Terapia międzypokoleniowej narracji w Stanie splątania Roksany Jędrzejewskiej-Wróbel. Studium relacji

• Authors: Katarzyna Wądolny-Tatar

Title variants

EN

Therapy of intergenerational narration in Roksana Jędrzejewska-Wróbel's Stan splątania (State of Entanglement). Relationship study

Abstracts

EN

Roksana Jędrzejewska-Wróbel's novel presents the social world in a state of violation of generational relations. The titular “state of entanglement” is not (only) pathographically marked here, but turns into social entanglement (as in Bruno Latour's concept). The inner world of the characters: three teenagers against the background of a school peer group, three seniors against the background of other residents of a nursing home for the elderly, parents and teachers of the first group – is internally complicated, and generational relationships force the need for therapeutic thinking. The communication space, which generates metaphors of closure (such as 'box', 'storage room', 'cage'), is the institution of the school and its territory, a closed center for seniors, a guarded housing estate. The forest becomes a metaphor for free existence and habituation (as in the concepts of Henry David Thoreau). The intergenerational narrative therapy practiced by Roksana Jędrzejewska-Wróbel counteracts the risk of excessive individuation of experience, its singularity and separateness, and the loss of the performative and emancipatory function of the text. The writer includes other therapeutic discourses: affective, maladic, mournful. He performs the social inclusion of peripheral groups, talking about the conditions for creating communities, bearing in mind the essential functions of creating a narrative about experience – here: isolation, indifference, loneliness, apathy, opportunism – cognitive, educational, therapeutic.

PL

Powieść Roksany Jędrzejewskiej-Wróbel przedstawia społeczny świat w stanie naruszenia pokoleniowych relacji. Tytułowy „stan splątania” nie ma tu (wyłącznie) patograficznego nacechowania, ale przeradza się w społeczne splatanie (niczym w koncepcji Bruno Latoura). Świat wewnętrzny postaci: trojga nastolatków na tle szkolnej grupy rówieśniczej, trojga seniorów na tle innych pensjonariuszy domu opieki dla starszych osób, rodziców i nauczycieli tej pierwszej grupy – jest wewnętrznie skomplikowany, a pokoleniowe relacje wymuszają konieczność myślenia terapeutycznego. Przestrzenią komunikującą, generującą metafory zamknięcia (jak ‘pudełko’, ‘przechowalnia’, ‘klatka’), jest instytucja i terytorium szkoły, zamknięty ośrodek dla seniorów, strzeżone osiedle mieszkalne. Metaforą swobodnej egzystencji i habituacji staje się natomiast las (niczym w koncepcjach Henry`ego Davida Thoreau). Terapia międzypokoleniowej narracji, jaką uprawia Roksana Jędrzejewska-Wróbel, przeciwdziała ryzyku zbytniej indywiduacji doświadczenia, jego pojedynczości i osobności, utraty funkcji performatywno-emancypacyjnej tekstu. Pisarka włącza w dyskurs terapeutyczny inne: afektywny, maladyczny, żałobny. Dokonuje społecznej inkluzji grup peryferyjnych, mówiąc o warunkach tworzenia wspólnot, mając na uwadze zasadnicze funkcje tworzenia narracji o doświadczeniu – tutaj: izolacji, obojętności, osamotnienia, marazmu, oportunizmu – poznawczą, edukacyjną, terapeutyczną.

Keywords

EN

intergenerationality; community; narrative therapy; Roksana Jędrzejewska-Wróbel; novel for young people

PL

międzypokoleniowość; wspólnota; terapia narracji; Roksana Jędrzejewska-Wróbel; powieść dla młodzieży

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Polonistyka. Innowacje
• Year: 2023
• Issue: 18
• Pages: 81-102

