Ocalali z potopu. Księga potopu Sydora Reya jako robinsonada holokaustowa

• Authors: Gaweł Janik

Title variants

EN

Survivors of the Flood. The Book of the Wrecked by Sydor Rey as a Holocaust Robinsonade

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł stanowi próbę odczytania zbioru opowiadań Księga rozbitków (1959) autorstwa polsko‑żydowskiego pisarza Sydora Reya jako specyficznego rodzaju robinsonady holokaustowej. Autor wskazuje, w jaki sposób utwór poruszający tematykę Zagłady przekształca tradycyjny model Defoe. Zwraca uwagę na zastosowaną w tomie metonimizację Holokaustu, który przedstawiony jest jako katastrofa, kataklizm czy klęska oraz zostaje przyrównany do starotestamentowego potopu. Badacz odczytuje Księgę rozbitków jako realizację robinsonady antyutopijnej, w której klasyczny mit metamorfozy rozbitka nie zostaje zrealizowany, co sprawia, że bohaterowie opowiadań nieustannie balansują na granicy życia i śmierci.

EN

The article is an attempt to read the set of stories The Book of Wrecked (1959) by the Polish-Jewish writer Sydor Rey as a specific type of Holocaust Robinsonade. The author indicates how the text deals with the subject of the Holocaust by transforming Defoe’s traditional model. He draws attention to the metonymisation of the Holocaust used in the volume, which is presented as a disaster, cataclysm or defeat, and is compared to the Old Testament flood. The researcher reads the The Book of Wrecked as an implementation of anti-utopian Robinsonade in which the classic myth of the survivor’s metamorphosis is not realized. As a result, the characters of the stories constantly balance on the border betweenlife and death.

Keywords

PL

Sydor Rey; Zagłada; robinsonada

EN

Sydor Rey; Holocaust; Robinsonade; Sydor Rey; Holocaust; Robinsonade

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Porównania
• Year: 2019
• Volume: 25
• Issue: 2
• Pages: 173-188

Dates

published

2019-12-15

Contributors

author

Gaweł Janik

• Uniwersytet Śląski

References

• Ankersmit, Frank. „Pamiętając Holocaust. Żałoba i melancholia”. Przeł. Andrzej Ajschet, Andrzej Kubis, Joanna Regulska. Narracja, reprezentacja, doświadczenie. Studia z teorii historiografii. Red. E. Domańska. Kraków: Universitas, 2004. S. 403–426.
• Biblia Tysiąclecia Online. Poznań: Wydawnictwo Pallottinum, 2003. Web. 14.02.2020.
• Borkowska, Ewa. „Robinson inny, czyli otchłanie samotności”. Literatura na Świecie 1 (1979). S. 350–356.
• Buryła, Sławomir. „Zagłada widziana zza Oceanu”. Ruch Literacki 1 (2012). S. 63–80.
• Defoe, Daniel. Robinson Crusoe. Przeł. Józef Birkenmajer. Kraków: Wydawnictwo GREG, 2016.
• Dunaj Bogusław, red. Słownik współczesnego języka polskiego. Warszawa: Wilga, 1996.
• Gazda Grzegorz, red. Słownik rodzajów i gatunków literackich. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2019.
• Głowiński, Michał. Czarne sezony. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2018.
• Kopaliński, Władysław. Słownik symboli. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2017.
• Liszka, Katarzyna. Etyka i pamięć o Zagładzie. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2016.
• Małczyński, Jacek. Krajobrazy Zagłady. Perspektywa historii środowiskowej. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2018.
• Miłosz, Czesław. „Legenda wyspy”. Literatura na Świecie 6 (1981). S. 52–65.
• Molisak Alina, Sekuła Aleksandra. „Wątki biblijne w literaturze o Zagładzie. Wybrane przykłady”. Stosowność i forma. Jak opowiadać o Zagładzie?. Red. M. Głowiński et al. Kraków: Universitas, 2005. S. 107–147.
• Rey, Sydor. Księga rozbitków. Warszawa: Czytelnik, 1957.
• Ruszała, Jadwiga. Robinson w literaturze polskiej. Teoria – historia – recepcja. Słupsk: Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Słupsku, 1998.
• Ruszała, Jadwiga. Robinsonada w literaturze polskiej. Teoria – typologia – bohater – natura. Słupsk: Pomorska Akademia Pedagogiczna w Słupsku, 2000.
• Sobol Elżbieta, red. Słownik języka polskiego PWN. Warszawa: PWN, 2018.
• Tabaszewska, Justyna. „Katastrofy afektywne. Kategoria katastrofy w dyskursie ekokrytycznym i afektywnym – wstępne rozpoznania”. Poetyki ekocydu. Historia, natura, konflikt. Red. A. Ubertowska, D. Korczyńska-Partyka, E. Kuliś. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2019. S. 23–40.
• Tomczok, Marta. „Klimat Zagłady (w perspektywie powieści Pawła Huellego, Tadeusza Konwickiego, Andrzeja Kuśniewicza i Piotra Szewca)”. Teksty Drugie 2 (2017). S. 147–165.
• Watt, Ian. Narodziny powieści. Studia o Defoe’em, Richardsonie i Fieldingu. Przeł. Agnieszka Kreczmar. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1973.
• Żabski Tadeusz, red. Słownik literatury popularnej. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2006.

Identifiers

DOI

10.14746/por.2019.2.11