Szkoła – dom – okolica. Wartościowanie przestrzeni w literaturze dla młodzieży

• Authors: Beata Gromadzka

Title variants

EN

School – house – neighborhood. Valuation of space in literature Young Adults

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest ukazanie sposobu prezentowania, opisywania i wartościowania przestrzeni w polskiej literaturze Young Adult. Napięcie między społeczną przestrzenią a doświadczeniem podmiotu wyzwala proces poznawania i samopoznania kluczowy dla problematyki literatury młodzieżowej zwyczajowo podejmującej temat dorastania i dojrzewania. Rytualna i symboliczna przestrzeń (szkoła – dom – najbliższa okolica) ukształtowana przez zbiorowe wyobrażenia kulturowe staje się dla bohatera zarówno przestrzenią odtrącenia, upokorzenia oraz agresji, jak i przestrzenią oswojoną czy miejscem spotkania. Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytania: Jak literatura YA kreuje wyobrażone miejsca i obszary? W jaki sposób doświadczanie i doznawanie przestrzeni (miejsca?) wpływa (może wpływać) na samoświadomość podmiotu – bohatera literackiego? W jaki sposób akt lektury może kształtować świat wartościmłodego czytelnika? Jak miejsca i przestrzenie wykreowane w najnowszej literaturze YA sytuują się wobec wybranych tradycyjnych ujęć tematu? Materiałem badawczym są wybrane polskie powieści z nurtu YA po 2004 roku. Artykuł prowadzi do zarysowania modelu egzystencjalnej i performatywnej lektury przestrzeni wyobrażonej.

EN

The aim of the article is to show how to present, describe and value space in Polish literature Young Adults. The tension between the social space and the subject’s experience triggers the process of cognition and self-knowledge that are crucial for the issue of YA literature, usually addressing the subject of adolescence and maturation. The ritual and symbolic space (school - home - the closest neighbourhood) shaped by collective cultural images, for the protagonist becomes both the space of rejection, humiliation and aggression, as well as the safe and meeting space. The article is an attempt to answer the following questions: How does the YA literature create imagined places and areas? How does experiencing and experiencing space (or are) affect (or can affect) the self-consciousness of the subject – the literary hero? How can the act of reading shape the world of the young reader’s values? How do the places and spaces created in the latest YA literature place themselves against selected traditional approach to the subject? The research material will be selected Polish novels from the current YA current literature written after 2004. The article provides an outline of the existential and performative model of reading imaginary space.

Keywords

PL

literatura dla młodych dorosłych; przestrzeń symboliczna (szkoła – dom – sąsiedztwo); doświadczanie przestrzeni; performatywność miejsca

EN

Young Adults literature; symbolic space (school – home – the closet neighborhood); experiencing space; performative approach; Young Adults literature; symbolic space (school – home – the closet neighborhood); experiencing space; performative approach

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Polonistyka. Innowacje
• Year: 2018
• Issue: 7
• Pages: 59-70

Dates

published

2018-06-02

Contributors

author

Beata Gromadzka

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań

References

• Musierowicz Małgorzata, 2004, Język Trolli, Łódź.
• Musierowicz Małgorzata, 2005, Żaba, Łódź.
• Musierowicz Małgorzata, 2006, Czarna polewka, Łódź.
• Musierowicz Małgorzata, 2008, Sprężyna, Łódź.
• Musierowicz Małgorzata, 2012, McDusia, Łódź.
• Musierowicz Małgorzata, 2014, Wnuczka do orzechów, Łódź.
• Musierowicz Małgorzata, 2016, Feblik, Łódź.
• Nowak Ewa, 2005, Drugi, Warszawa.
• Nowak Ewa, 2010, Niewzruszenie Warszawa.
• Nowak Ewa, 2011, Dane wrażliwe, Warszawa.
• Nowak Ewa, 2012, Drzazga, Warszawa.
• Nowak Ewa, 2017, Pierwsze koty, Warszawa.
• Osińska Natalia, 2016, Fanfik, Warszawa.
• Buczyńska-Garewicz Hanna, 2006, Miejsca, strony, okolice. Przyczynek do fenomenologii przestrzeni, Kraków.
• Foucault Michel, 2005, Inne przestrzenie, Rejniak-Majewska A. (przeł.), „Teksty Drugie”, nr 6, s. 117-125.
• Heidegger Martin, 1997, Budować, mieszkać, myśleć, Michalski M. (przeł.), Warszawa.
• Przestrzeń, filozofia i architektura. Osiem rozmów o poznawaniu, produkowaniu i konsumowaniu przestrzeni, 1999, Rewers E. (red.), Poznań.
• Yi-Fu Tuan, 1987, Przestrzeń i miejsce, Morawińska A. (przeł.), Warszawa.

Identifiers

DOI

10.14746/pi.2018.7.5