education values and – what is most important – lead us to new ethics, by overcoming taboo of animal’s death and suffering in children’s literature.

Keywords

PL

folklor dziecięcy; folklor zwierzęcy; kulturowe studia nad zwierzętami; zabawa

EN

children’s folklore; animal folklore; cultural animal studies; fun/play; children’s folklore; animal folklore; cultural animal studies; fun/play

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Polonistyka. Innowacje
• Year: 2017
• Issue: 5
• Pages: 85-102

Dates

published

2017-06-02

Contributors

author

Ewelina Rąbkowska

• Uniwersytet Warszawski, Muzeum Książki Dziecięcej w Warszawie

References

• Ariés Philippe, 2010, Przyczynek do historii gier i zabaw, w: Historia dzieciństwa, Ochab M. (przeł.), Warszawa.
• Baratay Éric, 2014, Zwierzęcy punkt widzenia. Inna wersja historii, Tarasewicz P. (przeł.), Gdańsk.
• Barcz Anna, 2014, Zmierzch cyrku w Zwierzyńcu Antoniego Ferdynanda Ossendowskiego na tle rozkwitu kultury cyrkowej w XIX wieku, http://napis.edu.pl/pdf/Napis020_artykuly/NAPIS-2014_SERIA-XX_s182-196_Anna-Barcz.pdf
• Brzechwa Jan, 1973, ZOO, w: Brzechwa dzieciom, Szancer M. (il.), Warszawa.
• Cieślikowski Jerzy, 1975, Literatura i podkultura dziecięca, Wrocław.
• Cieślikowski Jerzy, 1985, Wielka zabawa, Wrocław.
• Cieślikowski Jerzy, 1981, Wstęp, w: Antologia poezji dziecięcej, Cieślikowski J. (wybór i oprac.), Wrocław.
• Grimm Wilhelm i Jacob, 1988, O czterech muzykantach z Bremy, w: Baśnie, Tarnowski M. (przeł.), Tuchanowska B., Majchrzak W. (il.), Warszawa.
• Heska-Kwaśniewicz Krystyna, 1998, Zwycięstwo Koziołka-Matołka nad stalinizmem, w: Książka dla dziecka wczoraj – dziś – jutro, Heska-Kwaśniewicz K., Socha J. (red.), Katowice.
• Huizinga Johan, 2011, Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury, Warszawa.
• Hubben Kelly, 2017, Mr. Dog Is a Conservative: Representations of Children and/ as Animals in Little Golden Books, w: Childhood and Pethood in Literature and Culture. New Perspectives in Childhood Studies and Animal Studies, ed. Anna Feuerstein, Carmen Nolte-Odhiambo, Routledge.
• Jaworek Marta, 2015, Mit dziecka. Korczak – Nietzsche – Zaratustra, Warszawa.
• Kehily Mary Jane, 2008, Zrozumieć dzieciństwo: wprowadzenie w kluczowe tematy i zagadnienia, w: Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem, Kościelniak M. (przeł.), Kehily M.J. (red.), Kraków.
• Kern Ludwik Jerzy, 1998, Był sobie niedźwiedź, w: Wiersze dla dzieci, Person S. (il.), Poznań.
• Konopnicka Maria, 1929, Filuś, Miluś i Kizia. Nasze kotki, Nowakowski B. (il.), Warszawa.
• Konopnicka Maria, 1934, Żuczek, w: Poezje dla dzieci, Warszawa.
• Konopnicka Maria, 1988, Prośba Filusia; Podróż na bocianie, w: Stary zegar od pradziada, Poreyko M. (il.), Warszawa.
• Konopnicka Maria, 2011, Szkolne przygody Pimpusia Sadełko, Bauer A.M. (il.), Warszawa.
• Korczak Janusz, 1984, Jak kochać dziecko, w: Janusz Korczak. Pisma wybrane, t. I, Lewin A. (wprow. i wybór), Warszawa.
• Leszczyński Grzegorz, 2013, Dialektyka ról czytelniczych w prozie Korczaka, w: Janusz Korczak. Pisarz, Czernow A.M. (red.), Warszawa.
• Nejman Marek, Grabowski Sławomir, 2013, Przygody kota Filemona, Karwowska-Wnuczak J. (il.), Warszawa.
• Pokora Patrycja, 2016, Człowiek mówiący psim głosem. „Psie życie” Józefa Wilkonia w świetle studiów nad zwierzętami, w: Czytanie menażerii. Zwierzęta w literaturze dziecięcej, młodzieżowej i fantastycznej, Mik A., Pokora P., Skowera M. (red.), Warszawa.
• Schollenberger Justyna, 2014, Literackie ożywienie bestii – intertekstualne wątki bestiariuszy w „Harrym Potterze”, w: „Harry Potter”. Fenomen społeczny, zjawisko literackie, ikona popkultury, Kostecka W., Skowera M. (red.), Warszawa.
• Schollenberger Justyna, 2016, Gadające konie. Zwierzęcy bohaterowie w „Czasie wojny” Michaela Morpurgo oraz „Koniu i jego chłopcu” C.S. Lewisa, w: Czytanie menażerii. Zwierzęta w literaturze dziecięcej, młodzieżowej i fantastycznej, Mik A., Pokora P., Skowera M. (red.), Warszawa.
• Stangret Michał, 2015, Otwórz klatkę i zaduś wiewiórkę. Opis bestialskiego traktowania zwierząt w lekturze, http://metrocafe.pl/metrocafe/1,145523,18993212,otworz-klatke-i-zadus-wiewiorke-opis-bestialskiego-traktowania.html (dostęp 10.10.2016 r.)
• Wróblewska Violetta, 2014, Od potworów do znaków pustych. Ludowe demony w polskiej literaturze dla dzieci, Toruń.
• Tuwim Julian, 1981, Pan Maluśkiewicz i wieloryb, Pokora M. (il.), Warszawa.
• Tuwim Julian, 1985, W aeroplanie, Tokarczyk M. (il.), Warszawa.
• Waśniowska Emilia, 1986, Kajtek, Orłowska-Gabryś M. (il.), Warszawa.

Identifiers

DOI

10.14746/pi.2017.1.5.8