Selected aspects of the independence of the National Bank of Poland in the context of Polish political practice

• Authors: Ewa Myślak

Title variants

PL

Wybrane aspekty niezależności Narodowego Banku Polskiego w kontekście polskiej praktyki ustrojowej

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

Central bank – the fourth estate – is the decisive entity for the issue of money and the obligation to protect its value, provided, however, that at the same time it retains independence in three main areas: personal, financial and functional. The political system and legal solutions adopted in Poland provide the National Bank of Poland with a high position in the structure of state bodies and a large degree of independence. Unsuccessful attempts to deprive the autonomy of National Bank of Poland showed that Poland is a country of law and confirmed the independence of the Polish National Bank, and its right to carry out an autonomous monetary policy free from political influence, which is a guarantee of the value of the Polish zloty.

PL

Niezależność banku centralnego jest pojęciem złożonym i wielostronnym, a jego podstawową przesłanką jest dbałość o wartość współczesnego pieniądza i założenie, że autonomiczny bank jest bardziej odporny na oddziaływanie pozostałych uczestników życia polityczno-gospodarczego. Przyjęte w Polsce rozwiązania ustrój owo-prawne gwarantująNarodowemu Bankowi Polskiemu wysoką pozycję w strukturze organów państwa oraz duży stopnień niezależności w trzech podstawowych aspektach:personalnej, finansowej i funkcjonalnej. Świadczy o tym zarówno sposób powoływania organów banku centralnego i ich kadencyjność, kompetencja wyłącznego prawa do ustalania i realizowania polityki pieniężnej, zakaz bezpośredniego finansowania przez bank centralny deficytu budżetowego oraz w znacznym stopniu ograniczony nadzór Sejmu i rządu nad działalnością NBP. W obliczu prób pozbawienia choćby części autonomii NBP warto podkreślić, że polityka monetarna dla swej skuteczności wymaga realizowania celów długofalowych, co stoi w sprzeczności z krótkoterminową polityką rządu zdeterminowaną programem politycznym i kalendarium wyborów. Potwierdził to wyrok Trybunału Konstytucyjnego w sprawie bankowej komisji śledczej wskazując na niezależność Narodowego Banku Polskiego oraz jego uprawnienie do realizacji autonomicznej polityki pieniężnej wolnej od wpływów politycznych, co stanowi gwarancję wartości polskiego złotego.

Keywords

EN

central bank; National Bank of Poland; independence; central bank; National Bank of Poland; independence

PL

bank centralny; Narodowy Bank Polski; niezależność

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Przegląd Politologiczny
• Year: 2013
• Issue: 3
• Pages: 173-182

