STERNE/YORICK JAKO SENTYMENTALNY PODRÓŻNIK I WSPÓŁ- CZESNE STUDIA LITERATURY PODRÓŻNICZEJ: PROBLEMATYZACJA KRYTYCZNEGO ŻYCIA W “PODRÓŻY SENTYMENTALNEJ”.

• Authors: Jakub Lipski Jakub Lipski

Title variants

EN

STERNE/YORICK, THE SENTIMENTAL TRAVELLER AND CONTEMPORARY TRAVEL WRITING STUDIES: PROBLEMATISING THE CRITICAL AFTERLIFE OF A SENTIMENTAL JOURNEY

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł podejmuje problematykę wkładu twórczości Laurence’a Sterne’a, a w szczególności jego Podróży sentymentalnej (1768), w rozwój literatury podróżniczej. Krytyce poddane zostają dwa toposy badawcze: wkład Sterne’a w tzw. przeformułowanie paradygma-tu, z podróżopisarstwa „naukowego” na „subiektywne”, oraz koncepcja „maniery sternowskiej”, często pochopnie stosowana w odniesieniu do różnorodnych przemian stylistycznych w literaturze podróżniczej po 1768 roku. Topos pierwszy potraktowany jest jako przykład stylu odbioru niepotrzebnie dążącego do ustanowienia mitu początku, często kosztem rzetelności historyczno-literackiej. Topos drugi, analizowany w odniesieniu do współczesnych zastosowań pojęcia sternizmu, stanowi ilustrację braku ciągłości pomiędzy koncepcją badawczą a pierwotnym punktemodniesienia.

EN

This article addresses two critical topoi in contemporary travel writing studies – Laurence Sterne’s agency in the so-called paradigm shift from the scientific to the subjective in eighteenth- century travel writing and the vague concept of “Sternean/Shandean fashions”, which has tended to be used as an umbrella term for stylistic idiosyncrasies in post-1768 travel writing. The former is approached as reflective of a style of reception that yearns to establish a myth of origin at the cost of historical accuracy. The latter is analysed with reference to the East Central European notion of sternizm, and exemplifies a pattern of disconnection, where a critical term derived from a name begins an autonomous life of its own and loses contact with the point of origin.

Keywords

PL

Laurence Sterne; sentymentalizm; sternizm; recepcja; literatura podróżnicza; krytyka literacka

EN

Laurence Sterne; sentimentalism; sternizm; reception; travel writing; literary criticism; Laurence Sterne; sentimentalism; sternizm; reception; travel writing; literary criticism

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Porównania
• Year: 2019
• Volume: 24
• Issue: 1
• Pages: 231-242