Dates

published

2023

Contributors

author

Katarzyna Wądolny-Tatar

• Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

• https://orcid.org/0000000169721138

References

• Bogunia-Borowska Małgorzata, 2021, Kultura odpowiedzialności, w: Kultura (nie)odpowiedzialności. Społeczne konteksty zaniechanej cnoty, Bogunia-Borowska M. (red.), Warszawa, s. 35–60.
• Bula Danuta, 2018, O istotną rolę seniorów w wychowaniu dzieci, w: W krajobraz literacko-kulturowy wpisane… Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Bernadecie Niesporek-Szamburskiej w czterdziestolecie pracy naukowej i dydaktycznej, Guzy A., Krzyżyk D., Ochwat M., Wójcik-Dudek M. (red.), Katowice, s. 497–505.
• Diduszko Hanna, 2022, Splątanie światów, „Nowe Książki”, nr 4, s. 93-94.
• Ganczar Maciej, Ładoń Monika, Olszański Grzegorz (red.), 2021, Fragmenty dyskursu maladycznego, Gdańsk.
• Gmitrowicz Agnieszka, Makara-Studzińska Marta, Młodożeniec Anita, 2019, Ryzyko samobójstwa u młodzieży, Warszawa.
• Hendryk Cezary, Sack Bernard, Moś Małgorzata (red.), 2006, Szkoła i jej udział w kreowaniu ładu społecznego, Szczecin.
• Jagiełło Joanna, 2018, Jak ziarnka piasku, Warszawa.
• Jędrzejewska-Wróbel Roksana, 2021, Stan splątania, Kraków.
• Konczal Agata Agnieszka, 2017, Antropologia lasu. Leśnicy a percepcja i kształtowanie wizerunków przyrody w Polsce, Warszawa.
• Korwin-Piotrowska Dorota, 2020, Eutoryka. Rzecz o dobrej (roz)mowie, Kraków.
• Latour Bruno, 2010, Splatając na nowo, to co społeczne. Wprowadzenie do teorii aktora-sieci, Abriszewski K. (wstęp), Derra A., Abriszewski K. (przeł.), Kraków.
• Młynarczyk Irmina, 2022, Książki, które dają do myślenia… Rozmowa z Roksaną Jędrzejewską-Wróbel, „Guliwer. Kwartalnik o Książce dla Dziecka”, styczeń – luty – marzec, s. 58–68.
• Moore Jason W. (red.), 2021, Antropocen czy kapitałocen? Natura, historia i kryzys kapitalizmu, Hoffmann K., Szaj P., Szwebs W. (przeł.), Poznań.
• Muca Klaudia, 2020, Tekst jako terapia. Humanistyka medyczna i badania nad reprezentacjami doświadczeń we współczesnej polskiej kulturze literackiej (wstępne rozpoznanie interdyscyplinarnego pola badań), „Prace Polonistyczne”, seria LXXV, s. 229–247.
• Myrdzik Barbara, 2022, Szkoła jako przestrzeń budowania relacji wspólnotowych, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio N”, vol. VII, s. 23–40.
• Pilecka Barbara, 2005, Osobowościowe korelaty prób samobójczych u młodzieży, Kraków.
• Prüfer Paweł, 2013, Wyobraźnia, terapia, społeczeństwo. Analiza socjologiczno-etyczna, Kraków.
• Publicewicz Aleksandra, Oleszkowicz Anna, 2020, Doświadczenie parentyfikacji a poczucie tożsamości w okresie wczesnej dorosłości, „Psychologia Rozwojowa”, t. 25, nr 1, s. 85–99.
• Ryrych Katarzyna, 2019, Hodowla, Gdańsk.
• Schier Katarzyna, 2022, Dorosłe dzieci. Psychologiczna problematyka odwrócenia ról w rodzinie, Warszawa.
• Simonienko Katarzyna, 2021, Terapia lasem w badaniach i praktyce, Poznań.
• Zabawa Krystyna, 2021, Zdrowie i starość. Obraz „starych ludzi” w powieści Roksany Jędrzejewskiej-Wróbel „Stan splątania”, „Czy/tam i Tu. Literatura Dziecięca i jej Konteksty”, nr 1–2, s. 32–51.
• Zabawa Krystyna, 2022, Wybory moralne trzech pokoleń w „Stanie splątania” Roksany Jędrzejewskiej-Wróbel, w: Prawa moralne w literaturze dla dzieci i młodzieży, Janus-Sitarz A. (red.), Kraków, s. 87–105.
• Zabłocka Małgorzata, 2012, Zrozumieć nieśmiałość. Aspekty diagnostyczne i terapeutyczne, Bydgoszcz.
• Zimbardo Philip G., 2002, Nieśmiałość. Co to jest? Jak sobie z nią radzić?, Sikorzyńska A. (przeł.), wyd. 3, Warszawa.

Identifiers

DOI

10.14746/pi.2023.18.7

Biblioteka Nauki

28763193