Dates

published

2018-06-21

Contributors

author

Ewa Myślak

• Jagiellonian University

References

• Balcerowicz L. (2002), Wystąpienie prof. Leszka Balcerowicza w debacie sejmowej w sprawie projektów nowelizacji ustawy o NBP, http://www.nbp.pl/aktualnosci/Wiadomosci_2002/sejm_230502.html, 3.07.2013.
• Bulletin no. 1492/V o f the meeting o f the Legislative Committee, number 68,11.01.2007, http://orka.sejm.gov.pl/Biuletyn.nsf70/01F077F484368989C125726F004EA06770penDocument, 3.07.2013.
• Biuletyn nr 1492/Vz posiedzenia Komisji Ustawodawczej nr 68, 11.01.2007 r., http://orka.sejm.gov.pl/Biuletyn.nsf/O/01F077F484368989C125726F004EA067?C)penDocument, 3.07.2013.
• Draft bill amending the Law on the National Bank and the Polish Banking Law o fl3 February 2001, print no. 2640, http://orka.sejm.gov.pl/Rejestrd.nsf/wgdruku/2640/Sfile/2640.pdf, 3.07.2013.
• Draft bill amending the Law on the National Bank and the Polish Banking Law of20 December 2001, print no. 449, http://orka.sejm.gov.pl/Druki4ka.nsf/($vAHByUnid)/12DA5E5F0F0C8E5BC1256BB4002BDC30/$file/449.pdf, 3.07.2013.
• Draft bill amending the Law on the National Bank of 2 December 2005, http://www.samoobrona.org.pl/pages/21.Archiwum/O1.Klub/03.Ustawy/index.php?doeument=50.html, 3.07.2013.
• Frankowski E. (2001), W obronie niezależności banku centralnego, “Glosa” no. 02.
• Głosowanie nad przyjęciem w całości projektu uchwały w sprawie powołania Komisji Śledczej do zbadania rozstrzygnięć dotyczących przekształceń kapitałowych i własnościowych w sektorze bankowym oraz działań organów nadzoru bankowego w okresie od 4 czerwca 1989 r. do 19 marca 2006 r., http://orka.sejm.gov.pl/SQL.nsf/glosowania?OpenAgent&5&14&40, 3.07.2013.
• Głosowanie nad przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o Narodowym Banku Polskim i ustawy Prawo bankowe, http://orka.sejm.gov.pl/SQL.nsf/glosowania?OpenAgent&3&104&23,3.07.2013.
• Góral L., Karlikowśka M., Koperkiewicz-Mordel K. (2003), Polskie prawo bankowe, Wydawnictwa Prawnicze LexisNexis, Warszawa.
• Granat M. (2006), Opinia dotycząca konstytucyjnych aspektów projektów uchwał w sprawie powołania komisji śledczej do oceny działalności m.in. organów Narodowego Banku Polskiego, “Przegląd Sejmowy”, no. 5(76).
• Huterski R. (2000), Niezależność banku centralnego, TNOiK “Dom Organizatora”, Toruń.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku, Dz. U. 1997, Nr 78, poz. 483.
• Kosikowski C. (2004), Finanse publiczne w świetle Konstytucji RP oraz orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
• Kraś I. (2006), Powstanie i status Narodowego Banku Polskiego, “Seminare” vol. 23.
• Osiatyński W..(2006), Zadania komisji śledczej określone zbyt ogólnie. Uwagi do projektu uchwały Sejmu o kontroli NBP, “Rzeczpospolita”, 16.03.2006.
• Paluszak G. (1998), Pojęcie niezależności banku centralnego i jej typy, in: Bankowość w okresie przemian systemowych. Wybrane zagadnienia, ed. W. Przybylska-Kapuścińska, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Poznań.
• Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o Narodowym Banku Polskim i ustawy Prawo bankowe z dnia 13 lutego 2001 r., print no 2640, http://orka.sejm.gov.pl/Rejestrd.nsf/wgdruku/2640/$file/2640.pdf, 3.07.2013.
• Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o Narodowym Banku Polskim z dnia 20 grudnia 2001 r., print no 449, http://orka.sejm.gov.pl/Druki4ka.nsf/($vAHByUnid)/12DA5E5F0F0C8E5BC1256BB4002BDC30/$file/449.pdf, 3.07.2013.
• Praczyk G. (2006), Komisja będzie działać, “Rzeczpospolita”, 23.09.2006.
• Projekt ustawy o zmianie ustawy o Narodowym Banku Polskim z 2 grudnia 2005 r., http://www.samoobrona.org.pl/pages/21.Archiwum/01.Klub/03.Ustawy/index.php?document=50html
• 07.2013.
• Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992 r., M.P. 1992, Nr 26, poz. 185.
• Sarnecki P. (2006), Opinia dotycząca konstytucyjnych aspektów projektów uchwał w sprawie powołania komisji śledczej do oceny działalności m.in. organów Narodowego Banku Polskiego, “Przegląd Sejmowy”, no. 5(76).
• Stenogram z posiedzenia Komisji Śledczej do zbadania nieprawidłowości w działaniach organów Państwa w procesie przekształceń niektórych banków (nr 26), Biuletyn nr 2383/V kad., 9.10.2007 r. http://orka.sejm.gov.p1/KomSled5.nsf/0/9E9ECCDB13E9FBE3C125738D004515AC/$file/023 8305 .pdf, 3.07.2013.
• Szmyt A., Skotnicki K, Czarny P., Granat M., Sarnecki R (2006), Opinie dotycząca zgodności z Konstytucją RP uchwały Sejmu z dnia 24 marca 2006 r. w sprawie powołania Komisji Śledczej do zbadania rozstrzygnięć dotyczących przekształceń kapitałowych i własnościowych w sektorze bankowym oraz działań organów nadzoru bankowego w okresie od 4 czerwca 1989 r. do 19 marca 2006 r., “Przegląd Sejmowy”, no. 5(76).
• The vote on the motion to reject the flrst parliamentary reading of the draft law amending the Law on the National Bank and the Polish Banking Law, http://orka.sejm.gov.pl/SQL.nsf/glosowania?OpenAgent&3&104&23, 3.07.2013.
• Ustawa o Najwyższej Izbie Kontroli z dnia 23 grudnia 1994 r., Dz. U. 1995, Nr 13, poz. 59.
• Ustawa o Narodowym Banku Polskim z dnia 29 sierpnia 1997 roku, Dz. U. 1997, Nr 140, poz. 938.
• Ustawa o Trybunale Stanu z dnia 26 marca 1982 r., Dz. U. 1982, Nr 11, poz. 84.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 22 września 2006 roku sygn. akt U.4/06, M.P. 2006, Nr 66. poz. 680.
• Zubik M. (2001), Narodowy Bank Polski (analiza konstytucyjno-ustrojowa), “Państwo i Prawo”, no. 06.
• Zubik M. (2006), Opinia dotycząca konstytucyjnych aspektów projektów uchwał w sprawie powołania komisji śledczej do oceny działalności m.in. organów Narodowego Banku Polskiego, “Przegląd Sejmowy”, no. 5(76).

Identifiers

DOI

10.14746/pp.2013.18.3.14