„Być z przestrzenią” – uczyć o świecie. Edukacyjne aspekty interpretowania literatury najnowszej

• Authors: Agnieszka Czyżak

Title variants

EN

„To be with the space” – to teach about world. Educational aspects of interpreting contemporary literature

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł zawiera rozważania poświęcone prozie najnowszej i jej edukacyjnemu znaczeniu. Interpretacje tekstów Filipa Springera, Julii Fiedorczuk, Anny Janko czy Andrzeja Stasiuka mogą zostać uznane za przykłady działań analitycznych, pozwalających pokazywać powiązania między najnowszą literaturą a globalnymi oraz lokalnymi problemami trapiącymi ludzkie społeczności i zbiorowości. Spuścizna zwrotu przestrzennego we współczesnej humanistyce to zarazem wiele przemian, do których doszło nie tylko w ramach kulturowych dyskursów. Ważnym przekształceniom podległo postrzeganie innych obszarów badawczych, takich jak polityka, wzorce pamięci oraz ideologii, a także przemiany reguł wspólnotowego życia. Wzrost zainteresowania przestrzennym wymiarem doświadczeń jednostkowych i zbiorowych doprowadził do przeformułowania podstawowych zagadnień, takich jak język, podmiot, kultura, praktyka literacka i artystyczna, a także przedmiot badań oraz pozycja badacza w sferze nowych kompetencji.  

EN

The article contains a consideration about contemporary prose and its educational values. Interpretations of books written by Filip Springer, Julia Fiedorczuk, Anna Janko, Andrzej Stasiuk may be treated as examples of connections between nowadays literature and global and local problems that torment our societies. The consequences of spatial turn in humanistic researches bring many changes, not only on cultural discourses. There are also important transformations of other areas of research, as politics, patterns of common memory and ideology, as well as the processes of establishing the rules of social life. The growing interest into the spatial dimension of individual and collectiva experience provides to the reformulation of other basic terms such as language, subject, culture, literary and artistic practice, and finally, the research and the researcher’s position in the sphere of his new rights.

Keywords

PL

przestrzeń; miejsce; edukacja; zwrot przestrzenny

EN

space; place; education; spatial turn; space; place; education; spatial turn

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Polonistyka. Innowacje
• Year: 2020
• Issue: 11
• Pages: 49-62

Dates

published

2020-05-27

Contributors

author

Agnieszka Czyżak

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Poznań, Polska

• https://orcid.org/0000-0001-8918-5264

References

• Abramowska Janina, 1978, Peregrynacja, w: Głowiński M., Okopień-Sławińska A. (red.) Przestrzeń i literatura, Wrocław, s. 125-158.
• Andruchowycz Jurij, Stasiuk Andrzej, 2007, Moja Europa. Dwa eseje o Europie zwanej Środkową, Wołowiec.
• Barcz Anna, 2018, Przedmioty ekozagłady. Spekulatywna teoria hiperobiektów Timothy’ego Mortona i jej (możliwe) ślady w literaturze, „Teksty Drugie”, nr 2, s. 64-76.
• Czyżak Agnieszka, 2018, O dywersyfikacji pojęć przestrzennych – zyski i straty, „Białostockie Studia Literaturoznawcze”, nr 13, s. 7-21.
• Fiedorczuk Julia, 2015, Cyborg w ogrodzie. Wprowadzenie do ekokrytyki, Gdańsk.
• Gleń Adrian, 2019, Andrzej Stasiuk. Istnienie, Łódź.
• Horodecka Magdalena, 2019, Wstyd za polski pejzaż. Reportaże Filipa Springera, w: Gosk H., Kuziak M., Paczoska E. (red), (Nie)opowiedziane. Polskie doświadczenie wstydu i upokorzenia od czasu rozbiorów do dzisiaj, Kraków, s. 309-328.
• Janko Anna, 2015, Mała Zagłada, Kraków.
• Kozicka Dorota, 2006, Podróżny horyzont rozumienia, „Teksty Drugie”, nr 1-2, s. 270-285.
• Kunce Aleksandra, 2016, Człowiek lokalny. Rozważania umiejscowione, Katowice.
• Łotman Jurij, 1976, Problem przestrzeni artystycznej, Faryno J. (przeł.), „Pamiętnik Literacki”, z. 1, s. 213-226.
• Malina Roger Frank, 2016, Trzecia kultura? Od sztuki do nauki i z powrotem, Grabarczyk M. (przeł.), w: Kluszczyński R.W. (red.), W stronę trzeciej kultury. Koegzystencja sztuki, nauki i technologii, Gdańsk, s. 22-31.
• Morton Timothy, 2018, Lepkość, Barcz A. (przeł.), „Teksty Drugie”, nr 2, s. 284-295.
• Rybicka Elżbieta, 2014, Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich, Kraków.
• Sławek Tadeusz, 2013, Być z przestrzenią, „Autoportret”, nr 2 (41), s. 5-9.
• Sławek Tadeusz, Kunce Aleksandra, Kadłubek Zbigniew, 2013, Oikologia. Nauka o domu, Katowice.
• Springer Filip, 2011, Miedzianka. Historia znikania, Wołowiec.
• Springer Filip, 2013, Wanna z kolumnadą. Reportaże o polskiej przestrzeni, Wołowiec.
• Wądolny-Tatar Katarzyna, 2016, Przepisana biografia matki. O „Małej Zagładzie” Anny Janko w perspektywie biodziedzicznej, w: Izdebska A., Przybyszewska A., Szajnert D. (red), Literatura przepisana II. Od zapomnianych teorii do kryminału, Łódź, s. 109-120.
• Węgrzyniak Anna, 2018, Ćwiczenie ekologiczne wyobraźni. O poezji Julii Fiedorczuk, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka”, nr 33, s. 219-235.
• Wiegandt Ewa, 2003, Temat „małych ojczyzn” a mityzacja powieści, w: Abramowska J., Czyżak A., Kopeć Z. (red), Wariacje na temat. Studia literackie, Poznań, s. 311-321.

Identifiers

DOI

10.14746/pi.2020.11.5