Czy potrzebna jest nam jeszcze tradycja?

• Authors: Tomasz Chachulski

Title variants

EN

Do we still need a literary tradition?

Abstracts

EN

The literary tradition is treated more and more ambivalently in school practice. However, it is not only what subsequent generations of readers find – it is shaped by them in a process of constant choice, while depreciating it is also a way of definingthe tradition as chosen by the next generation. As for the literature of the Baroque era – knowledge about it has undergone the deepest change over the last half-century – the main barrier seems to be the archaic language and the scale of references to the Greco-Roman tradition. However, there is no adequate motivation to overcome it. The way to break the distance to the literature of the past is, first of all, to update the tradition at least partially; some of the works present in the school programs were selected a hundred years ago and are often not adequate to contemporary problems. There are no specific proposals for change, although the names of Wacław Potocki, Jan Andrzej Morsztyn and other poets of that time are mentioned. School literary education gives students the opportunity to find themselves in the here and now reality, builds in them a system of assessment and ways of understanding that will remain part of the intellectual and aesthetic formation of a high school graduate.

PL

Tradycja literacka w szkolnej praktyce jest traktowana coraz bardziej ambiwalentnie. Nie jest jednak wyłącznie tym, co czytelnicy kolejnych pokoleń zastają – jest kształtowana przez nich w procesie nieustannego wyboru i jej deprecjonowanie to także sposób określenia tradycji wybranej przez kolejne pokolenie. W stosunku do literatury epoki baroku – wiedza o niej zmieniła się najbardziej w ciągu ostatniego półwiecza – podstawową barierą wydaje się archaiczny język oraz zakres odwołań do tradycji grecko-rzymskiej. Do jej przekroczenia brakuje jednak odpowiedniej motywacji. Sposobem przełamania dystansu do literatury dawnych wieków jest przede wszystkim przynajmniej częściowa aktualizacja tradycji, utwory obecne w szkole zostały wybrane często już przed stu laty i bywają mało adekwatne do współczesnych problemów. Nie są to to konkretne propozycje zmiany, choć przywołane zostają nazwiska Wacława Potockiego, Jana Andrzeja Morsztyna i innych poetów tego czasu. Szkolne kształcenie literackie daje uczniom możliwość odnalezienia się w rzeczywistości tu i teraz, buduje w nich system oceny i sposoby rozumienia, które pozostaną częścią intelektualnej i estetycznej formacji. absolwenta szkoły średniej.

Keywords

EN

literary tradition; early literature; study of Polish literature

PL

tradycja literacka; literatura dawna; edukacja polonistyczna

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Polonistyka. Innowacje
• Year: 2023
• Issue: 17
• Pages: 5-16

Dates

published

2023

Contributors

author

Tomasz Chachulski

• Instytut Badań Literackich PAN

• https://orcid.org/0000000174498022

References

• Calvino Italo, 2020, Po co czytać klasyków, Wasilewska A. (przeł., przypisy i posłowie), Warszawa.
• Corneille Pierre * Morsztyn Jan Andrzej, 1999, Cyd, czyli Roderyk, wydali Karpiński A., Stepnowski A., Warszawa, „Biblioteka Pisarzy Staropolskich”, t. 16, https://ibl.waw.pl/16bps.pdf
• Eliot Thomas Stearns, 1998, Kto to jest klasyk i inne eseje, Heydel M. i inni (przeł.), Kraków.
• Erazm z Rotterdamu * Anonim, 2019, Księgi, które zową Język, wydała Dąbkowska-Kujko J., Warszawa, „Biblioteka Pisarzy Staropolskich”, t. 44.
• Kultura Pierwszej Rzeczypospolitej w dialogu z Europą. Hermeneutyka wartości:https://www.wuw.pl/product-pol-13480-Kultura-Pierwszej-Rzeczypospolitej-w-dialogu-z-Europa-Hermeneutyka-wartosci-Tomy-I-XII.html
• Morsztyn Jan Andrzej, 1971, Utwory zebrane, Kukulski L. (oprac.), Warszawa.
• Nasiłowska Anna, 2019, Historia literatury polskiej, Warszawa.
• Nowicka-Jeżowa Alina, 2019, Spotkania w labiryncie. Szkice o poezji Jana Kochanowskiego, Kraków.
• http://www.staropolska.pl/
• Światowa historia literatury polskiej. Interpretacje, 2020, Popiel M., Bilczewski T., Bill S. (red.), Kraków.
• Węgierski Tomasz Kajetan, 1974, Wiersze wybrane, Gomulicki J.W. (oprac.), Warszawa.

Identifiers

DOI

10.14746/pi.2023.17.2

Biblioteka Nauki

28763171