Od rozmowy do słownika. Słownik gwarowy jako efekt współpracy szkoły i uniwersytetu

• Authors: Błażej Osowski

Title variants

EN

From conversation to dictionary. Dialect dictionary as a result of cooperation between the school and the university

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule opisano możliwość działania projektowego – stworzenia szkolnego słownika gwarowego. Zwrócono uwagę na znaczenie edukacji regionalnej oraz gwar jako składnika kultury regionalnej. Opisano także przygotowanie uczniów do projektu, konkretne rozstrzygnięcia przyjęte w słowniku (sposób zapisu, budowa hasła), wykorzystanie efektów pracy (słownika) w dydaktyce szkolnej.

EN

The article describes the possibility of a project activity – creating a school dialect dictionary. Attention was drawn to the importance of regional education and dialect as a component of regional culture. Also described are the students’ preparations for the project, specific solutions adopted in the dictionary (the way of writing, entry structure), the use of work effects (dictionary) in the school didactics.

Keywords

PL

gwara; słownik gwarowy; leksyka; kultura regionalna

EN

dialect; dialect dictionary; lexis; regional culture; dialect; dialect dictionary; lexis; regional culture

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Polonistyka. Innowacje
• Year: 2019
• Issue: 9
• Pages: 171-180

Dates

published

2019-06-09

Contributors

author

Błażej Osowski

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej, Poznań

References

• Ambroziak Anna, Buchali Joanna, Czarnek Anna, Olszewska Paulina, 2010, Polska – nasz dom, nasz kraj. Edukacja patriotyczna i regionalna dzieci w młodszym wieku szkolnym, w: Kowalska S. (red.), Rola elit społecznych w ochronie dziedzictwa kulturowego w społecznościach lokalnych, Poznań-Kalisz, s. 215-222.
• Brzezińska Anna Weronika, 2006, W poszukiwaniu korzeni kulturowych, w: Brzezińska A.W., Hulewska A., Słomska J. (red.), Edukacja regionalna, Warszawa, s. 187-207.
• Falińska Barbara, 2007, Uproszczona metoda ekspozycji słownictwa gwarowego z Podlasia i Suwalszczyzny, w: Cygan S. (red.), W kręgu dialektów i folkloru. Prace ofiarowane Doktor Teresie Gołębiowskiej, Docent Wandzie Pomianowskiej i Docent Zofii Stramirowskiej, Kielce, s. 71-88.
• Grabka Barbara, Kucharzyk Renata, 2007, Dialekty i ich status w polskiej kulturze, w: Cygan S. (red.), W kręgu dialektów i folkloru. Prace ofiarowane Doktor Teresie Gołębiowskiej, Docent Wandzie Pomianowskiej i Docent Zofii Stramirowskiej, Kielce, s. 55-70.
• Jędrysiak Tadeusz, 2010, Wiejska turystyka kulturowa, Warszawa.
• Karaś Halina, 2013, Dialektologia a ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturowego, w: Adamowski J., Smyk K. (red.), Niematerialne dziedzictwo kulturowe: źródła – wartości – ochrona, Lublin–Warszawa, s. 207-218.
• Kąś Józef, 1998, Ortografia gwarowa a redakcja słownika gwarowego, w: Gala S. (red.), Teoretyczne, badawcze i dydaktyczne założenia dialektologii, Łódź, s. 323-329.
• Kąś Józef, 2009, Słownik regionalny wśród słowników gwarowych, w: Dunaj B., Rak M., Polszczyzna mówiona ogólna i regionalna. Materiały ogólnopolskiej konferencji naukowej (Kraków, 25-26 września 2008 r.), Kraków, s. 11-19.
• Kobus Justyna, Gniazdowski Tomasz (red.), 2018, Słownik języka mieszkańców okolic Gniezna. Święta, wierzenia i przesądy, Poznań.