Dates

published

2019-06-15

Contributors

author

Jakub Lipski Jakub Lipski

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

References

• Primary sources:
• Burney, Frances. Evelina. Ed. Edward A. Bloom, intr. and notes Vivien Jones. Oxford: Oxford University Press, 2008.
• Fielding, Henry. The History and Adventures of Joseph Andrews. Ed. Martin C. Battestin. Middletown, CT: Wesleyan University Press, 1967.
• Montaigne, Michel de. The Complete Essays of Montaigne. Stanford, CA: Stanford University Press, 1958.
• Sharp, Samuel. Letters from Italy. London: Printed for R. Cave, 1767.
• Smollett, Tobias. Travels through France and Italy. Foreword by Ted Jones, introduction by Thomas Seccombe. New York, NY: Tauris Parke, 2010.
• Sterne, Laurence. The Sermons of Laurence Sterne. Ed. Melvyn New. Gainesville, FL: University Press of Florida, 1996.
• Sterne, Laurence. A Sentimental Journey and Continuation of the Bramine’s Journal. Ed. Melvyn New and W. G. Day. Gainesville, FL: University Press of Florida, 2002.
• Walpole, Horace. The Castle of Otranto. Ed. Nick Groom. Oxford: Oxford University Press, 2014.
• Walpole, Horace. “Walpole in Rome”. The Yale Edition of Horace Walpole’s Correspondence. Volume 14. Ed. W. S. Lewis. New Haven, CT: Yale University Press, 1948.
• Wirtemberska, Maria. Malvina, or, The Heart’s Intuition. Trans. Ursula Phillips. London: Polish Cultural Foundation, 2001.
• Secondary sources:
• Aleksandrowicz-Ulrich, Alina. “Nieznana ‘podróż’ sentymentalna Marii Wirtemberskiej”. Pamiętnik Literacki 59.2 (1968). Pp. 5-39.
• Bartoszyński, Kazimierz. “Sternizm”. Słownik literatury polskiego oświecenia. Ed. Teresa Kostkiewiczowa. Wrocław: Ossolineum, 2002.
• Blanton, Casey. Travel Writing: The Self and the World. London and New York: Routledge, 2002.
• Cook, Daniel. “Authors Unformed” Reading ‘Beauties’ in the Eighteenth Century”. Philological Quarterly 89.2-3 (2010). Pp. 283-309.
• Curley, Thomas M. “Sterne’s A Sentimental Journey and the Tradition of Travel Literature”. All Before Them, 1660-1780. Ed. John McVeagh. London and Atlantic Highlands, NJ: The Ashfield Press, 1990. Pp. 203-216.
• Dąbrowska, Magdalena. Dla pożytku i przyjemności: Rosyjska podróż sentymentalna przełomu XVIII i XIX wieku. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2009.
• Dąbrowska, Magdalena. “W stronę instrukcji. Listy z Londynu Piotra Makarowa w kontekście dyskusji nad gatunkiem podróży sentymentalnej w czasopismach rosyjskich początku XIX wieku”. Metamorfozy podróży. Kultura i tożsamość. Ed. Jolanta Sztachelska et al. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2012. Pp. 65-73.
• Fanning, Christopher. “Small Particles of Eloquence: Sterne and the Scriblerian Text”. Modern Philology 100.3 (2003). Pp. 360-392.
• Gibson, William L. Art and Money in the Writings of Tobias Smollett. Lewisburg: Bucknell University Press, 2007.
• Kalinowska, Izabela. Between East and West: Polish and Russian Nineteenth-Century Travel to the Orient. Rochester, NY: University of Rochester Press, 2004.
• Keymer, Thomas. Sterne, the Moderns, and the Novel. Oxford: Oxford University Press, 2002.
• Korte, Barbara. English Travel Writing: From Pilgrimages to Postcolonial Explorations. Trans. Catherine Matthias. London: Macmillan, 2000.
• Kurządkowska, Beata. “Między rzeczywistością a fikcją w relacji z podróży Marii Wirtemberskiej ‘Niektóre zdarzenia, myśli i uczucia doznane za granicą’”. Prace Literaturoznawcze 1 (2013). Pp. 35-45.
• Lipski, Jakub. In Quest of the Self: Masquerade and Travel in the Eighteenth-Century Novel. Fielding, Smollett, Sterne. Amsterdam and New York: Rodopi, 2014.
• Moroz, Grzegorz. Travellers, Novelists and Gentlemen: Constructing Male Narrative Personae in British Travel Books, from the Beginnings to the Second World War. Frankfurt am Main: Peter Lang, 2013.
• Newbould, M-C. “Wit and Humour for the Heart of Sensibility: The Beauties of Fielding and Sterne”. The Afterlives of Eighteenth-Century Fiction. Ed. Daniel Cook and Nicholas Seager. Cambridge: Cambridge University Press, 2015. Pp. 133-152.
• Ożarska, Magdalena. Two Women Writers and their Italian Tours: Mary Shelley’s Rambles in Germany and Italy and Łucja Rautenstrauchowa’s In and Beyond the Alps. Lewiston, NY: The Edwin Mellen Press, 2013.
• Parnell, Tim. “The Sermons of Mr. Yorick: The Commonplace and the Rhetoric of the Heart”. The Cambridge Companion to Laurence Sterne. Ed. Thomas Keymer. Cambridge Cambridge University Press, 2009. Pp. 64-77.
• Thompson, Carl. Travel Writing. London and New York: Routledge, 2011.
• Thompson, C. W. French Romantic Travel Writing: Chateaubriand to Nerval. Oxford: Oxford University Press, 2012.
• Voogd, Peter de. “Laurence Sterne and the ‘Gutter of Time’”. Studies in English Literature and Culture: Festschrift in Honour of Professor Grażyna Bystydzieńska. Ed. Anna Kędra-Kardela, Aleksandra Kędzierska, Magdalena Pypeć. Lublin: Maria Curie-Skłodowska University Press, 2017. Pp. 271-278.

Identifiers

DOI

10.14746/por.2019.1.18