Wobec inności, słabości, niższości. Lektura prozy wiejskich przestrzeni

• Authors: Agnieszka Czyżak

Title variants

EN

In the face of otherness, weakness, inferiority. Reading the prose of rural spaces

Abstracts

EN

The main aim of the article is to consider connection with contemporary reading the pose of rural spaces. The text contains observations based on nowadays tendencies in interpreting field including common practices of writing, reading and analyzing the cultural realization of rural theme. Important vehicle of recognition also occurs in the spatial cathegories of research. The new perspectives of cultural approximations, called „folk turn” or „plebeian turn” allow to find renewed ways of reading the heritagestories and recovered new forms of solidarity with excluded persons. The interpretations of novels written by older and younger authors e.g. Wiesław Myśliwski, Marian Pilot, Anna Janko, Andrzej Stasiuk, Wioletta Grzegorzewska, Maciej Płaza may be treated as examples of changes in traditional manner so far obligatory in Polish common identification processes.

PL

Głównym celem artykułu są rozważania związane ze współczesnymi sposobami odczytywania prozy wiejskich przestrzeni. Tekst zawiera rozpoznania zbudowane na obserwacji powszechnych praktyk dostrzegalnych w dzisiejszych strategiach pisania, czytania i interpretowania kulturowych obrazów o tematyce ludowej. Ważne w opisie tych zjawisk okazują się także kategorie spacjalne wypracowane w ramach geopoetyki. Takie perspektywy oglądu kulturowych rozpoznań i przybliżeń chłopskiej kondycji określane jako „zwrot ludowy” lub „zwrot plebejski” pozwalają na odnajdywanie odmiennych strategii czytania utworów eksplorujących wspólne dziedzictwo oraz odkrywanie nowych form solidarności z wykluczonymi. Interpretacje utworów pisanych przez autorów różnych pokoleń, m.in.: Wiesława Myśliwskiego, Mariana Pilota, Annę Janko, Andrzeja Stasiuka, Wiolettę Grzegorzewską, Macieja Płazę mogą posłużyć jako przykłady przemian zachodzących w tradycyjnych sposobach dookreślania podstaw polskiej zbiorowej tożsamości.

Keywords

EN

rural theme; plebeian turn; contemporary prose; identity; solidarity

PL

temat wiejski; zwrot ludowy; proza najnowsza; tożsamość; solidarność

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Polonistyka. Innowacje
• Year: 2023
• Issue: 17
• Pages: 47-58

Dates

published

2023

Contributors

author

Agnieszka Czyżak

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000000189185264

References

• Chmielewska Katarzyna, 2021, Lud w perspektywie, perspektywa ludu, „Teksty Drugie”, nr 5.
• Czapliński Przemysław, 2017, Śmierć, śmierć, inne życie. Wieś w literaturze polskiej przełomu XX i XXI wieku, „Teksty Drugie”, nr 6.
• Czermińska Małgorzata, 2015, Tożsamość kształtowana w pamięci miejsca, w: Kulturowa historia literatury, Łebkowska A., Bolecki W. (red.), Warszawa.
• Czyżak Agnieszka 2019, Przeciw śmierci. Opowieść o twórczości Wiesława Myśliwskiego, Poznań.
• Czyżak Agnieszka, 2022, Inicjacje w prozie wiejskich przestrzeni. Rekonesans, „Zagadnienia Rodzajów Literackich”, tom 65, nr 2.
• Domańska Ewa, 2015, Historia ratownicza, „Teksty Drugie”, nr 5.
• Gogola Weronika, 2017, Po trochu, Wrocław.
• Grzegorzewska Wioletta, 2014, Guguły, Wołowiec.
• Janko Anna, 2015, Mała Zagłada, Kraków.
• Karpowicz Ignacy, 2014, Sońka, Kraków.
• Konończuk Elżbieta, 2018, Poetyka zamieszkiwania, „Poznańskie Studia Polonistyczne”, nr 30.
• Leder Andrzej, 2014, Prześniona rewolucja. Ćwiczenia z logiki historycznej, Warszawa.
• Leszczyński Adam, 2020, Ludowa historia Polski. Historia wyzysku i oporu.
• Mitologia panowania, Warszawa.
• Michałowski Damian, 2018, Aporie sobości. Problemy tożsamości osobowej w powieściach Wiesława Myśliwskiego, Kraków.
• Mikołajczak Małgorzata, 2021, Ramiona Antajosa. Z teorii i historii regionalizmu literackiego w Polsce, Kraków.
• Muszyński Andrzej 2015, Podkrzywdzie, Kraków.
• Myśliwski Wiesław, 1984, Kamień na kamieniu, Warszawa.
• Myśliwski Wiesław, 1996, Widnokrąg, Warszawa.
• Pilot Marian, 2010, Pióropusz, Kraków.
• Płaza Maciej, 2015, Skoruń, Warszawa.
• Pobłocki Kacper, 2021, Chamstwo, Wołowiec.
• Rybicka Elżbieta, 2021, Peryferia pokazują język. O geolingwistycznych aspektach prozy ostatniej dekady, „Białostockie Studia Literaturoznawcze”, nr 19.
• Sławek Tadeusz, Kunce Aleksandra, Kadłubek Zbigniew, 2013, Oikologia. Nauka o domu, Katowice.
• Stasiuk Andrzej, 2021, Przewóz, Wołowiec.
• Szalewska Katarzyna, 2017, Urbanalia – miasto i jego teksty. Humanistyczne studia miejskie, Gdańsk.
• Uniłowski Krzysztof, 2005, Małe ojczyzny i limitowanie różnicy: ze sporów nad literaturą i wizjami kultury ostatnich lat, w: Krainy utracone i pozyskane: problem w literaturach Europy Środkowej, Krasuski K. (red.), Katowice.

Identifiers

DOI

10.14746/pi.2023.17.5

Biblioteka Nauki

28763170