• Kobus Justyna, Stępień Magdalena (red.), 2018, Słownik języka mieszkańców okolic Czerniejewa. Praca na roli i w gospodarstwie, Poznań.
• Kowalik Stanisław, 2006, Społeczność lokalna a kultura regionalna, w: Brzezińska A.W., Hulewska A., Słomska J. (red.), Edukacja regionalna, Warszawa, s. 21-45.
• Osowski Błażej, 2016, Wykorzystanie metod jakościowych w badaniu gwary. Doświadczenia poznańskiego ośrodka dialektologicznego, w: Konieczka-Śliwińska D., Miedzińska I. (red.), Badania jakościowe w regionalistyce, Poznań, s. 77-89.
• Osowski Błażej (red.), 2018a, Gospodarz. Słownik języka mieszkańców powiatu kolskiego, Poznań.
• Osowski Błażej (red.), 2018b, Gospodyni. Słownik języka mieszkańców powiatu kolskiego, Poznań.
• Pelcowa Halina, 2013, Gwara jako nośnik lokalnego i regionalnego dziedzictwa kulturowego, w: Adamowski J., Smyk K. (red.), Niematerialne dziedzictwo kulturowe: źródła – wartości – ochrona, Lublin–Warszawa, s. 219-229.
• Podemska-Kałuża Anna, 2010, Edukacja regionalna na godzinach polskiego w szkole ponadgimnazjalnej – próba diagnozy, w: Kowalska S. (red.), Rola elit społecznych w ochronie dziedzictwa kulturowego w społecznościach lokalnych, Poznań–Kalisz, s. 165-178.
• Sierociuk Jerzy, 2002, O swoistości pozyskiwania materiału w dialektologicznych badaniach leksyki i słowotwórstwa, w: Gala S. (red.), Dialektologia jako dziedzina językoznawstwa i przedmiot dydaktyki. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Karolowi Dejnie, Łódź, s. 483-488.
• Sierociuk Jerzy, 2006, Regionalny słownik gwarowy – nowa propozycja z udziałem środowiska lokalnego, w: Bałachowicz J., Frycie S. (red.), Język – literatura – wychowanie. Praca zbiorowa dedykowana Profesor Annie Kowalskiej, Warszawa, s. 65-70.
• Sierociuk Jerzy, 2007, Język mieszkańców wsi czy gwara? Problem nie tylko teoretyczny, „Prace Filologiczne”, t. 53, s. 527-534.
• Sierociuk Jerzy, 2010, Założenia metodologiczne regionalnych słowników gwarowych powstających przy współudziale środowisk lokalnych, w: Kurek H., Tyrpa A., Wronicz J. (red.), Studia Dialektologiczne 4, Kraków, s. 135-143.
• Sierociuk Jerzy (red.), 2019, Słownik języka mieszkańców ziemi łukowskiej. Praca na roli i w gospodarstwie, Poznań.
• Synowiec Helena, 2013, Śląska ojczyzna polszczyzna z perspektywy edukacyjnej. Wybór zagadnień, Katowice.
• Wołek Monika, 2011, Rola edukacji regionalnej we współczesnej szkole, w: Wyżga M. (red.), Księgi metrykalne i inne źródła do historii lokalnej, ochrony i promocji lokalnego dziedzictwa kulturowego oraz tożsamości historycznej mieszkańców. Materiały z I Konferencji Naukowej Stowarzyszenia Korona Północnego Krakowa, Kraków–Raciborowice, s. 57-67.
• Wronicz Jadwiga, 2007, Jak tworzyć amatorskie słowniki gwarowe?, w: Cygan S. (red.), W kręgu dialektów i folkloru. Prace ofiarowane Doktor Teresie Gołębiowskiej, Docent Wandzie Pomianowskiej i Docent Zofii Stramirowskiej, Kielce, s. 89-95.
• Wronicz Jadwiga, 2013, Gwara jako element regionalnego dziedzictwa kulturowego, w: Adamowski J., Smyk K. (red.), Niematerialne dziedzictwo kulturowe: źródła – wartości – ochrona, Lublin–Warszawa, s. 231-237.
• Żeromski Stefan, 2000, Snobizm i postęp, Gdańsk, (http://biblioteka.kijowski.pl/zeromski%20stefan/snobizm%20i%20postep.pdf, 27.01.2019).

Identifiers

DOI

10.14746/pi.2019.9.12