Moc Słowiańszczyzny, siła fantazmatu

• Authors: Monika Brzóstowicz-Klajn

Title variants

EN

The power of Slavism, the power of a phantasm

Abstracts

EN

Article presents the phenomenon of the popularity of Slavic motifs in the latest Polish popular culture. Its aim is to show the changes in the approach to Slavism after 1989. The starting point is the concept of phantasmatic criticism by Maria Janion and a reflection on the contemporary change in the approach to the Romantic tradition in order to create new narratives about Polish identity, in which Slavism is understood as a phantasm which may be important. Therefore, in addition to the forms of historical writing, various types of fantasy work play an increasingly important role. Two positions are crucial: skeptical about the possibility of creating Slavic fantasy (Andrzej Sapkowski) and creative, inspired by Slavic heritage (Maria Janion). The article ends with a proposal to interpret the fashion for the Slavs in relation to research in the field of spectral theory.

PL

Artykuł przedstawia zjawisko popularności motywów słowiańskich w najnowszej polskiej kulturze popularnej. Jego celem jest pokazanie zmian w podejściu do Słowiańszczyzny po 1989 roku. Punktem wyjścia jest koncepcja krytyki fantazmatycznej Marii Janion i refleksja nad zmianą współcześnie podejścia do tradycji romantycznej, by stworzyć nowe narracje o polskiej tożsamości, w których ważna może być Słowiańszczyzna pojęta jako fantazmat. Dlatego obok form pisarstwa historycznego coraz większą rolę odgrywają różne rodzaje twórczości fantastycznej. Kluczowe są dwa stanowiska: sceptyczne wobec możliwości stworzenia słowiańskiej fantastyki (Andrzeja Sapkowskiego) oraz kreatywne, zafascynowane słowiańskim dziedzictwem (Marii Janion). Artykuł kończy propozycja interpretacji mody na Słowiańszczyznę w odniesieniu do badań z kręgu teorii widmologii.

Keywords

EN

the idea of phantasm; Slavism; Slavic fantasy; Polish popular culture of the 21st century

PL

koncepcja fantazmatu; Słowiańszczyzna; słowiańska fantasy; polska kultura popularna XXI w.

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Polonistyka. Innowacje
• Year: 2022
• Issue: 16
• Pages: 5-16

Dates

published

2022

Contributors

author

Monika Brzóstowicz-Klajn

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000000243338314

References

• Burszta Wojciech J., 2020, Globalizacja i nowa lokalność, w: Antropologia kultury. Tematy, teorie, interpretacje, Poznań, s. 157-172.
• Derrida Jacques, 2003, Prawda w malarstwie, Kwietniewska M. (przeł.), Gdańsk.
• Grochowski Grzegorz, 2016 Wstęp. Nawiedzony numer, „Teksty Drugie”, nr 2 (numer tematyczny: Widmologia), https://doi.org/10.18318/td.2016.2.1(dostęp: 12.09.2022).
• Gulak Piotr, 2012, Odradzanie się kultury słowiańskiej w Polsce, b.d.
• Janion Maria, 2007, Niesamowita Słowiańszczyzna. Fantazmaty literatury, Kraków.
• Kaczor Katarzyna, 2017, Z „getta” do mainstreamu. Polskie pole literackie fantasy (1982–2012), Kraków.
• Krajewska Marta, 2021, Wezwijcie moich Słowian, „Nowa Fantastyka”, nr 9 (468), s.73.
• Legendy Polskie. Making of, 2016, https://www.youtube.com/watch?v=lJvW8Hb-6trg&t=261s (dostęp: 01.09.2022).
• Muszyński Piotr, 2014, Dlaczego Słowiańszczyzna nie nadaje się na książkę /grę fantasy? https://fanbojizycie.wordpress.com/2014/08/23/dlaczego-slowianszczyzna-nie-nadaje-sie-na-ksiazke-gre-fantasy/
• Parowski Maciej, 2016, Fantastyki słowiańskie. Fantastyka w literaturach słowiańskich. Idee / koncepty / gatunki, Polak A. (red.), Karwacka M. (współpraca), Katowice, s. 9-22.
• Plata Tomasz, 2017, Pośmiertne życie romantyzmu, Warszawa.
• Ruszczyńska Marta, 2015, Słowianie i słowianofile. O słowianofilskich dyskursach w literaturze polskiego romantyzmu, Kraków.
• Sapkowski Andrzej, 1993, Piróg albo Nie ma złota w Szarych Górach, „Nowa Fantastyka”, nr 5(128), https://sapkowskipl.wordpress.com/2017/03/17/pirog-albo-nie-ma-zlota-w-szarych-gorach/ (dostęp: 16.09.2022).
• Slavic book. Książki z motywami słowiańskich wierzeń, https://slavicbook.pl/spis-tresci/.
• Szczerek Ziemowit, 2017, Międzymorze. Podróże przez prawdziwą i wyobrażoną Europę Środkową, Wołowiec.

Identifiers

DOI

10.14746/pi.2022.16.2

Biblioteka Nauki

28763120