„Festiwal kanadyjskiej pisarki”, czyli o mniej znanych polskich tłumaczeniach Anne of Green Gables Lucy Maud Montgomery

• Authors: Dorota Pielorz

Title variants

EN

‘A festival of the Canadian Writer’ or on the Lesser Known Polish Translations of Anne of Green Gables by Lucy Maud Montgomery

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł poświęcony jest polskim tłumaczeniom powieści Anne of Green Gables L. M. Montgomery. Autorka skupia się przede wszystkim na tych przekładach, które pochodzą z lat dziewięćdziesiątych XX oraz pierwszych dekad XXI wieku. Zapoczątkowany wówczas renesans popularności twórczości Montgomery, określany mianem „festiwalu kanadyjskiej pisarki”, to fenomen jednocześnie kulturowy i wydawniczo-marketingowy, wpływający na gusta czytelników, ale również na decyzje wydawców oraz tłumaczy. W artykule omówione zostały niektóre aspekty tego zjawiska. Natomiast zarys analizy wybranych fragmentów przekładów przeprowadzono w taki sposób, by pokazać wpisany w nie przez tłumaczy oraz tłumaczkiobraz Kanady. Jednocześnie autorka zwraca uwagę na fakt, że polskie Anie… mogą stanowić źródło wiedzy o różnych aspektach rzeczywistości naszego kraju na przełomie XX i XXI wieku, zwłaszcza o polityce wydawniczej oraz panujących w rodzimej kulturze normach czy modach estetycznych, a także pokutujących stereotypach.

EN

The article deals with Polish translations of Lucy Maud Montgomery’s book Anne of Green Gables. The author focuses especially on the renderings published at the turn of the 21st century, when the so called “festival of the Canadian writer” began. This phrase is used in reference to the renascence of the popularity of Montgomery’s work in Poland. This cultural and marketing phenomenon not only affectedreaders, but also influenced the publishers’ and translators’ choices. In the article, some dimensions of this casus are discussed. Then some excerpts of translations are compared in order to show the features of the image of Canada inscribed in them by translators. What is more, the author points out that the Polish renderings can provide interesting information about the different aspects of Polish reality at theturn of the 21st century, in particular about the publishing policies and the Polish culture, aesthetic norms and trends or stereotypes.

Keywords

PL

Ania z Zielonego Wzgórza; Lucy Maud Montgomery; literatura kanadyjska; studia przekładoznawcze; recepcja; literatura dla dzieci i młodzieży |

EN

Lucy Maud Montgomery; Anne of Green Gables; Canadian literature; translation studies; reception; children and young adult literature; Lucy Maud Montgomery; Anne of Green Gables; Canadian literature; translation studies; reception; children and young adult literature

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Porównania
• Year: 2020
• Volume: 26
• Issue: 1
• Pages: 235-254

Dates

published

2020-06-15

Contributors

author

Dorota Pielorz

• Uniwersytet Jagielloński

References

• Balcerzan, Edward. Literatura z literatury (strategie tłumaczy). Katowice: Śląsk, 1998.
• Chesterman, Andrew. „The Name and Nature of Translator Studies”. Hermes – Journal of Language and Communication Studies 42 (2009). S. 13-22. Web. 1.10.2019. <https://tinyurl.com/y8ulcwst>
• Gadamer, Hans-Georg. „Uniwersalność problemu hermeneutycznego”. Przeł. Małgorzata Łukasiewicz. Pamiętnik Literacki 4 (1977). S. 309-319.
• Horodecka, Anna. „Ta sławna Lucy Maud”. Guliwer 5 (1994). S. 18-21.
• Horodecka, Anna. „Jak miłe są wspomnienia!”. Guliwer 5 (1995). S. 29-30.
• Kulus, Magdalena. „Wyspa Ani”. Guliwer 2 (2008). S. 5-9.
• Legeżyńska, Anna. Tłumacz i jego kompetencje autorskie. Warszawa: PWN, 1999.
• Maruszewska, Agnieszka. Pokrewne dusze Maud. Świat Lucy Maud Montgomery w Polsce. 2017. Web. 29.09.2019. <http://pokrewne-dusze-maud.blogspot.com/>
• Nowacka, Ewa. „Trzy premiery przekładowe”. Nowe Książki 5 (1993). S. 57-58.
• Nowacka, Ewa. „Kaszka manna – smaczna czy mdła?”. Nowe Książki 4 (1994). S. 56-58.
• Oczko, Piotr. „Anna z domu o zielonym dachu. O cyklu powieściowym Lucy Maud Montgomery”. Teksty Drugie 5 (2013). S. 42-61.
• Oczko Piotr, Nastulczyk Tomasz, Powieśnik Dorota. „Na szwedzkim tropie Ani z Zielonego Wzgórza. O przekładzie Rozalii Bernsteinowej”. Ruch Literacki 3 (2018). S. 261-280.
• Oxford Advancced Learner’s Dictionary. 2019. Web. 1.10.2019. <https://tinyurl.com/yd5ofnpn>
• Pielorz, Dorota. „Od przyszłości / ku przyszłości – fantazmaty tytułowej bohaterki powieści „Ania z Zielonego Wzgórza” Lucy Maud Montgomery”. Literatura Ludowa 63(2) (2019). S. 32-44.
• Skotnicka, Gertruda. „Kopciuszek w kolorowych okładkach”. Guliwer 4 (1994). S. 22-24.
• Skotnicka, Gertruda. „Krewniaczki Ani”. Nowe Książki 6 (1996). S. 16-17.
• Skotnicka, Gertruda. „No, to sobie poprzekładamy”. Nowe Książki 3 (1997). S. 79.
• Skwara, Marta. „Polski Whitman”. O funkcjonowaniu poety obcego w kulturze narodowej. Kraków: Universitas, 2010.
• Skwara, Marta. Polskie serie recepcyjne wierszy Walta Whitmana. Monografia wraz z antologią przekładów. Kraków: Universitas, 2014.
• Szymańska, Izabela. „Przekłady polemiczne w literaturze dziecięcej”. Rocznik Przekładoznawczy. Studia nad teorią, praktyką i dydaktyką przekładu 9 (2014). S. 193‑208. Web. 29.09.2019. <https://tinyurl.com/y8lys6vy>
• Tylicka, Barbara. „Festiwal kanadyjskiej pisarki”. Guliwer 1 (1992). S. 24-25.
• Tylicka, Barbara. „Sto lat temu w Kanadzie”. Nowe Książki 11 (2000). S. 73.
• Wieczorkiewicz, Aleksandra. „«Złoty wiek»: oddalenia, przekroje. 80 lat anglosaskiej klasyki dla dzieci i 150 lat jej przekładów na język polski w trzech makroperspektywach”. Forum Poetyki 8 (2017). S. 66-91. Web. 4.03.2018. <https://tinyurl.com/yaeamas2>
• Zarek, Józef. „Przekład jako aktualizacja”. Przekład artystyczny. T. 1. Problemy teorii i krytyki. Red. P. Fast. Katowice: Uniwersytet Śląski, 1991. S. 50-51.
• Zarzycka, Justyna. „Igraszki z tłumaczeniami”. Dekada Literacka 13 (1993). S. 9.
• Zborowska-Motylińska, Marta. “Translating Canadian Culture into Polish: Names of People and Places in Polish Translations of Lucy Maud Montgomery’s «Anne of Green Gables»”. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Anglica 7 (2007). S. 153-161.

Identifiers

DOI

10.14746/por.2020.1.13